«Επενδυτικό κενό» 100 δισ. από τον ασφαλιστικό κλάδο

Πρόσθετες επενδύσεις άνω των εκατό δισεκατομμυρίων ευρώ θα μπορούσαμε να προσελκύσουμε στην Ελλάδα, αν οι εγχώριες ασφαλιστικές εταιρείες είχαν τη μέση διείσδυση που έχει ο κλάδος στην Ευρώπη!

Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία του τέταρτου παρατιθέμενου πίνακα, καθώς οι επενδύσεις των εγχώριων ασφαλιστικών εταιρειών (14 δισ. ευρώ στο τέλος του 2017) αντιστοιχούν στο 7,7% του ΑΕΠ, όταν ο αντίστοιχος μέσος δείκτης στην Ευρώπη διαμορφώνεται στο 63%!

Η πολύ μεγάλη αυτή απόκλιση προέρχεται από την περιορισμένη διείσδυση της ασφαλιστικής βιομηχανίας στην ελληνική οικονομία (2,23% του ΑΕΠ το 2016, 2,20% το 2017 και εκτιμήσεις για μικρή περαιτέρω αποκλιμάκωση το 2018, έναντι 7,53% του ΑΕΠ στις χώρες της Ευρώπης).

Ειδικότερα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η ασφαλιστική παραγωγή το 2018 κυμάνθηκε περίπου στα ίδια επίπεδα με αυτή του 2017 (3,965 δισ. ευρώ), η οποία σύμφωνα με τα στοιχεία του δεύτερου παρατιθέμενου πίνακα, υπολείπεται ελαφρά της επίδοσης του 2013 και κατά 27,2% αυτής του έτους 2009…

Στην πράξη, δηλαδή, η ύφεση στον ασφαλιστικό κλάδο κατά την περίοδο 2010-2018 ξεπέρασε το ποσοστό υποχώρησης του ΑΕΠ, παρά το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του εξεταζόμενου χρονικού διαστήματος μειώθηκαν κατακόρυφα οι κρατικές δαπάνες για υγεία και συντάξεις.

Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, ο βασικότερος λόγος της χαμηλής διείσδυσης (άρα και των πολύ χαμηλών επενδύσεων) του ασφαλιστικού κλάδου στην Ελλάδα αποδίδεται στην εμβρυακή ανάπτυξη που παρουσιάζει στη χώρα μας ο θεσμός των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, ο οποίος ωστόσο προβλέπεται να σημειώσει θεαματική βελτίωση κατά τα επόμενα χρόνια.

Πάντως, σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, οι επενδύσεις του ασφαλιστικού κλάδου στην Ελλάδα θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ, ακόμη και με το υπάρχον ύψος ετήσιας παραγωγής, στον βαθμό που μειωθεί σημαντικά ο αποκαλούμενος «κίνδυνος της χώρας».

Με βάση εκτιμήσεις ανθρώπων της αγοράς, γύρω ή και πάνω από το 50% των σημερινών επενδύσεων των ασφαλιστικών εταιρειών (γύρω στα 14 δισ. ευρώ) είναι τοποθετημένο σε τίτλους του εξωτερικού και κυρίως σε καταθέσεις-ομόλογα ευρωπαϊκών χωρών με υψηλή πιστοληπτική ικανότητα. Τώρα, αν η Ελλάδα καταφέρει να εμπεδώσει ένα κλίμα μεγαλύτερης σταθερότητας στην οικονομία της, τότε σημαντικό τμήμα αυτών των ποσών θα κατευθυνθεί σε ελληνικά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία μάλιστα διακρίνονται για τις υψηλότερες αποδόσεις τους.

Ανασταλτικό παράγοντα στην ανάπτυξη της εγχώριας ασφαλιστικής αγοράς παίζει το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών -εξαιτίας της πολυετούς οικονομικής κρίσης- αλλά και η ανυπαρξία φορολογικών κινήτρων προς όφελος των ασφαλισμένων (αντίθετα, ο κλάδος υπερφορολογείται). Άρα, σε μεγάλο βαθμό, η μελλοντική ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς θα επηρεαστεί από τη γενικότερη πορεία της οικονομίας αλλά και από τις μεταβολές στο θεσμικό πλαίσιο της χώρας (βλέπε Β' συνταξιοδοτικός πυλώνας, φορολογικά κίνητρα στα συμβόλαια ζωής, ΣΔΙΤ στον κλάδο της υγείας, ομαδικές ασφαλίσεις έναντι φυσικών καταστροφών).

Από την άλλη πλευρά, στα θετικά του κλάδου συγκαταλέγεται το γεγονός της ενδυνάμωσης των οικονομικών στοιχείων και της αξιοπιστίας των ασφαλιστικών εταιρειών κατά την τελευταία εξαετία. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του πρώτου παρατιθέμενου πίνακα, η καθαρή κερδοφορία των ασφαλιστικών εταιρειών κατά την πενταετία 2013-2017 διαμορφώθηκε στο 1,5 δισ. ευρώ, ενώ οι πρώτες εκτιμήσεις μιλούν για σημαντικά κερδοφόρο αποτέλεσμα το 2018, το οποίο όμως θα υπολείπεται της αντίστοιχης επίδοσης του 2017.

Η καθαρή κερδοφορία των εταιρειών είχε ως αποτέλεσμα, πέρα από τη διανομή μερισμάτων, και την ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων των ασφαλιστικών εταιρειών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους δείκτες φερεγγυότητάς τους (κατά ένα μέρος, η τόνωση των ιδίων κεφαλαίων έχει προέλθει και μέσα από αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου). Έτσι, με βάση τα στοιχεία του τρίτου παρατιθέμενου πίνακα, τα ίδια κεφάλαια των εγχώριων ασφαλιστικών εταιρειών εκτινάχθηκαν από τα 986 εκατ. ευρώ του 2011 στα 3,723 δισ. ευρώ το 2017 και εκτιμάται σε ακόμη πιο υψηλά επίπεδα στο τέλος του 2018.