Πικρές αλήθειες για το παραγωγικό μοντέλο

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Ο Τουρισμός πάει καλά και αυτό το γεγονός δεν μπορεί παρά μόνον ως θετικό να χαρακτηριστεί. Για την επιχειρηματική κοινότητα, την απασχόληση, τον προϋπολογισμό και συνολικά την οικονομία.

Τα στοιχεία που παρουσίασε χθες το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) είναι καταλυτικά.

Ο τουριστικός τομέας συνεισέφερε άμεσα το ποσόν των 30,2 δισ. ευρώ ή 13% του ελληνικού ΑΕΠ πέρυσι (237,6 δισ. ευρώ το 2024) και εάν συνυπολογιστεί η πολλαπλασιαστική επίδρασή του στην ελληνική οικονομία, η οποία κατά τις μελέτες που παρουσίασε ο Σύνδεσμος κυμαίνεται μεταξύ 1,2 έως 1,65 ευρώ πρόσθετης οικονομικής δραστηριότητας για κάθε 1 ευρώ τουριστικής δραστηριότητας, τότε τα μεγέθη του τομέα αντιστοιχούν σε συνεισφορά μεταξύ 28,0% έως 33,7% του ελληνικού ΑΕΠ.

Με άλλα λόγια, ο τουριστικός τομέας άμεσα και έμμεσα “ευθύνεται” περίπου για το ένα τρίτο του ετησίως παραγόμενου ελληνικού πλούτου. Γεγονός το οποίο μπορεί να αποτιμηθεί διττά.

Αφενός, θετικά, καθώς έχει αναχθεί σε “ατμομηχανή” ή “βαριά βιομηχανία” της ελληνικής οικονομίας, αφετέρου, αρνητικά, για ακριβώς τους ίδιους λόγους, αν αναλογιστούμε την επίδραση του τομέα στην οικονομία, σε τυχόν έκτακτες περιστάσεις, που θα επιβραδύνουν ή και θα βυθίσουν την δραστηριότητά του.

Κοντολογίς, μπορεί η Ελλάδα να βαυκαλίζεται ότι διαθέτει έναν ιδιαίτερα ισχυρό τουριστικό τομέα, όμως φαίνεται να έχει βάλει “πολλά αυγά στο καλάθι του”.

Χαρακτηριστική η περίπτωση της αμερικανικής οικονομίας η οποία είχε χασούρα 12,5 δισ. δολ. εφέτος στον τουριστικό της τομέα, για να μην ανατρέξουμε στο ελληνικό παράδειγμα την εποχή της πανδημίας του Covid, ή των ανησυχιών που σχετίζονται με τη σεισμική δραστηριότητα στη χώρα μας ή τους γεωπολιτικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει.

Εν πολλοίς, η αυξημένη συμμετοχή του τουριστικού τομέα στην διαμόρφωση του ΑΕΠ δεν είναι νέο φαινόμενο και οι κίνδυνοι που δημιουργεί είναι προφανείς και πολλοί. Όμως η κυρίαρχη απάντηση σε αυτό το σκεπτικό, διαχρονικά, ήταν ότι θα καταβληθούν προσπάθειες ώστε αυτή η δραστηριότητα να διαχυθεί ευρύτερα και σε άλλους οικονομικούς τομείς, στην μεταποίηση και συνολικά στην ελληνική παραγωγή. Η αλήθεια είναι, δε, ότι αν και υπήρξαν ορισμένες αποσπασματικές προσπάθειες, σοβαρές κινήσεις δεν έχουμε κατορθώσει να εντοπίσουμε.

Η “μάχη της μαρμελάδας”, του μελιού, του ελαιολάδου ή της φέτας, ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος του τομέα τροφίμων – ποτών στην παραγωγή και τις εξαγωγές είναι ορισμένα παραδείγματα, τέτοιων προσπαθειών. Συνολικά, όμως, η έμφαση που έχει δοθεί στον τουριστικό τομέα, δεν βρίσκει εύκολα αντίστοιχο στις λοιπές οικονομικές δραστηριότητες. Ως αποτέλεσμα, ακόμη και σήμερα μετά από κρίσεις και μνημόνια εξακολουθούμε να συζητούμε για την ανάγκη μετασχηματισμού της οικονομίας και του παραγωγικού της μοντέλου.

Θα πείτε, ίσως, αφού η εξίσωση βγαίνει, γιατί να “ψαχνόμαστε”;

Η απάντηση σε αυτό το σκεπτικό είναι απλή. Σήμερα οι εισπράξεις από τον εισερχόμενο τουρισμό αντιστοιχούν ως ποσοστό στο 71,5% του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών (-35,66 δισ. ευρώ το 2024). Σε μία κακή χρονιά, δίχως ένα σημαντικό κομμάτι αυτών των εισπράξεων, ο “βασιλιάς” θα αποδεχθεί γυμνός και θα έχει αναβιώσει -το ήδη υπάρχον – δεύτερο αίτιο για το οποίο η Ελλάδα οδηγήθηκε στην χρεοκοπία. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών.

Στο δημοσιονομικό πεδίο, προφανώς, τα πάμε καλά – για λόγους που δεν αφορούν στην παρούσα συζήτηση – όμως το έτερο των δυο -δίδυμων- ελλειμμάτων, όχι μόνον στέκει καλά αλλά καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από μία -αν όχι επίφοβη – τουλάχιστον ευάλωτη σε αναταράξεις, οικονομική δραστηριότητα.

Δεν έχει πλέον ωριμάσει αυτή η συζήτηση, για μία σοβαρή προσπάθεια αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας; Τώρα που “τρέχουν” και οι εξοπλισμοί;