BRICs: Η επανάσταση και οι εσωτερικές κόντρες

Φανταστείτε 5 φίλους που αποφασίζουν να χτίσουν μαζί ένα εξοχικό σπίτι. Αλλά δεν μπορούν να συμφωνήσουν για το πόσο θα πρέπει να κοστίσει, πού θα το χτίσουν ή ποιος θα πληρώσει γι' αυτό. Αυτή είναι περίπου η θέση των BRICs.

Δημοσιεύθηκε: 28 Μαρτίου 2013 - 15:54

Stefan Wagstyl

BRICs: Η επανάσταση και οι εσωτερικές κόντρες

Φανταστείτε μια ομάδα από πέντε φίλους που αποφασίζουν να χτίσουν μαζί μία εξοχική κατοικία για τις διακοπές τους, αλλά δεν μπορούν να συμφωνήσουν για το πόσο θα πρέπει να κοστίσει, πού θα το χτίσουν ή ποιος θα πληρώσει γι' αυτό. Αυτή είναι περίπου η θέση των ηγετών της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νοτίου Αφρικής, όπως φάνηκε από την τελευταία ετήσια σύνοδο κορυφής των BRICs.

Όλοι πιστεύουν ότι η δημιουργία μιας Τράπεζας Ανάπτυξης από τις BRICs είναι καλή ιδέα - ένα κανάλι κεφαλαίων για αναπτυσσόμενες χώρες, το οποίο θα διαχειρίζονται οι ίδιες οι αναπτυσσόμενες χώρες, ανεξάρτητα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα, όπου οι ανεπτυγμένες χώρες εξακολουθούν να κυριαρχούν.

Στην κοινή δήλωσή τους, από το Ντέρμπαν όπου διεξήχθη η σύνοδος, οι ηγέτες των BRICs χαρακτήρισαν την ιδέα εφικτή και βιώσιμη και είπαν ότι συμφώνησαν να ιδρυθεί η τράπεζα με κεφάλαια "ουσιαστικά και επαρκή ώστε να είναι εφικτή η χρηματοδότηση υποδομών".

Αδιαμφισβήτητα είναι ένα βήμα πιο μπροστά από όσα είχαν συμφωνηθεί πριν από έναν χρόνο στο Νέο Δελχί, όταν διατυπώθηκε για πρώτη φορά η ιδέα για τη σύσταση της τράπεζας. Η πρόοδος, όμως, δεν είναι σημαντική.

Όπως δήλωσε και ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών, Anton Siluanov, μετά τη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών, "γίνονται θετικές κινήσεις, αλλά δεν υπάρχει καμία απόφαση για τη δημιουργία της τράπεζας. "

Αξιωματούχοι από τις πέντε χώρες συζήτησαν τη χρηματοδότηση της τράπεζας με 50 δισεκατομμύρια δολάρια. Αλλά δεν υπήρξε συμφωνία σχετικά με το εάν θα πρέπει να καταβάλουν αυτό το ποσό ισότιμα -10 δισ. δολάρια έκαστος- ή αν οι εισφορές θα πρέπει να αντιστοιχούν στο ΑΕΠ της κάθε χώρας όπου υπάρχουν μεγάλες διαφορές. Η οικονομία της Κίνας είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Ρωσίας ή της Ινδίας και περίπου 20 φορές μεγαλύτερη από της Νότιας Αφρικής.

Το θέμα δεν είναι απλώς ποιος μπορεί και ποιος δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά αυτήν την ευθύνη. Τίθεται επίσης το ζήτημα ποιος θα στελεχώσει την τράπεζα, πού θα δανείζει χρήματα και ποιες επιχειρήσεις θα ευνοηθούν από τη γενναιοδωρία της. Εξίσου φλέγον είναι το πού θα στεγαστεί η έδρα της, όπως έχει διαπιστωθεί και σε άλλους διεθνείς θεσμούς.

Έγιναν πολλά παζάρια για να αποφασιστεί ότι η έδρα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη θα είναι στο Λονδίνο, ενώ η Βρετανία σε καμία περίπτωση δεν είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης της.

Η Κίνα, ως η κυρίαρχη δύναμη μεταξύ των BRICs, αναμφίβολα θα ήθελε την τράπεζα στο Πεκίνο. Η Νότια Αφρική υποστηρίζει ότι η τράπεζα θα πρέπει να έχει έδρα στην Αφρική -στην ήπειρο που έχει μεγαλύτερη ανάγκη αναπτυξιακών κονδυλίων- που θα μπορούσε να υποδηλώνει την προτίμησή της για το Γιοχάνεσμπουργκ. Ορισμένοι παρατηρητές εκτιμούν ότι η έδρα θα μπορούσε να είναι στο Λονδίνο στο πλαίσιο ενός καλού συμβιβασμού. Δεν είναι το «γήπεδο» κανενός και προσφέρει σχετικά καλούς όρους χρονικών ζωνών και συγκοινωνιακών συνδέσεων.
Από την άλλη πλευρά, όμως, εάν η τράπεζα των BRICs έχει έδρα στο Λονδίνο, τότε ίσως υπονομευθεί ο αρχικός στόχος για ένα αντίβαρο στον "παλαιό κόσμο".

Αν, όμως, οι ηγέτες των BRICs δεν μπορούν να τακτοποιήσουν τα βασικά αυτού του νέου σπιτιού, τότε πώς ελπίζουν ότι θα συνεργαστούν στα πολύ μεγαλύτερα ζητήματα που θέλουν να αντιμετωπίσουν - όπως η έλλειψη συλλογικής εκπροσώπησής τους στο ΔΝΤ και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς;

Οι BRICs αντιμετωπίζουν τρεις βασικές δυσκολίες:

Κατ' αρχάς, με όποια σειρά κι αν στέκονται στις επίσημες φωτογραφίες οι ηγέτες τους, δεν μπορούν να κρύψουν το γεγονός ότι η Κίνα είναι πολύ μεγαλύτερη οικονομία και πολύ πιο επιτυχής στην προβολή της οικονομικής δύναμης της σε παγκόσμιο επίπεδο. Το Πεκίνο ίσως να αναρωτιέται τι ακριβώς θα μπορούσε να επιτύχει μέσω μιας τράπεζας των BRICS που δεν μπορεί να κάνει με την κρατική China Development Bank ή άλλων μεγάλων υποτραπεζών που βρίσκονται υπό τον κρατικό έλεγχο της Κίνας.

Δεύτερον, εάν οι BRICs θέλουν να προωθήσουν τον στόχο της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης, θα πρέπει να αποδείξουν τις ικανότητές τους στην πράξη. Σημειώνεται ότι δεν κατάφεραν να υποστηρίξουν έναν κοινό υποψήφιο το 2011 για την ηγεσία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, όπου τελικά επικράτησε η Γαλλίδα Christine Lagarde.

Τέλος, εντός των BRICs οι διαφορές είναι τόσο σημαντικές όσο και οι ομοιότητές τους. Η Βραζιλία, η Ρωσία και η Νότια Αφρική είναι μεγάλοι εξαγωγείς βασικών πόρων. Η Κίνα και η Ινδία είναι οι εισαγωγείς. Υπάρχουν εδαφικές εντάσεις μεταξύ της Κίνας και της Ινδίας, ενώ η Κίνα και η Ρωσία ανταγωνίζονται ποιος έχει τη μεγαλύτερη επιρροή στην κεντρική Ασία. Η Κίνα είναι ένα κομμουνιστικό κράτος. Η Ρωσία είναι ένα πρώην κομμουνιστικό κράτος. Οι άλλες χώρες είναι δημοκρατικές.

Η σύνοδος κορυφής του Ντέρμπαν δεν ήταν μια αποτυχία. Το ταμείο 100 δισ. δολαρίων που συμφωνήθηκε για την καταπολέμηση των συναλλαγματικών κρίσεων ήταν μία χρήσιμη δήλωση πολιτικής δέσμευσης, έστω και αν τα πρακτικά πλεονεκτήματά του μπορεί να είναι περιορισμένα (τι θα μπορεί να κάνει που δεν μπορεί να επιτευχθεί με ad hoc συντονισμένη δράση από τις κεντρικές τράπεζες;).

Οι ηγέτες των BRICs, όμως, θα πρέπει να παραμείνουν ρεαλιστές ως προς το εύρος της συνεργασίας τους. Αν μπορούν να δημιουργήσουν μια τράπεζα ανάπτυξης, έχει καλώς. Αν όχι, θα πρέπει να παραιτηθούν της προσπάθειας νωρίς για να αποφευχθεί η πολιτική αμηχανία.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation