Οι επόμενες προκλήσεις σε οικονομία - αγορά

H κυβέρνηση, αν και δυο απώλειες, καταφέρνει να περάσει τον πρώτο δύσκολο κάβο και πλέον βρισκόμαστε ένα βήμα πριν από την ολοκλήρωση της επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

Όσοι θέλουν να βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο, επισημαίνουν πως οι σχέσεις με τους Ευρωπαίους έχουν βελτιωθεί, ότι οι αποδόσεις των ελληνικών κρατικών ομολόγων ακολουθούν πτωτική πορεία και πως η κατάσταση τείνει να εξομαλύνεται.

Αντίθετα, οι περισσότεροι εκτιμούν πως η κυβέρνηση θα πρέπει μέχρι το τέλος του έτους να αντέξει τους πολιτικούς τριγμούς (με δύσκολα νομοσχέδια όπως αυτό για το ασφαλιστικό να βρίσκονται προ των πυλών) και να αντιμετωπίσει με επιτυχία νέες και δυσκολότερες προκλήσεις, όπως τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, η ουσιαστική επαναλειτουργία των τραπεζών και κυρίως η ανάπτυξη της οικονομίας μέσα από την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

Όλα δείχνουν πως οι ημέρες που απομένουν μέχρι το τέλος του έτους θα είναι μαρτυρικές για την κυβέρνηση, καθώς η μία πρόκληση θα διαδέχεται την άλλη. Το επίπεδο των επικείμενων δυσκολιών φάνηκε ήδη κατά το πέρασμα του πρώτου -μόλις- εμποδίου, που είχαμε μέσα στην εβδομάδα. Ποια ήταν η επόμενη μέρα της συμφωνίας;

*Αντιδράσεις σε πολιτικό επίπεδο για τη μειωμένη προστασία σε μεγάλο ποσοστό των δανειοληπτών πρώτης κατοικίας και δυο διαρροές για την κυβέρνηση. 

*Σειρά ασαφειών, τριγμών και υπαναχωρήσεων για το ποιοι φόροι θα υποκαταστήσουν το 23% του ΦΠΑ στην παιδεία. Εν τέλει το βάρος σήκωσαν τα παιχνίδια του ΟΠΑΠ και το κρασί στο οποίο επεβλήθηκε φόρος, αν και μειωμένος κατά 50%, λόγω αντιδράσεων.

*Πολύ χαμηλές τιμές διάθεσης των νέων μετοχών στις επανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, γεγονός που προκαλεί τεράστιες ζημίες στους σημερινούς κατόχους τραπεζικών τίτλων και φυσικά στο ελληνικό δημόσιο, που είναι ο μεγαλύτερος εξ αυτών. Ενδεικτικό είναι ότι η περσινή επανακεφαλαιοποίηση της Eurobank έγινε στα 33 λεπτά του ευρώ και η φετινή μόλις στο ένα... Και τα περίπου 38 δισ. που έχει επενδύσει το ελληνικό δημόσιο στις τράπεζες μέσω του ΤΧΣ αντανακλώνται σήμερα σε μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.

Όποιος θέλει να βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο, δίνει έμφαση στο ότι το πρώτο εμπόδιο ξεπεράστηκε αλλά και στο ότι η ύφεση ήταν σημαντικά χαμηλότερη από την αρχική πρόβλεψη (0% υποστηρίζεται στον προϋπολογισμό ότι θα είναι φέτος και 0,7% του ΑΕΠ για το 2016).

Καυτές πατάτες

Οι πιο αντικειμενικοί παρατηρητές, πάντως, υποστηρίζουν πως είναι ιδιαίτερα νωρίς για οποιονδήποτε πανηγυρισμό, καθώς το... παιχνίδι έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά του και οι πιο κρίσιμες μάχες δεν έχουν κερδηθεί ακόμη.

Στο θέμα των κόκκινων δανείων, για παράδειγμα, γνωστός παράγοντας της αγοράς σημείωσε: «Η συμφωνία με την τρόικα οδηγεί αναμφίβολα σε μια καλύτερη κατάσταση από πριν σε ό,τι αφορά την ομαλοποίηση της αγοράς, ωστόσο το κλειδί της υπόθεσης δεν βρίσκεται στα στεγαστικά, αλλά στα επιχειρηματικά δάνεια, από τα οποία οι τράπεζες -μέσα από τους κατάλληλους χειρισμούς- θα μπορούσαν να αντλήσουν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ μέσα στα επόμενα δύο-τρία χρόνια».

«Θα έχουμε την μεγαλύτερη άμεση επένδυση των τελευταίων δεκαετιών», δηλώθηκε χαρακτηριστικά, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η κυβέρνηση θα δει το ζήτημα με ανοιχτό πνεύμα στο επικείμενο θεσμικό πλαίσιο και ότι οι διοικήσεις των τραπεζών θα δράσουν γρήγορα και ευέλικτα. Όπως διαμηνύθηκε, το κλειδί της υπόθεσης είναι οι διοικήσεις των τραπεζών να μην έχουν ως πρώτο στόχο τη ρύθμιση των δανείων με στόχο να μεταφερθεί το πρόβλημα στο μέλλον, αλλά την είσπραξη, έστω και αν χρειαστεί σε πολλές περιπτώσεις να προχωρήσουν σε άμεσα και έμμεσα κουρέματα.

Το δεύτερο καυτό ζήτημα είναι αλληλένδετο με το πρώτο και αφορά το μέλλον του τραπεζικού συστήματος μετά την υλοποιούμενη επανακεφαλαιοποίησή του. Σύμφωνα λοιπόν με τους ίδιους κύκλους, «Η επανακεφαλαιοποίηση -έστω και αν συνοδεύτηκε από πλήρη αφελληνισμό και μεγάλη ζημιά για τους μετόχους- αποτελεί μεν θετική εξέλιξη, ωστόσο το κυρίως ζητούμενο είναι το πώς θα μπορέσει να ξαναλειτουργήσει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα στην πράξη, δηλαδή το πώς θα καταφέρει να ανακτήσει τις καταθέσεις του, να ενισχύσει τη ρευστότητά του και να αρχίσει να χορηγεί εκ νέου δάνεια στις υγιείς επιχειρήσεις της χώρας. Τίποτε από αυτά δεν έχει κερδηθεί ακόμη και το περιεχόμενο του θεσμικού πλαισίου για τα κόκκινα δάνεια θα επηρεάσει σημαντικά την κατάσταση».

Ωστόσο, όλοι παραδέχονται πως τα δυσκολότερα για την ελληνική κυβέρνηση μόλις τώρα αρχίζουν, καθώς σε σύντομο χρονικό διάστημα θα πρέπει να έχει συμφωνήσει με τους δανειστές το ασφαλιστικό και τη φορολόγηση των αγροτών, τομείς που είναι ικανοί να προκαλέσουν έντονο πολιτικό κόστος σε όποια ηγεσία λαμβάνει δύσκολες αποφάσεις.

«Κατανοώ τις μεγάλες αντιδράσεις που είναι σε θέση να προκαλέσει το ασφαλιστικό, πλην όμως θα έλεγα ότι πρωτεύει να οδηγηθούμε σε ένα ρεαλιστικό σύστημα, το οποίο θα μπορεί να σηκώσει η ελληνική οικονομία. Είναι αδιανόητο ένα σύστημα να στηρίζεται στις πανύψηλες εισφορές των εργαζομένων-εργοδοτών και στο 30%-35% των συνολικών φορολογικών εσόδων της χώρας.

Η ισορροπία αυτή δεν είναι διατηρήσιμη και, αντί να περιμένουμε να σκάσει η βόμβα στα χέρια μας, επιβάλλεται να προχωρήσουμε σε τέτοιες αλλαγές που να ελαφρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό σε βάθος χρόνου. Υποστηρίζουν ότι η λύση του ασφαλιστικού θα έρθει μέσα από την ανάπτυξη της οικονομίας. Όμως, πώς θα έρθει η ανάπτυξη όταν υπερφορολογούμε τους πλέον αποδοτικούς και υποσχόμενους κλάδους της ελληνικής οικονομίας μήπως και καλύψουμε πρόσκαιρα τις δημοσιονομικές τρύπες του ασφαλιστικού;», αναρωτιέται γνωστό στέλεχος της χρηματιστηριακής αγοράς.

Η μεγάλη μάχη

Όλοι πάντως συμφωνούν πως η μεγαλύτερη πρόκληση για την κυβέρνηση είναι να οδηγήσει την οικονομία σε ανάκαμψη. Και αυτό γιατί αν δεν ανακάμψει η οικονομία, ούτε το ασφαλιστικό θα αντιμετωπιστεί με τις επικείμενες θεσμικές αλλαγές, ούτε η τρέχουσα επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα είναι η τελευταία, αλλά ούτε και το Δημόσιο θα μπορέσει να εισπράξει τους φόρους του.

«Πώς όμως να μπει η οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης αν δεν μειωθούν δραστικά οι ολοένα και αυξανόμενοι φόροι; Μα, μόνο μέσα από τη μείωση του κινδύνου της χώρας και από προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων που θα έρθουν από το εξωτερικό, τόσο κοινοτικά όσο και ιδιωτικά», είναι η χαρακτηριστική απάντηση πολλών οικονομολόγων, με Έλληνα επιχειρηματία να συμπληρώνει: «Ας το πουν διαρθρωτικές αλλαγές, ας το πουν παράλληλο πρόγραμμα, ας το πουν όπως θέλουν. Πρωτεύουσα σημασία έχει να πέσει γρήγορα φρέσκο χρήμα σε μια οικονομία που διψάει για ρευστότητα και επενδύσεις. Η κυβέρνηση θα πετύχει αν τα καταφέρει στο συγκεκριμένο ζήτημα. Αν λοιπόν η ανάκαμψη ξεκινήσει, τότε η επίλυση των δημοσιονομικών και λοιπών προβλημάτων είναι απλά θέμα χρόνου»...