Η DEMO εστιάζει στη νοσοκομειακή αγορά, η οποία εμφανίζει πολλά προβλήματα στη χώρα μας. Βλέπετε πλέον κάποια εξομάλυνση στον χρόνο εξόφλησης από τα νοσηλευτικά ιδρύματα; Τι επίπτωση έχει το νοσοκομειακό clawback;
Ο χρόνος αποπληρωμής των υποχρεώσεων των νοσοκομείων για τα φάρμακα πράγματι έχει εξομαλυνθεί κατά πολύ τα τελευταία χρόνια και γι’ αυτό τον λόγο υπάρχουν και οι εκπτώσεις προς τα νοσοκομεία των εταιρειών που παράγουν γενόσημα. Ενώ, όμως, με τις εκπτώσεις θα αναμέναμε εξορθολογισμό της δαπάνης και μηδενισμό του νοσοκομειακού clawback, παρατηρούμε εκρηκτική αύξησή του, η οποία οφείλεται κυρίως στην είσοδο νέων θεραπειών πολύ υψηλού κόστους και στην αδυναμία παρακολούθησης της κατανάλωσής τους.
Θα ήθελα να τονίσω ότι η εφαρμογή του clawback γενικά είχε τη λογική του έκτακτου μέτρου, επειδή το κράτος δεν μπορούσε να ελέγξει άμεσα χρονικά τη συνταγογράφηση σε επίπεδο ιδιώτη γιατρού και χρειαζόταν χρόνος ώστε να αποδώσουν οι κατάλληλες διαρθρωτικές αλλαγές. Η ανωτέρω όμως λογική δεν ισχύει για τη νοσοκομειακή δαπάνη. Γι’ αυτό και η οποιαδήποτε μείωση της δαπάνης που έχει επιτευχθεί μέσω της χρήσης γενοσήμων έχει εκμηδενιστεί και το clawback βαίνει συνεχώς αυξανόμενο, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στις φαρμακοβιομηχανίες.
Η εταιρεία σας εμφανίζει έντονη εξωστρέφεια, με εξαγωγές στο 40% του τζίρου της. Έχετε γραφεία στην Κίνα και το 2015 ιδρύθηκε η DEMO Γερμανίας. Ποιες είναι οι προοπτικές για τα επόμενα χρόνια;
Η DΕΜΟ έχει διεθνή παρουσία σε 85 χώρες και συμμετέχει σε διαγωνισμούς προμήθειας φαρμακευτικών σκευασμάτων που προκηρύσσουν τα Υπουργεία Υγείας των χωρών αυτών. Ενδεικτικά να αναφέρω την πολυετή επιτυχημένη παρουσία μας σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ισπανία, με ποσοστό κάλυψης της αγοράς που προσεγγίζει τα 35%, ανάλογα με την προϊοντική κατηγορία. Εντός του 2018, η DΕΜΟ εισήλθε επίσης δυναμικά στην αγορά της Σκανδιναβίας (Σουηδία, Δανία), στην Τσεχία και τη Σλοβακία.
Οι προσδοκίες για την περαιτέρω ανάπτυξη της DEMO και το 2019 είναι μεγάλες και βασίζονται σε όλη την υποδομή, τις επενδύσεις και την εργασία που έγινε τις χρονιές που προηγήθηκαν. Διευρύνουμε το ήδη εκτεταμένο νοσοκομειακό μας χαρτοφυλάκιο, αναπτύσσοντας σημαντικό αριθμό νέων ενέσιμων φαρμακευτικών προϊόντων. Ενισχύουμε την παρουσία μας στην αγορά εκτός νοσοκομείου, με νέες, από του στόματος χορηγούμενες, θεραπείες, ενώ επεκτεινόμαστε και στην κατηγορία συμπληρωμάτων διατροφής και ιατροτεχνολογικών προϊόντων, επιλέγοντας σκευάσματα υψηλών προδιαγραφών και κλινικώς πιστοποιημένα.
Ένας από τους σημαντικότερους στόχους μας, ωστόσο, είναι η περαιτέρω διεύρυνση του προϊοντικού μας χαρτοφυλακίου με την προσθήκη κυρίως βιο-ομοειδών ή άλλων βιοφαρμακευτικών προϊόντων, τα οποία προορίζονται για σοβαρές και χρόνιες παθήσεις. Τα προϊόντα αυτά αποτελούν το επιστέγασμα αποκλειστικών συνεργασιών της DEMO με σημαντικές φαρμακευτικές εταιρείες της Ευρώπης και των ΗΠΑ για τη διάθεσή τους στην ελληνική αγορά.
Στα χρόνια της κρίσης, η DEMO αύξησε το προσωπικό της από 556 άτομα το 2009 σε 870 άτομα το 2018. Πώς κατάφερε η εταιρεία σας να αναπτυχθεί αντί να συρρικνωθεί, όπως συνέβη με πολλές άλλες;
Όσον αφορά την απασχόληση, η DEMO είναι μια επιχείρηση που αναπτύσσεται με έντονους ρυθμούς, δημιουργώντας πολλές νέες θέσεις εργασίας. Αυτή τη στιγμή διαθέτουμε ένα άρτια εκπαιδευμένο και καταρτισμένο προσωπικό που αριθμεί περίπου 900 άτομα, ενώ εν μέσω κρίσης, αντί να προχωρήσουμε σε απολύσεις και περικοπές αποδοχών, συνεχίζουμε να προσλαμβάνουμε αξιόλογους ανθρώπους και να διατηρούμε σταθερό το επίπεδο των μισθών.
Εφόσον όλα πάνε όπως τα προβλέπουμε και με βάση το business plan που θα ακολουθήσουμε, σίγουρα θα δημιουργηθούν άλλες 200-300 θέσεις εργασίας μέσα στα επόμενα 4 χρόνια.
Αυτό βέβαια συνέβη γιατί, πολύ πριν έρθει η κρίση, προσανατολιστήκαμε προς τις αγορές του εξωτερικού και πραγματοποιήσαμε μεγάλες επενδύσεις για να ανταποκριθούμε σε αυτό τον στρατηγικό στόχο. Το εργοστάσιό μας είναι το μεγαλύτερο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ενώ επιπλέον οι επενδύσεις αυτές μας επέτρεψαν να κυριαρχήσουμε στην εγχώρια νοσοκομειακή αγορά, όπου κατέχουμε εδώ και χρόνια την πρώτη θέση.
Το φάρμακο είναι το δεύτερο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας. Η υψηλή παρεμβατικότητα και οι «κλειστοί» προϋπολογισμοί, ωστόσο, δημιουργούν αντικίνητρα στην ανάπτυξη. Πώς μπορούμε να βγούμε από τον σημερινό φαύλο κύκλο;
Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι πάρα πολλές φορές έχουμε πει να αλλάξει η φαρμακευτική πολιτική. Αυτό που έχει υπογραφεί από το 2011, δεν μπορεί σε μακροχρόνιο επίπεδο να εφαρμόζεται, καθώς δεν είναι βιώσιμο. Με αυτή την τιμολογιακή πολιτική, χωρίς να λαμβάνονται ουσιαστικά και σοβαρά μέτρα για τη διείσδυση των γενόσημων, με το γενικευμένο clawback και τη «συμβολική» αύξηση του προϋπολογισμού της φαρμακευτικής δαπάνης, δεν οδηγούμαστε, χρόνια τώρα, πουθενά.
Έχουμε έναν κλειστό προϋπολογισμό από τον οποίο κάθε χρόνο βγαίνουν καινούργια φάρμακα για καινούργιες θεραπείες. Καλώς συμβαίνει αυτό και πρέπει μάλιστα να διευκολύνουμε την όσο γίνεται πιο γρήγορη είσοδο νέων θεραπειών, γιατί και μια ζωή παραπάνω να σωθεί από ένα φάρμακο που θα κυκλοφορήσει 6 μήνες νωρίτερα στην Ελλάδα, όφελος είναι για το κοινωνικό κράτος.
Από εκεί και πέρα, όμως, όταν η νομοθετική αρχή έχει βάλει το clawback και λέει ότι κάθε χρόνο θα έρχονται τα καινούργια σκευάσματα και θα πληρώνονται από τους παλαιούς, όπως καταλαβαίνετε σε 5-10 χρόνια θα καταρρεύσει το σύστημα. Όπως προανέφερα, το clawback είχε αρχικά εφαρμοστεί ως μέτρο έκτακτης ανάγκης. Ήρθε, παρέμεινε, αποτέλεσε άλλοθι της πολιτικής ηγεσίας και κάθε χρόνο ανεβαίνει, με αποτέλεσμα να έχουμε φτάσει να πληρώνουμε clawback της τάξεως του 30%-35%. Κρατήσαμε το clawback ως μοναδικό όπλο για την τεχνητή συγκράτηση της δαπάνης αντί να εξορθολογίσουμε το σύστημα.
Η μεθοδολογία τιμολόγησης των φαρμάκων δημιουργεί στρεβλώσεις στην αγορά. Θεωρείτε πως κινούνται στη σωστή κατεύθυνση οι πρόσφατες παρεμβάσεις του Υπουργείου Υγείας; Πόσο αναγκαία είναι η διακομματική συναίνεση στο θέμα, δεδομένης και της πολιτικής συγκυρίας, με τα σκάνδαλα στον χώρο της υγείας;
Πράγματι, το πλαίσιο των τελευταίων χρόνων για την τιμολόγηση οδήγησε σε υπερβολικές μειώσεις τιμών χωρίς καμία λογική, ιδιαίτερα στα γενόσημα. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι στην πράξη, οι τιμές όπως προκύπτουν από τους κανόνες τιμολόγησης, μειώνονται ακόμη περισσότερο κατά 35%-40% λόγω των, μοναδικών στη χώρα μας, τεράστιων rebate και clawback. Ο συνδυασμός τιμολόγησης και rebate-clawback έχουν οδηγήσει σήμερα χιλιάδες καταξιωμένα φάρμακα στο όριο βιωσιμότητας ή ακόμη και σε αναγκαστική διακοπή κυκλοφορίας.
Οι πρόσφατες αλλαγές στο πλαίσιο τιμολόγησης κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση της διασφάλισης της ομαλής λειτουργίας της φαρμακευτικής αγοράς, έπειτα από τις συνεχείς αστοχίες και τα τεράστια προβλήματα που δημιούργησαν οι ατελέσφορες πολιτικές των Μνημονίων. Είναι επίσης σημαντικό να τονιστεί ότι οι αλλαγές αυτές δεν έχουν δημοσιονομική επίπτωση, δεδομένων των κλειστών προϋπολογισμών, ενώ μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση της συμμετοχής των ασθενών, εφόσον πλαισιωθούν από ένα σύστημα κατάλληλων κινήτρων για την επιλογή οικονομικότερων φαρμάκων.
Σαφώς και απαιτείται διακομματική συναίνεση όχι μόνο στο συγκεκριμένο θέμα αλλά και σε καθετί που αποτελεί εθνική υπόθεση. Και η υγεία αποτελεί κατ’ εξοχήν ένα τέτοιο πεδίο.