Τα επικίνδυνα swaps που προκάλεσαν την κατάρρευση του Archegos

H κατάρρευση του Archegos Capital αποκάλυψε τα κρυφά ρίσκα των προσοδοφόρων, αλλά αδιαφανών παραγώγων μέσω των οποίων οι τράπεζες βοηθούν τα hedge funds να πραγματοποιούν μεγάλες κινήσεις σε μετοχές και άλλα στοιχεία ενεργητικού.

Τα αποτυχημένα στοιχήματα της εταιρείας διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας του Μπιλ Χουάνγκ προκάλεσαν σημαντικές απώλειες στη Credit Suisse και τη Nomura, υπογραμμίζοντας πως αυτά τα εργαλεία μπορούν να προκαλέσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις στις χρηματοοικονομικές αγορές.

Το Archegos κατόρθωσε να αποκτήσει έκθεση δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μετοχές, συμπεριλαμβανομένης της ViacomCBS, μέσω συμφωνιών ανταλλαγής απόδοσης (return swaps), ένα είδος «συνθετικής» χρηματοδότησης η οποία είναι δημοφιλής στα hedge funds, καθώς τους επιτρέπει να πραγματοποιούν μεγάλα στοιχήματα χωρίς να αγοράζουν τις μετοχές ή να αποκαλύπτουν τις θέσεις τους όπως θα έκαναν αν τους άνηκε μια μετοχή.

Η έλλειψη διαφάνειας σημαίνει ότι εταιρείες όπως το Archegos μπορούν να μπουν σε παρόμοια swaps με διάφορους δανειστές, οι οποίοι δεν γνωρίζουν τη συνολική έκθεση του επενδυτή, πολλαπλασιάζοντας τον κίνδυνο για τα hedge funds και τις τράπεζες, αν οι θέσεις τους φέρουν δυσμενή αποτέλεσμα.

Οι τράπεζες ανά τον κόσμο είχαν έσοδα $11 δισ. το 2019 από συνθετικές μορφές χρηματοδότησης με ίδια κεφάλαια συμπεριλαμβανομένων των return swaps, επίπεδο διπλάσιο από αυτό του 2012, σύμφωνα με τη Finadium, σύμβουλο επιχειρήσεων.

Η δραστηριότητα αυτή, η οποία έχει γνωρίσει ραγδαία ανάπτυξη μετά την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση, αντιστοιχεί σε πάνω από τα μισά έσοδα των τραπεζών από χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια, υπολογίζει η Finandium – περισσότερα από όσα έσοδα αποκομίζουν συνολικά από το margin lending και τον δανεισμό μετοχών για σορτάρισμα. Η συνθετική χρηματοδότηση συνέχισε να τρώει μερίδιο από άλλες μορφές χρηματοδότησης με ίδια κεφάλαια στο πρώτο εξάμηνο του έτους.

Οι τράπεζες έχουν σταθερές ροές εισοδήματος από συμφωνίες ανταλλαγής συνολικής απόδοσης (total return swaps) μέσω των καθιερωμένων προμηθειών τις οποίες πληρώνουν επενδυτές όπως τα hedge funds για να συμμετάσχουν στη συμφωνία. Ο επενδυτής πληρώνεται στη συνέχεια από την τράπεζα αν η μετοχή, ή άλλα σχετικά στοιχεία ενεργητικού μεταξύ των οποίων και δείκτες, κινηθεί υψηλότερα. Η τράπεζα προσφέρει στους επενδυτές όποιο μέρισμα δίνει η μετοχή.

H τράπεζα αντισταθμίζει την έκθεση της αποκτώντας τις μετοχές, λαμβάνοντας την αντίθεση θέση με άλλους πελάτες που έχουν διαφορετική άποψη ή αγοράζοντας ένα αντιστάθμισμα κινδύνου από κάποιο άλλο χρηματοοικονομικό ίδρυμα. Αν η μετοχή υποχωρήσει, ο επενδυτής πρέπει να καταβάλλει πληρωμές σε τακτική βάση - από καθημερινή ως τριμηνιαία – για να αποπληρώσει την τράπεζα.

«Από τη στιγμή που τα περισσότερα swaps αφορούν μεγάλα ονομαστικά ποσά αυτό μπορεί να εκθέσει αυτόν που πληρώνει τη συνολική απόδοση (συνήθως μια εμπορική ή επενδυτική τράπεζα) στον κίνδυνο χρεοκοπίας του hedge fund αν το fund δεν είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένο» σύμφωνα με τη Deloitte.

Aυτή ακριβώς είναι η κατάσταση στην οποία περιήλθε το Archegos όταν πολλές από τις θέσεις του κατέρρευσαν, ωθώντας τις τράπεζες να ξεπουλήσουν βιαστικά τα αντισταθμίσματά τους, τις μετοχές. Η κατάσταση έγινε χειρότερη επειδή το Archegos είχε συνάψει συμφωνίες ανταλλαγής με πολλές τράπεζες.
Επειδή τα total return swaps είναι εξατομικευμένα ή «over the counter» συμβόλαια μεταξύ δύο μερών, δεν εκκαθαρίζονται μέσω ενός χρηματιστηρίου. Ούτε οι επενδυτές υποχρεούνται να δηλώσουν την έκθεση τους σε χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια στην αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC), όπως θα όφειλαν αν είχαν παρόμοια έκθεση σε ρευστό.

