Ενέργεια: Σοβαρές «τρύπες» στα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων

Μέτρα στο πόδι, με αποκλεισμούς, αλλά με έντονο επικοινωνιακό άρωμα, ανακοίνωσε την Παρασκευή η κυβέρνηση για την ανακούφιση των νοικοκυριών από το δυσθεώρητο ενεργειακό κόστος και για ένα μόνο μήνα, τον Ιανουάριο.

Ωφελημένες εμφανίζονται να είναι μόνον οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως τάσης, για τις οποίες για πρώτη φορά εξασφαλίστηκαν, για τον τρέχοντα μήνα, κρατικές ενισχύσεις από την Επιτροπή Ανταγωνισμού της Κομισιόν, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν καλύπτουν την επιβάρυνση από τις υπέρογκες αυξήσεις. Για τη συνέχεια της στήριξης στον επιχειρηματικό τομέα θα απαιτηθεί, όπως υπέδειξαν οι Βρυξέλλες, νέο, αναπροσαρμοσμένο, μοντέλο, το οποίο δεν θα εμπίπτει στην κατηγορία των κρατικών ενισχύσεων.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα νοικοκυριά, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, θα επιδοτηθούν όλες οι παροχές πρώτης κατοικίας, όπως δηλώνονται στην ετήσια φορολογική δήλωση (Ε1). Χωρίς να προβλέπεται κανένα κριτήριο-κόφτης, ούτε εισοδήματος ούτε εμβαδού κατοικίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, η ΑΑΔΕ έχει στείλει ήδη στον ΔΕΔΔΗΕ τα απαραίτητα στοιχεία, με βάση τις δηλώσεις του 2020, ώστε να καταγραφούν, σε πρώτη φάση, οι δικαιούχοι με Α' κατοικία. Ο ΔΕΔΔΗΕ, στη συνέχεια, θα προχωρήσει στην ταυτοποίηση κατοικίας και μετρητή (cross checking), καθώς και από ποιον προμηθευτή εξυπηρετείται, ώστε οι διασταυρωμένες αυτές πληροφορίες να δοθούν, σε εύλογο χρόνο, όπως ελπίζεται από την αγορά, στις αντίστοιχες εταιρείες προμήθειας, προκειμένου να πιστωθεί έγκαιρα η επιδότηση στους λογαριασμούς ρεύματος των πελατών τους. Κι από δω ξεκινούν τα προβλήματα.

1. Από το μέτρο εξαιρούνται αυτόματα οι πολυκατοικίες για το κοινόχρηστο ρεύμα, ενώ ως και τον Δεκέμβριο, με τις οριζόντιες επιδοτήσεις, έπαιρναν τις εκπτώσεις που είχαν ανακοινωθεί.

2. Υπάρχουν κατοικίες, οι ιδιοκτήτες των οποίων δεν έχουν, για διάφορους λόγους που δεν είναι του παρόντος, στο όνομά τους τον μετρητή. Ούτε και προλαβαίνουν να κάνουν αλλαγή, γιατί οι δικαιούχοι του Ιανουαρίου προκύπτουν με βάση την τελευταία φορολογική δήλωση. Συνεπώς, θα χάσουν την ενίσχυση.

3. Ενοικιαστές που δεν έχουν, επίσης, στο όνομά τους τον μετρητή, εξαιρούνται της επιδότησης. Όπως και οι φοιτητές, που σπουδάζουν μακριά από την οικογενειακή εστία. Γιατί το σπίτι που νοικιάζουν, στις περισσότερες των περιπτώσεων, είναι στο όνομα των γονιών τους, που το δηλώνουν ως δεύτερη μισθωμένη κατοικία, άρα δεν θα δικαιούται ενίσχυσης. Ακόμη κι αν, υποθετικά, ο φοιτητής υποβάλει φορολογική δήλωση, αν πέρασε στο Πανεπιστήμιο το 2021, βγαίνει εκτός, γιατί λαμβάνονται υπόψη οι δηλώσεις του 2020.

4. Λόγω απουσίας κριτηρίων, ένας εργένης θα πάρει την ίδια ενίσχυση με μια τετραμελή οικογένεια, που την έχει πολύ περισσότερο ανάγκη.

5. Οικογένεια που μπορεί να μένει σε σπίτι 60 ή 70 τ.μ. με χαμηλό εισόδημα θα έχει την ίδια στήριξη με οικογένεια που κατοικεί σε σπίτι 300 τ.μ. ή και περισσότερων και με υψηλά εισοδήματα.

6. Επιδοτούνται και πάλι οριζόντια όλα τα τιμολόγια, είτε είναι σταθερά είτε κυμαινόμενα.

Η απουσία κριτηρίων για τις επιδοτήσεις του Ιανουαρίου, όπως επισήμαναν καλά γνωρίζοντες, πέρα από τα παραπάνω προβλήματα, οδηγούν και στην κατασπατάληση πολύτιμων πόρων από τον Λογαριασμό για τις ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), καθώς από αυτόν αφαιρούνται ποσά που «αιμοδοτούν» το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για την παροχή ενισχύσεων. Όπως τονίζεται, η επιλογή αυστηρών κριτηρίων θα ανταποκρινόταν στις υποδείξεις της Κομισιόν για στοχευμένες ενισχύσεις, και επιπλέον, θα διασφάλιζε δυνατότητα μεγαλύτερου ορίζοντα στήριξης αυτών που πραγματικά την έχουν ανάγκη. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, όπως προσθέτουν οι ίδιες πηγές, ότι τα μέτρα ανακοινώνονται για ένα μήνα και δεν έχουν σταθερό χαρακτήρα.

Επικοινωνιακός εντυπωσιασμός

Αυτές, καθεαυτές οι επιδοτήσεις παρουσιάστηκαν με δημιουργική… ασάφεια. Η ανακοίνωση του ΥΠΕΝ αναφέρει ότι για τις πρώτες 150 KWh επιδοτείται το 80% της αύξησης, με 160 ευρώ/MWh και από 151-300 KWh επιδοτείται το 60% της αύξησης, με 120 ευρώ/MWh.

Εδώ, σύμφωνα με πηγές της αγοράς, υπάρχουν δύο διαφορετικά στοιχεία. «Το 80% της αύξησης» και το «160 ευρώ/MWh». Βάσει ποιας αύξησης, τίνος πράγματος, είναι το 80% ή το 60%; To Euro2day.gr ζήτησε σχετικές διευκρινίσεις από το ΥΠΕΝ και η απάντηση που έλαβε είναι «η αύξηση υπολογίζεται επί της Ρήτρας Αναπροσαρμογής» και ότι το απόλυτο νούμερο της ανακοίνωσης είναι το ανώτατο της επιδότησης που θα δοθεί.

Αυτό σημαίνει πρακτικά, αν ισχύει, ότι η επιδότηση αλλάζει τόσο από προμηθευτή σε προμηθευτή όσο και από τιμολόγιο σε τιμολόγιο. Πηγές της αγοράς εξέφρασαν την άποψη ότι το σωστό, κατά πάσα πιθανότητα, είναι το απόλυτο νούμερο της ενίσχυσης που ανακοινώθηκε και όχι η ποσοστιαία αύξηση, που προφανώς δόθηκε, όπως ειπώθηκε, για επικοινωνιακό εντυπωσιασμό. Θα αναμένουν, συνεπώς, την επίσημη έγγραφη ενημέρωση από το ΥΠΕΝ, για να γνωρίζουν πώς θα κινηθούν.

Σε κάθε περίπτωση, πάντα σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, η μέση μηνιαία ενίσχυση που θα δοθεί στα νοικοκυριά τον Ιανουάριο για τα τιμολόγια, που θα απεικονίζουν τις υψηλότερες χονδρεμπορικές τιμές του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, θα είναι 42 ευρώ για τις πρώτες 300 KWh. Θα είναι, δηλαδή, 7,5 ευρώ μικρότερη από αυτή που δόθηκε για τον Δεκέμβριο (49,5 ευρώ).

Μειωμένη είναι, επίσης, η στήριξη και για τα νοικοκυριά που είναι ενταγμένα στο Κοινωνικό Τιμολόγιο (ΚΟΤ). Από 55,5 ευρώ τον Δεκέμβριο, για τον Ιανουάριο πέφτει στα 54 ευρώ για τις πρώτες 300 KWh.

Αναμονή για το φυσικό αέριο

Σύμφωνα με πηγές της αγοράς προμήθειας, ακόμη δεν έχουν πιστωθεί οι ενισχύσεις που είχαν ανακοινωθεί για τον Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο σε πελάτες τους, καταναλωτές φυσικού αερίου. Δεν είναι τυχαίο ότι τώρα έρχονται λογαριασμοί με δυσθεώρητα ποσά, που προκαλούν ίλιγγο σε νοικοκυριά. Ο λόγος είναι ότι καθυστέρησε πάρα πολύ η επιλογή του μοντέλου μετακύλισης των εκπτώσεων που κλήθηκε να δώσει η ΔΕΠΑ Εμπορίας σε πελάτες της. Βέβαια, δεν θα χαθούν οι εκπτώσεις, θα δοθούν αναδρομικά, όπως διαβεβαιώνουν προμηθευτές, αλλά, αναγκαστικά, με καθυστέρηση. Και στο μεταξύ, τα φουσκωμένα τιμολόγια φυσικού αερίου θα πρέπει να πληρωθούν.

Ζήτημα, επίσης, προέκυψε και για το πώς θα μετακυλιστούν οι εκπτώσεις από τη ΔΕΠΑ σε προμηθευτές που δεν είναι πελάτες της. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι αναζητείται ακόμη ο τρόπος.

Σε κάθε περίπτωση, οι νέες επιδοτήσεις που ανακοινώθηκαν για τον Ιανουάριο «σπάνε» στα δύο, προφανώς, σε μια προσπάθεια να «θεραπευτούν» τα έως τώρα προβλήματα. Τα 20 ευρώ ανά θερμική MWh θα προέρχονται απευθείας από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και τα υπόλοιπα 20 ευρώ από τη ΔΕΠΑ στους πελάτες της. Το ποσό των 40 ευρώ είναι κατά 6 ευρώ μεγαλύτερο από αυτό που ανακοινώθηκε για τον Δεκέμβριο. Όμως, δεν προβλέπεται για τα νοικοκυριά αναστολή χρέωσης των τελών χρήσης δικτύου τον Ιανουάριο, που ίσχυε για τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο.