Τράπεζες: Το σχέδιο εξόδου από Βαλκάνια

Ένα νέο, μικρότερο τραπεζικό σύστημα, το οποίο θα επιδιώξει, μέσω μείωσης ενεργητικού, δικτύου και προσωπικού, να δημιουργήσει νέα κεφάλαια και να ανοίξει διόδους ρευστότητας, προβλέπουν τα πλάνα αναδιάρθρωσης που υποβάλουν ως σήμερα στην DG Comp και στην ΤτΕ οι τέσσερις συστημικές τράπεζες.

Όπως έγραψε το Euro2day, τα πλάνα αναδιάρθρωσης διέπονται από διαφορετικές, το καθένα, δεσμεύσεις, τις οποίες έχει ζητήσει η DG Comp. Πρόκειται για 11 - 14 όρους, που ποικίλλουν ανά περίπτωση, καθώς οι τέσσερις συστημικές τράπεζες ξεκινούν από διαφορετική αφετηρία για την επίτευξη επιμέρους στόχων.

Η μόνη δέσμευση που ισχύει, έστω και με διαφορετική ένταση, για το σύνολό τους είναι η μείωση της παρουσίας τους στις αγορές του εξωτερικού, θέση την οποία δεν εγκατέλειψε η DG Comp, έβαλε όμως νερό στο κρασί της μετά την τελευταία επίσκεψη Κούπμαν.

Η εντολή της DG Comp, αρχικώς, ήταν τα πλάνα αναδιάρθρωσης να περιλαμβάνουν μείωση κατά τουλάχιστον 50% της παρουσίας των ελληνικών συστημικών τραπεζών στο εξωτερικό ως το 2017. Σε μία τράπεζα μάλιστα ζητήθηκε να μειωθεί η παρουσία της κατά 75%!

Η επίσκεψη Κούπμαν και οι συζητήσεις με την πολιτική ηγεσία, τις αρχές (ΤΧΣ και ΤτΕ) και τις διοικήσεις των τραπεζών οδήγησαν σε άμβλυνση της αρχικής απαίτησης.

Τυπικά, η δέσμευση των τραπεζών να μειώσουν κατά 50% ως και το 2017 την παρουσία τους στο εξωτερικό παραμένει, συμφωνήθηκε, όμως, να υπάρξουν λύσεις  π.χ. ολική πώληση βασικών non core business assets εντός του 2014, οι οποίες ανά περίπτωση να αμβλύνουν αυτήν την υποχρέωση.

Έτσι, για παράδειγμα, μία από τις συστημικές τράπεζες καλείται πρακτικά να μειώσει την έκθεσή της στη ΝΑ. Ευρώπη κατά περίπου 38%, την επόμενη πενταετία, ενώ o Γ. Κούπμαν αποδέχθηκε και προτάσεις για διαφορετικό μεγμα και χρονοδιάγραμμα ενεργειών. Με αυτό ντον τρόπο οι τράπεζες δείχνουν να κερδίζουν χρόνο, χωρίς να είναι σίγουρο αν κερδίζουν και τη μάχη.

Οριστικές αποφάσεις, άλλωστε, για το θέμα της μείωσης της παρουσίας τους στο εξωτερικό θα ληφθούν αφού κατατεθεί από το ΤΧΣ το σχέδιο στρατηγικής εξόδου από τη ΝΑ. Ευρώπη, το οποίο ανέλαβε να συντάξει. Ως εκ τούτου, είναι πιθανόν να υπάρξει νέα επίσκεψη Κούπμαν στην Αθήνα προς τα τέλη Οκτωβρίου.

Δάνεια με το σταγονόμετρο

Στο εσωτερικό μέτωπο, τα πλάνα αναδιάρθρωσης των τραπεζών προβλέπουν πωλήσεις non core business assets, αρνητική πιστωτική επέκταση και τον επόμενο χρόνο, πτώση των επιτοκίων καταθέσεων και ακολούθως χορηγήσεων,και μείωση του δικτύου και του προσωπικού.

Ο αναπληρωτής διευθυντής της Διεύθυνσης Ανταγωνισμού. Γ. Κούπμαν δήλωσε, με βάση πηγές, την ικανοποίησή του για τις ενέργειες, που αποσκοπούν στην εσωτερική δημιουργία κεφαλαίου (συνέργειες από μείωση σε κόστη λειτουργίας και cost of funding), τη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΚΤ για την άντληση ρευστότητας αλλά και για τα χρονοδιαγράμματα πωλήσεων non core business assets.

Τα πλάνα αναδιάρθρωσης προβλέπουν περαιτέρω υποχώρηση των επιτοκίων προθεσμιακών καταθέσεων και σταδιακή μεταφορά του οφέλους από τη μείωση του κόστους χρηματοδότησης και στα επιτόκια χορηγήσεων. Με τα επιτόκια χορηγήσεων να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα και το 2014 λόγω του ρίσκου χώρας, η ζήτηση για δάνεια θα παραμείνει χαμηλή, εκτιμούν οι τραπεζίτες.

Τα πλάνα αναδιάρθρωσης προβλέπουν, ανάλογα με τον δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις που διαθέτει η κάθε τράπεζα, είτε περαιτέρω νέα μικρή μείωση του υπολοίπου χορηγήσεων, το 2014, είτε σταθεροποίηση μετά από τριάμισι χρόνια αρνητικής πιστωτικής επέκτασης.

Το σφικτό πλαίσιο νέων χορηγήσεων θα παραμείνει και στην τριετία 2015-17, ιδιαίτερα για τράπεζες, που διαθέτουν δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις σημαντικά υψηλότερο του 90%. Άλλωστε, το νέο οικονομικό μοντέλο προβλέπει χρηματοδότηση της ανάπτυξης από άμεσες ξένες επενδύσεις και χρηματοδότηση επιχειρήσεων για projects εξωστρέφειας.

Στο σκέλος της ρευστότητας, τα πλάνα προβλέπουν σταδιακή αύξηση των καταθέσεων λόγω βελτίωσης των συνθηκών στην ελληνική οικονομία και συμμόρφωση με τους όρους της ΕΚΤ για την άντληση ρευστότητας από το ευρωσύστημα πριν από το τέλος του 2015.

Ήδη η Πειραιώς και η ΕΤΕ πληρούν το κριτήριο καθώς δανείζονται από την ΕΚΤ λιγότερα από το 15% του ενεργητικού τους. Με δεδομένο όμως ότι το ενεργητικό τους θα μειωθεί περαιτέρω, η προσπάθεια συμμόρφωσης θα πρέπει να συνεχισθεί.

Μείωση του προσωπικού κατά 10% σε πρώτη φάση

Ικανοποιημένη είναι η DG Comp και από τις ενέργειες που έχουν ολοκληρώσει ή έχουν δρομολογήσει οι τράπεζες για μείωση του προσωπικού τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, πρώτος άτυπος στόχος είναι ο περιορισμός του εν Ελλάδι προσωπικού τους κατά 10%, κίνηση που έχουν ήδη ολοκληρώσει η Πειραιώς και η Alpha και δρομολογούν η Εθνική και η Eurobank.

Η Εθνική μάλιστα με το πρόγραμμα εθελουσίας 2.000 ατόμων κινείται άνω του στόχου προκειμένου να έχει την ευχέρεια να προχωρήσει σε μικρές σε αριθμό προσλήψεις, ανανεώνοντας το προσωπικό της.

Σημαντική μείωση του προσωπικού τα επόμενα χρόνια προβλέπεται και για τα Βαλκάνια στο πλαίσιο της υποχρέωσης των τραπεζών να μειώσουν την παρουσία τους στο εξωτερικό κατά 38% - 50%.

Ο περιορισμός του προσωπικού στο εξωτερικό θα αποτελέσει και τον βασικό τροφοδότη για την επίτευξη του στόχου μείωσής του κατά τουλάχιστον 30% έως και το 2016.

Προβλέψεις για μη εξυπηρετούμενα δάνεια

Οι εκτιμήσεις των πλάνων αναδιάρθρωσης για την πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων και οι προβλεπόμενες ενέργειες για τον σχηματισμό νέων προβλέψεων θα επανεξεταστούν μετά την ολοκλήρωση των stress tests.

Μέχρι τότε η DG Comp έχει σημάνει τον κώδωνα για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν κάποιες τράπεζες από την έκθεσή τους στην αγορά της Κύπρου, σημειώνοντας ότι ίσως χρειαστεί ο σχηματισμός πρόσθετων προβλέψεων, ανάλογα με τα αποτελέσματα του ελέγχου της BlackRock.