Η βιομηχανία είναι αναγκασμένη να αναφέρει τις συμφωνίες σε μια αποθήκη δεδομένων η οποία προσφέρει στις αρχές πληροφορίες για παράγωγα, αλλά ρυθμιστικές αρχές και χρήστες έχουν υποστηρίξει ότι η πληροφόρηση μπορεί να είναι ενίοτε άνιση. «Έχουμε ένα θεμελιώδες πρόβλημα στην αναφορά των συμμετοχών σε μορφές συνθετικής χρηματοδότησης που δεν είναι κρυφό και δεν είναι καινούργιο» δήλωσε ο Τάιλερ Γκέλας, πρώην αξιωματούχος της SEC και εκτελεστικός διευθυντής στην Healthy Markets, μια ομάδα πίεσης. «Αν υπάρχουν πέντε διαφορετικές τράπεζες οι οποίες προσφέρουν χρηματοδότηση σε έναν μόνο πελάτη, η κάθε μεμονωμένη τράπεζα μπορεί να μην το γνωρίζει και μπορεί αντίθετα να πιστεύει ότι μπορεί να πουλήσει την έκθεση της σε άλλη τράπεζα αν αντιμετωπίσει πρόβλημα- αλλά δεν μπορεί, επειδή οι τράπεζες αυτές είναι ήδη εκτεθειμένες».

Η ανάπτυξη της αγοράς των total return swaps «είναι φυσικό επακόλουθο των κανονισμών της Βασιλείας και του νόμου Ντοντ-Φρανκ που συχνά πριμοδοτούν τα swaps έναντι της χρηματοδότησης μέσω ρευστού» σημείωσε ο Τζος Γκάλπερ, στέλεχος της Finadium, αναφερόμενος στις μεταρρυθμίσεις που ακολούθησαν μετά την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση.

Για τις τράπεζες, η παροχή έκθεσης σε χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια είναι μια συμφέρουσα δραστηριότητα, γιατί απαιτεί λιγότερο ρυθμιστικό κεφάλαιο από την παραδοσιακή χρηματοδότηση. «Οι κεφαλαιακοί δείκτες, οι δείκτες ρευστότητας και η δυνατότητα μείωσης του κόστους των trades καθιστά τα total return swaps πιο προσοδοφόρα» σε σχέση με άλλες μορφές χρηματοδότησης με ίδια κεφάλαια, σημείωσε ο Γκάλπερ.

Oι δημοσιοποιήσεις πληροφοριών από τις τράπεζες καθιστούν δύσκολο τον υπολογισμό της έκθεσης σε total return swaps. «Αν και οι τράπεζες δημοσιοποιούν πολλές σελίδες με στοιχεία σχετικά με τα παράγωγα, συνήθως αφορούν ένα τόσο γενικό επίπεδο που δεν περιέχουν πληροφορίες για μεμονωμένα χρεόγραφα» τόνισε ο Ντέιβ Ζάιον της Zion Research Group, η οποία ειδικεύεται στη λογιστική. «Η πληροφορία για τη συγκέντρωση πιστωτικού ρίσκου αφορά το σύνολο της βιομηχανίας και εστιάζει στο σύνολο των απαιτήσεων από παράγωγα», ενώ τα ακαθάριστα νούμερα μπορεί να αποκαλύπτουν περισσότερα όσον αφορά το ρίσκο, πρόσθεσε.

Κάποιες τράπεζες αντιμετωπίζουν τα total return swaps σαν τιτλοποιημένα δάνεια για λογιστικούς σκοπούς, σύμφωνα με τον Νικ Ντάνμπαρ της Risky Finance, συμβουλευτικής εταιρείας η οποία ειδικεύεται στις δημοσιοποιήσεις πληροφοριών από τράπεζες. «Δεν καταχωρούνται από τη μονάδα διαπραγμάτευσης παραγώγων της τράπεζας, οπότε δεν μπορούν να εμφανιστούν στις δηλώσεις της Βασιλείας ΙΙΙ για τα σταθμισμένα στοιχεία ενεργητικού, τη μόχλευση και το πιστωτικό ρίσκο που είναι υποχρεωμένες να υποβάλλουν όλες οι τράπεζες.

Η έλλειψη δημοσιοποιημένων πληροφοριών σημαίνει ότι τα total return swaps, τα οποία αποτελούν μια σταθερή πηγή κερδών για τις τράπεζες, αποκρύπτουν σπάνια, αλλά μεγάλα ρίσκα. Ένα στέλεχος σε μονάδα διαπραγμάτευσης παραγώγων διεθνούς τραπεζικού ομίλου δήλωσε ότι «είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζει κανείς σε ποιον ανήκει το κάθε τι» και ως εκ τούτου τα total return swaps «αποτελούν μια κλασική περίπτωση όπου μαζεύει κανείς κέρματα μπροστά από μια μπουλντόζα».

«Μπορείς να μαζεύεις τα κέρματα όλη την ημέρα. Η μπουλντόζα κινείται πολύ αργά. Αλλά αν στραβοπατήσεις, τότε η μπουλντόζα θα σε κάνει λιώμα» τόνισε.

© The Financial Times Limited 2021. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation