Λίγες μόνο ημέρες μετά την κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού για το 2015 κανείς πλέον δεν θυμάται την επίσημη πρόβλεψη για άνοδο του ΑΕΠ κατά 2,9% μέσα στην επόμενη χρονιά.
Το θετικό κλίμα που είχε αρχίσει να δημιουργείται τους τελευταίους μήνες από την άνοδο του τουρισμού, την τόνωση της ζήτησης στο λιανικό εμπόριο και την αυξημένη ροή των έργων του ΕΣΠΑ έδωσε πλέον τη θέση του σε φόβους και ανησυχίες πως μετά τη φετινή σταθεροποίηση του ΑΕΠ πιθανόν να ξεκινήσει μια δεύτερη φάση ύφεσης για την ελληνική οικονομία.
Στην αγορά φαίνεται να θυμίζει κάτι... από φθινόπωρο του 2011 και από το πρώτο εξάμηνο του 2012, ωστόσο τα περισσότερα στελέχη των επιχειρήσεων πιστεύουν πως υπάρχουν αρκετά σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των δύο περιόδων.
«Δεν πιστεύω ότι θα δούμε αυτήν τη φορά σημαντικές εκροές καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες -άλλωστε δεν τις είδαμε μέχρι σήμερα, παρά τις σχετικές δηλώσεις συγκεκριμένων πολιτικών- και αυτό οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους:
Πρώτον, στο ότι από τον Ιούνιο του 2012 (θυμίζω μια εποχή πολύ πιο επικίνδυνη από την τρέχουσα, για πολλούς και διάφορους λόγους) έως σήμερα, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που είχε φύγει εκτός Ελλάδας δεν έχει επιστρέψει ούτε στα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ούτε στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, ούτε στα κρατικά ομόλογα, ούτε πουθενά. Πιστεύω λοιπόν ότι όποιος δεν απέσυρε τα χρήματά του από τις ελληνικές τράπεζες το 2012 δεν θα το κάνει ούτε σήμερα.
Δεύτερον, πολλοί από αυτούς που την περίοδο 2011-2012 έβγαλαν τα λεφτά τους στο εξωτερικό, ή τα έκρυψαν σε θυρίδες και στρώματα, είχαν άσχημες περιπέτειες. Κάποιοι από αυτούς κουρεύτηκαν στην Κύπρο, άλλοι έπεσαν θύματα ληστειών, άλλοι υποχρεώθηκαν σε ζημίες όταν τοποθετήθηκαν σε διάφορα funds, κάποιοι είχαν μπλεξίματα με την εφορία και όλοι τους έχασαν αξιοσημείωτες επιτοκιακές αποδόσεις. Για παράδειγμα, αν κάποιος διατήρησε από το 2009 σε ελληνική τράπεζα 300.000 ευρώ σήμερα μπορεί να αγοράσει ένα εξοχικό σπίτι μόνο από τους τόκους».
Αυτά δήλωσε στο Euro2day.gr γνωστός επιχειρηματίας από τον κλάδο της πληροφορικής, ενώ ιδιοκτήτης εισηγμένης εταιρείας από τον χώρο της βιομηχανίας εκτιμά πως η περίοδος του φθινοπώρου του 2011 έως και το καλοκαίρι του 2012 μπορεί να έχει αρκετές ομοιότητες με τη σημερινή, ωστόσο έχει και σημαντικές διαφορές.
«Να μην ξεχνάμε πως οι δημοσιονομικοί δείκτες της χώρας βρίσκονται σε πολύ καλύτερη κατάσταση και η εικόνα της Ελλάδας στα ξένα media δεν ταυτίζεται πλέον με αυτήν του κακομαθημένου παιδιού, όπως στο παρελθόν. Η μεγάλη διαφορά είναι πως το 2012 το πρόβλημα ήταν ταυτόχρονα έντονα πολιτικό και έντονα οικονομικό, ενώ σήμερα το ζήτημα περιορίζεται κυρίως στον πολιτικό παράγοντα.
Αν για παράδειγμα με κάποιο τρόπο βρεθεί μια πολιτική λύση μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, είναι πολύ πιθανό να δούμε το ΑΕΠ να αυξάνεται μέσα στο 2015 όχι μόνο κατά 2,9% που λέει ο προϋπολογισμός, αλλά και ακόμη περισσότερο» αναφέρει ο ίδιος χαρακτηριστικά, καταλήγοντας:
«Πολλοί φοβούνται πως η ελληνική οικονομία θα κληθεί, πέρα από τα δικά της προβλήματα, να αντιμετωπίσει και ένα διεθνές περιβάλλον ύφεσης - γεωπολιτικών αβεβαιοτήτων. Από την άλλη πλευρά, όμως, υπάρχουν και αρκετές θετικές ειδήσεις που πολύς κόσμος δεν δείχνει πρόθυμος στην παρούσα συγκυρία να ακούσει. Μιλάμε για την υποχώρηση της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου, για τις κινήσεις της ΕΚΤ να δώσει ρευστότητα στο σύστημα, αλλά και για τη στήριξη που υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να παράσχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα. Χαρακτηριστική άλλωστε είναι η δήλωση του Γίρκι Κατάινεν πως η Κομισιόν θα συνεργαστεί με την Αθήνα για την ομαλή μετάβαση μετά τη λήξη του παρόντος προγράμματος και πως η χώρα έχει γυρίσει σελίδα.
Προς παράλληλη κατεύθυνση είναι και το χθεσινό εβδομαδιαίο Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank, στο οποίο σημειώνεται πως «η καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας μέχρι σήμερα και οι ισχυρές προοπτικές για ανάκαμψη που διαμορφώνονται είναι σε πλήρη αναντιστοιχία με τις αρνητικές εξελίξεις που σημειώνονται στο ελληνικό χρηματιστήριο και στην αγορά κρατικών ομολόγων τις τελευταίες ημέρες».
Ο φόβος της διπλής ύφεσης
Παρ' όλα αυτά, ο επιχειρηματικός κόσμος είναι έντονα προβληματισμένος για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, ιδίως μετά τις τελευταίες εξελίξεις στο πολιτικό πεδίο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένες δηλώσεις που δημοσιεύτηκαν χθες στο Euro2day.gr:
«Δεν φαίνεται στον ορίζοντα κάποιος ικανός πολιτικός για να επιλύσει τα προβλήματα. Ο φόβος είναι μήπως η οικονομία ξαναμπεί σε ύφεση, που θα διαρκέσει πέντε ακόμη χρόνια» δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΛΤΟΝ Χημικά Νέστωρ Παπαθανασίου.
«Τα σχέδια που υπήρχαν για βελτίωση του κλίματος και για υλοποίηση επενδύσεων από Έλληνες και ξένους, αναβάλλονται επ' αόριστον», σύμφωνα με τον πρόεδρο της Insight Capital Τάκη Δουμάνογλου.
«Δεν είμαστε σαν το Βέλγιο όπου τα πράγματα προχωρούν κανονικά ακόμη και όταν δεν υπάρχει κυβέρνηση για χρόνια. Στην Ελλάδα ο ανασχηματισμός του Μαΐου πήγε τον κλάδο της πληροφορικής πέντε μήνες πίσω» σημείωσε ο CEO της Entersoft Αντώνης Κοτζαμανίδης, φοβούμενος για τις επιπτώσεις που θα έχει μια πολιτική αστάθεια στις εταιρείες που υλοποιούν έργα του δημοσίου και του ΕΣΠΑ.
«Φοβάμαι πως οι ξένοι δεν θα μας χαρίσουν το παραμικρό αν προηγουμένως δεν τα βρούμε μεταξύ μας. Η διπλή ύφεση βρίσκεται προ των πυλών και εκεί που πηγαίναμε να βγάλουμε το κεφάλι μας κάπως έξω από το νερό, είναι πολύ πιθανόν πως θα το ξαναβάλουμε γρήγορα μέσα για να μην μας το κόψουν» υποστηρίζει ο αντιπρόεδρος της Ευρωσύμβουλοι Στάθης Ταυρίδης.
Και ο πρόεδρος του ΣΜΕΧΑ Αλέξανδρος Μωραϊτάκης συμπλήρωσε πως «η άγνοια λειτουργίας των αγορών είναι καταστροφική για τη χώρα, όπως έχει αποδειχθεί στο πρόσφατο παρελθόν, και στο σημείο αυτό θέλω να τονίσω την προσωπική μου άποψη, ότι συχνά επιλέγονται σε καίριες θέσεις από τις κυβερνήσεις άτομα με πολύ χαμηλές ικανότητες και κυρίως με έλλειψη γνώσεων για το τι είναι και πώς δουλεύουν οι αγορές»...
Γνωστό στέλεχος της αγοράς παρομοίασε την ελληνική οικονομία με ένα μετριότατης κατασκευής σπίτι που είναι επιβαρυμένο και καταπονημένο από πολλές και έντονες σεισμικές δονήσεις. Πόσο μπορεί αυτό το σπίτι να αντέξει έναν ακόμη μεγάλο σεισμό, αναρωτήθηκε...