Ο κορωνοϊός, τα ευρωομόλογα και το ξεροκέφαλο Βερολίνο

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Το ατυχές με την υπόθεση του Βερολίνου δεν αφορά μόνο στην εμμονική αντίθεσή του σε πρωτοβουλίες όπως η «αμοιβαιοποίηση χρέους» μέσω ευρωομολόγων ή εκείνη του προέδρου Μακρόν για στενότερη -αν όχι ενιαία- δημοσιονομική εποπτεία.

Το ατυχές με το Βερολίνο είναι ότι ενώ για το στενό γερμανικό εθνικό συμφέρον εμφανίζεται διατεθειμένο να πράξει «ό,τι είναι απαραίτητο» και μάλιστα ταχύτατα, όταν φθάνει η ώρα του ευρωπαϊκού συλλογικού συμφέροντος είτε σφυρίζει αδιάφορο είτε αντιδρά μόνο την ύστατη ώρα και όταν δεν έχει άλλη διέξοδο. Πρόκειται για σαφή περίπτωση στρουθοκαμηλισμού, η οποία -εάν δεν μεταβληθεί-, είναι βέβαιον ότι θα οδηγήσει την Ευρώπη σε ατραπό.

Έτσι, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι υπάρχει έδαφος επιχειρηματολογίας περί «ηθικού κινδύνου» σε ό,τι αφορά στην έκδοση ευρωομολόγων, μέσω των οποίων θα μπορούσε να υλοποιηθεί ο μέγας γερμανικός φόβος της «αμοιβαιοποίησης χρέους» με τον αμαρτωλό Νότο, στην περίπτωση της πανδημίας που πλήττει απ’ άκρου εις άκρον τη Γηραιά Ήπειρο και τις χρηματοδοτικές ανάγκες που αυτή δημιουργεί, τι μπορεί να λεχθεί;

Σήμερα, εννέα ηγέτες κρατών-μελών της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, θα συμμετάσχουν στη Σύνοδο Κορυφής η οποία θα διεξαχθεί με τηλεδιάσκεψη λόγω κορωνοϊού, έχοντας ήδη απευθύνει επιστολή στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, με την οποία ζητούν την έκδοση ομολόγου, από ευρωπαϊκό θεσμό, για τη χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας αλλά και των μέτρων πολιτικής με τα οποία ελπίζεται να ξεπεραστούν οι επιπτώσεις που επιφέρει ο κορωνοϊός στην οικονομία της ΕΕ. Και τούτο, επιπρόσθετα του προγράμματος αγοράς ομολόγων ύψους 750 δισ. ευρώ, που ανακοίνωσε πρόσφατα η ΕΚΤ, αλλά και της ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής, μέσω της οποίας τα κράτη-μέλη απελευθερώνονται από τους δημοσιονομικούς περιορισμούς του Συμφώνου Σταθερότητας και μπορούν να πραγματοποιούν έκτακτες δαπάνες στη μάχη κατά του κορωνοϊού.

Αν και ουδέν μπορεί να προεξοφληθεί, στην πρωτοβουλία αυτή αναμένεται να αντιταχθούν κράτη του ευρωπαϊκού Βορρά, με επικεφαλής τη Γερμανία και κατά πάσα βεβαιότητα την Ολλανδία.  Και τούτο μολονότι η Γερμανίδα καγκελάριος Α. Μέρκελ εμφανίστηκε πρόσφατα ανοικτή στο ενδεχόμενο έκδοσης ενός τέτοιου ομολόγου ενώ το Βερολίνο έχει ήδη υπερψηφίσει την άρση του -συνταγματικά κατοχυρωμένου- «φρένου χρέους» στον προϋπολογισμό του -και μάλιστα με διαδικασίες εξπρές- και έχει εγκρίνει νέο δανεισμό ύψους 156 δισ. ευρώ, στη μάχη κατά του κορωνοϊού.

Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι δεν αποτελεί μια κλασική «κόντρα» φτωχού Νότου και «πλούσιου» Βορρά. Στις εννέα χώρες που υπογράφουν το κείμενο περιλαμβάνεται η Γαλλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο αλλά και η Ιρλανδία. Ειδική βαρύτητα, δε, έχει η συμμετοχή Ιταλίας και Ισπανίας, των δύο χωρών δηλαδή που βρίσκονται αντιμέτωπες με ανθρωπιστική κρίση, έχοντας ήδη χιλιάδες νεκρούς και ζητούν τώρα την αλληλεγγύη της ΕΕ. 

Για να γίνει, δε, καλύτερα αντιληπτό το μέγεθος των χρηματοδοτικών αναγκών που δημιουργεί η νόσος Covid-19, στις ΗΠΑ εγκρίθηκε ήδη από τη Γερουσία και αναμένεται να εγκριθεί άμεσα από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τον Λευκό Οίκο πακέτο-μαμούθ δύο τρισ. δολ., το οποίο σε συνδυασμό με την πρόσφατη παρέμβαση της FED αντιστοιχεί σε τόνωση ύψους 6 τρισ. δολ. ή 30% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τον σύμβουλο του Λευκού Οίκου για οικονομικά θέματα Larry Kudlow.

Ο αντίστοιχος μέσος ευρωπαϊκός όρος εκτιμάται σε 2% του ΑΕΠ και στην Ελλάδα έως τώρα είναι 2,5%, σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις.

Στον αντίποδα αυτών των 6 τρισ. δολ. που επιστρατεύουν οι ΗΠΑ, η ΕΕ θα συζητήσει σήμερα την επιστολή εννέα πρωθυπουργών, οι οποίοι ζητούν από τους υπόλοιπους 18 εταίρους τους να υπάρξει ένας κοινός ευρωπαϊκός «κουμπαράς» χρέους, ώστε να καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες του υγειονομικού συστήματος αλλά και οι οικονομικές επιπτώσεις της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε βαθιά ύφεση την ΕΕ και βεβαίως την ευρωζώνη.

«Απέναντί» τους, δε, εκτιμάται ότι θα βρίσκονται οι συνήθεις εκ Βορρά «ύποπτοι».

Η στάση τους -και αυτό είναι απολύτως βέβαιον- θα είναι καταλυτική στον καθορισμό του κοινού ευρωπαϊκού μέλλοντος.