Οι robo-traders που μπορούν να εκτοξεύσουν την τιμή του πετρελαίου

Αυτήν την εβδομάδα, η διπλωματία στον Λευκό Οίκο ήταν επικεντρωμένη στην Ουκρανία και στην απειλή του πολέμου. Ωστόσο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden βρήκε και πάλι χρόνο για να κάνει ένα σκηνοθετημένο τηλεφώνημα στον βασιλιά Salman της Σαουδικής Αραβίας, στο οποίο οι δυο άνδρες επαναβεβαίωσαν την κοινή δέσμευσή τους «στη διασφάλιση της σταθερότητας των ενεργειακών προμηθειών».

Δεν κάνει εντύπωση. Οι τιμές του πετρελαίου έκαναν πρόσφατα άλμα και διαμορφώθηκαν πάνω από τα 90 δολάρια το βαρέλι, τόσο για το Brent όσο και για το West Texas Intermediate, στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων επτά ετών.

Αυτό επιδεινώνει τους ήδη αυξημένους πληθωριστικούς κινδύνους. Και με τους Αμερικάνους καταναλωτές να έρχονται αντιμέτωποι με τιμές 3,47 δολαρίων το γαλόνι -οι υψηλότερες από το 2014- αυτό αντιπροσωπεύει ένα αυξανόμενο πολιτικό ρίσκο και για τον Biden.

Γι’ αυτό πραγματοποιήθηκε και η τηλεφωνική επικοινωνία με τον βασιλιά Salman. Άλλωστε, όπως παρατήρησε αυτήν την εβδομάδα ο Jeff Currie, επικεφαλής του τμήματος ανάλυσης εμπορευμάτων της Goldman Sachs, ένας βασικός παράγοντας που οδηγείς ε άνοδο των τιμών είναι η έλλειψη πετρελαίου. «Τριάντα χρόνια κάνω αυτή τη δουλειά και δεν έχω δει ποτέ τις αγορές έτσι», λέει. «Πρόκειται για κρίση. Έχουμε ξεμείνει από τα πάντα».

Αλλά εν μέσω όλης αυτής της νευρικής επικέντρωσης της προσοχής στις τιμές spot του πετρελαίου, υπάρχει ένα άλλο ζήτημα που θα πρέπει να προσέξουν οι πολιτικοί και οι επενδυτές: τι κάνουν τα robo-traders με τα παράγωγα αυτή τη στιγμή.

Κανονικά αυτό δεν είναι κάτι που τυγχάνει της ιδιαίτερης προσοχής, επειδή το trading παραγώγων είναι τόσο ακατάληπτο. Αλλά αυτή τη στιγμή αυτή η γωνιά του finance παράγει νούμερα που είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά από τα 90 δολάρια το βαρέλι. Θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές spot πολύ υψηλότερα των 100 δολαρίων τους επόμενους μήνες –και να προκαλέσει μια εξίσου δραματική πτώση αργότερα.

Οι τιμές futures βρίσκονται σε κατάσταση «σούπερ οπισθοδρόμησης» όπως την αποκαλούν οι αναλυτές, που σημαίνει πως υπάρχει ένα χάσμα ρεκόρ μεταξύ των (υψηλών) βραχυπρόθεσμων futures πετρελαϊκών συμβολαίων και των (χαμηλότερων) μακροπρόθεσμων συμβολαίων. Ωστόσο, μια άλλη ένδειξη ανωμαλίας είναι ο όγκος των στοιχημάτων που μπαίνουν για τις μελλοντικές τιμές πετρελαίου μέσω της αγοράς options.

Όπως σημειώνει ο βετεράνος αναλυτής πετρελαίου Philip Verleger σε πρόσφατη έκθεσή του, η ποσότητα των συμβολαίων call με τιμές strike άνω των 100 δολαρίων το βαρέλι (δηλαδή τα στοιχήματα που βγάζουν κέρδος αν η τιμή κινηθεί άνω του επιπέδου αυτού) έχει σημειώσει «έκρηξη» τελευταία. Υπολογίζει πως ο όγκος των call options με τιμές strike άνω των 100 δολαρίων για τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο του 2022, για παράδειγμα, είναι τώρα περίπου 714.000, σύμφωνα με δεδομένα της Commodity Futures Trading Commission. Είναι πολλαπλάσιο του «κανονικού» επιπέδου, δημιουργώντας «πρωτοφανές» επίπεδο «ανοικτού ενδιαφέροντος» (δηλ. στοιχημάτων).

Το αρχικό έναυσμα γι’ αυτό μπορεί να αποδοθεί στα οικονομικά θεμελιώδη –του τύπου της έλλειψης εφοδιασμού, σε σχέση με την αυξανόμενη ζήτηση, που οδήγησε στο τηλεφώνημα του Biden στον Salman. Ωστόσο, ο Verleger πιστεύει πως η ανισορροπία έχει αυξηθεί δραματικά από ένα άλλο ζήτημα, που δεν συζητείται τόσο: την απότομη άνοδο του αυτοματοποιημένου trading από επενδυτές που χρησιμοποιούν αλγοριθμικές στρατηγικές, που συχνά βασίζεται σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης.

Αυτό είναι οπωσδήποτε σωστό. Την τελευταία φορά που η CFTC μελέτησε το θέμα αυτό, το 2019, βρήκε πως περίπου το 80% των ενεργειακών trades εκτελούνταν από αυτοματοποιημένα inputs –όχι χειροκίνητες συναλλαγές- έναντι 65% που ήταν έξι χρόνια νωρίτερα (και πολύ λιγότερο στις προηγούμενες δεκαετίες). Στοιχηματίζω πως το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο τώρα.

Αφού αυτές οι αυτοματοποιημένες στρατηγικές συνήθως χρησιμοποιούν προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης για να αναλύσουν και να αντιδράσουν στη δυναμική της αγοράς, αντί για οικονομικά θεμελιώδη, αυτό τείνει να επιδεινώνει μια αγελαία συμπεριφορά, όχι μόνο στις αγορές εμπορευμάτων αλλά σε οποιαδήποτε κλάση ενεργητικού. Και αφού τα ιδρύματα που πωλούν αυτά τα στοιχήματα παραγώγων χρειάζονται να αντισταθμίζουν τους δικούς τους κινδύνους με άλλα εργαλεία, η ακραία αγελαία συμπεριφορά που προκαλείται από τους αλγόριθμους δημιουργεί στρεβλώσεις σε τμήματα της αγοράς που μπορεί ξαφνικά να καταρρεύσουν, προκαλώντας ακραία μεταβλητότητα.

Ένα τέτοιο παράδειγμα φαίνεται πως συνέβη τον Νοέμβριο του 2021, όταν οι τιμές του πετρελαίου ξαφνικά κατέρρευσαν. Ένα άλλο συνέβη τον Μάρτιο του 2020. Ο Verleger θεωρεί πως θα υπάρξει και τρίτο δράμα αν οι τιμές του πετρελαίου ξεπεράσουν το όριο των 100 δολαρίων το βαρέλι, στέλνοντας στα ύψη τις τιμές spot. «Σήμερα, τα μαθηματικά μοντέλα καθοδηγούν τις τιμές του πετρελαίου», ανέφερε. «Δεν υπάρχει ξεκάθαρο τέλος στην καθοδηγούμενη από την τεχνητή νοημοσύνη αύξηση των τιμών σε αυτό το σημείο».

Φυσικά, τονίζει, η ιστορία δείχνει πως αυτού του είδους τα δραματικά ράλι συνήθως αντιστρέφονται, με εξίσου βίαιο τρόπο. Πριν από δεκαπέντε χρόνια οι τιμές του πετρελαίου κινήθηκαν από τα 54 δολάρια το βαρέλι για το Brent στην αρχή του 2007 στα 132 δολάρια τον Ιούλιο του 2008 –για να καταρρεύσουν στα 40 δολάρια τον Δεκέμβριο του ιδίου έτους, μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση.

Σήμερα, μπορεί να υπάρξει ακόμα ταχύτερα ένας τέτοιος κύκλος, λόγω του αυτοματοποιημένου trading, ιδιαίτερα αν οι ανησυχίες για τον πληθωρισμό υπονομεύσουν τις ελπίδες για την ανάπτυξη. Κάποιοι traders, όπως ο Ed Morse της Citigroup, ήδη στοιχηματίζουν πως αυτό θα συμβεί.

Ωστόσο, για την ώρα, το βασικό σημείο που θα πρέπει να κατανοήσουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι επενδυτές, είναι πως η προοπτική το πετρέλαιο να φτάσει στα 100 δολάρια το βαρέλι δεν αντανακλά απλώς ανθρώπινους «κερδοσκόπους» ή πετρελαϊκά καρτέλ, καθώς κρίσιμης σημασίας είναι και οι robo-traders.

Αυτό δεν σημαίνει πως οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να προσπαθήσουν να απαγορεύσουν το αυτοματοποιημένο trading. Και, όπως δείχνει η έκθεση της CFTC, η αναλογία του robo-trading στις αγορές ενέργειας είναι χαμηλότερη απ’ ότι σε άλλους τομείς όπως οι μετοχές.

Όμως το μοτίβο δείχνει πως οι επενδυτές και οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να προετοιμαστούν για κάποια άγρια μεταβλητότητα, και να παρακολουθούν για τους κινδύνους μετάστασης. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου οι στρατηγικές trading ανθρώπων και υπολογιστών είναι όλο και περισσότερο ενσωματωμένες, με δυνητικά απρόβλεπτα αποτελέσματα –ακόμα περισσότερο όταν υπάρχουν σοκ όπως αυτό που μπορεί να δούμε με την Ουκρανία.

© The Financial Times Limited 2022. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation