Η δύσκολη εξίσωση του φετινού χειμώνα

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Σε σχέση με την περυσινή αφετηρία, ο χειμώνας εφέτος θα ξεκινήσει από οικονομικά δυσμενέστερη θέση για τα ελληνικά νοικοκυριά, ανεξαρτήτως των όποιων καιρικών συνθηκών.

Ακόμη κι αν εξαιρέσουμε -προς στιγμήν και χάριν συζητήσεως- τις όποιες ανατιμητικές τάσεις παρατηρούνται στις ενεργειακές τιμές ή τα τρόφιμα, ο πληθωρισμός του τελευταίου δωδεκαμήνου και ιδίως αυτός των τροφίμων, το εγγυάται.

Όχι μόνον οι τιμές σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες είναι πλέον υψηλότερες, αλλά ειδικά στα τρόφιμα συνεχίζουν να ανεβαίνουν με σαφώς ταχύτερο ρυθμό εκείνου του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (πληθωρισμός).

Ακόμη χειρότερα, πλέον τα περιθώρια της κυβέρνησης για την παροχή μέτρων στήριξης είναι περιορισμένα καθώς η λεγόμενη “ρήτρα διαφυγής” (από την περιοριστική δημοσιονομική πολιτική) εκπνέει από το 2024 και επανέρχονται πρωτογενή πλεονάσματα τα οποία αν και σήμερα στέκουν στο 0,7% του ΑΕΠ, κατά πάσα βεβαιότητα θα βρεθούν στη “γειτονιά” του 2% στον προϋπολογισμό του επομένου έτους.

Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και την ανάγκη “οικονομικής ευταξίας” στα μάτια των διεθνών οίκων και αγορών, ώστε η Ελλάδα να ανακτήσει την “πολυπόθητη” επενδυτική βαθμίδα, που συνεπάγεται από μόνη της – αν μη τι άλλο – περιορισμό της “απλοχεριάς” στην διανομή επιδομάτων και κάθε λογής μέτρων στήριξης εκ μέρους της κυβέρνησης, τότε αυτή αυτή η δυσμενέστερη αφετηρία ίσως καθίσταται σαφέστερη.

Αυτά, βεβαίως, στο δημοσιονομικό πεδίο και στο μέτωπο του πληθωρισμού, μη προσμετρώντας δηλαδή την άνοδο των επιτοκίων, τα οποία έχουν καταστήσει ακριβότερο το κόστος του χρήματος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, πλην των υφιστάμενων στεγαστικών δανείων, ελέω του “πλαφόν” στα επιτόκια τους.

Τούτων όλων δοθέντων, καθίσταται σαφές ότι η όποια τυχόν κοινωνική πολιτική ασκηθεί εκ μέρους της κυβέρνησης θα όφειλε να είναι πολύ περισσότερο στοχευμένη, απέχοντας από το παράδειγμα του πρόσφατου παρελθόντος, ακριβώς εξαιτίας της σειράς των περιορισμών με τους οποίους θα είναι η ίδια αντιμέτωπη.

Κατά πόσον δύναται να το πράξει, βεβαίως, είναι μία άλλη υπόθεση υπό το φως της έκτασης που λαμβάνουν η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή στη χώρα μας, καθιστώντας πηγή κοινωνικής αδικίας τα λεγόμενα “εισοδηματικά κριτήρια” στη χορήγηση μέτρων στήριξης.

Όταν το βάρος των φορολογικών εσόδων φέρουν μισθωτοί και συνταξιούχοι ενώ εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθεροι επιχειρηματίες υποδηλώνουν τα εισοδήματά τους και οι αγρότες εξακολουθούν να απολαμβάνουν ειδικού φορολογικού καθεστώτος, τότε η ύπαρξη “στοχευμένων μέτρων στήριξης” καθίσταται περίπου αδύνατη ή εντέλει μη αποτελεσματική, καθώς ευνοούνται – σκανδαλωδώς – όσοι φοροδιαφεύγουν και αδικούνται οι συνεπείς και ειλικρινείς φορολογούμενοι.

Έτσι λοιπόν, σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι τιμές στα κυριότερα καταναλωτικά αγαθά και ιδίως στα τρόφιμα αλλά και στην ενέργεια, βρίσκονται σε σαφώς υψηλότερα επίπεδα από ό,τι πέρυσι και συνεχίζουν να ανεβαίνουν και συνάμα ο προϋπολογισμός επανέρχεται σε καθεστώς δημοσιονομικών περιορισμών ενώ η προσφυγή σε “στοχευμένα” μέτρα είναι περίπου αδύνατη ελέω φοροδιαφυγής, προφανώς ο φετινός χειμώνας έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να είναι χειρότερος από τον περυσινό, ό,τι... καιρό κι αν κάνει.

Εάν τώρα σε αυτά, προσθέσουμε και τη συνέχιση των ανατιμητικών τάσεων στην ενέργεια και στα τρόφιμα εξαιτίας, μεταξύ άλλων, του πολέμου στην Ουκρανία και των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, τότε η εικόνα καθίσταται σαφώς ζοφερότερη.

Έτσι, λοιπόν, ας μην τρέφουμε ψευδαισθήσεις κάθε λογής: “γιατρειά” δεν δίνεται ούτε με το market pass, για την ακρίβεια στα τρόφιμα, ούτε με το Youth pass, το οποίο απευθύνεται σε 18ρηδες. Η πάταξη της φοροδιαφυγής θα έδινε ίσως μία διέξοδο, τόσο για τα έσοδα του προϋπολογισμού όσο και σε ό,τι αφορά στην ύπαρξη κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και εκεί ας κρατάμε “μικρό καλάθι”.

Η έως τώρα εμπειρία αυτό λέει…