Κριτική από την αγορά για το «καλάθι του νοικοκυριού»

«Στη φιλελεύθερη οικονομία της Ελλάδας του 2023 έχουμε ένα καλάθι προϊόντων με διοικητικά καθορισμένο μέγεθος, προβολή, κωδικούς και μετά μιλάμε για ελεύθερο ανταγωνισμό», είπε ο Αριστοτέλης Παντελιάδης, χθες Πέμπτη, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της NielsenIQ.

Σύμφωνα με τον κ. Παντελιάδη, ιδιοκτήτη της εταιρείας METRO, το «καλάθι του νοικοκυριού» βρίσκεται στα όρια ίσως και λίγο πέρα από τα όρια που καθορίζει το δίκαιο του ανταγωνισμού. Όπως είπε, η ίδια η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει γνωμοδοτήσει πως πρέπει να είναι ένα προσωρινό μέτρο και ήδη έχει ξεπεράσει τον αρχικό χρόνο και παίρνει συνεχείς παρατάσεις και από την ίδια την Επιτροπή.

«Θεωρώ ότι έτσι και αλλιώς και για νομικούς λόγους η διάρκειά του είναι πεπερασμένη. Θα ήλπιζα να τελείωνε εδώ που αρχίζουν οι εκλογές», είπε ο κ. Παντελιάδης.

Για τον Γενικό Διευθυντή του ΙΕΛΚΑ Δρ. Λευτέρη Κιοσέ το «καλάθι του νοικοκυριού» σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να λύσει το θέμα του πληθωρισμού. «Αν ήταν τόσο εύκολες οι λύσεις, με ένα μαγικό ραβδάκι να βγάζεις έναν νόμο, μια ΚΥΑ και να λύνεις τέτοια βασικά προβλήματα για τον καταναλωτή, θα το έκαναν και όλες οι χώρες σε όλο τον κόσμο και σε όλες τις εποχές», είπε. Ενώ έσπευσε να σημειώσει ότι το καλάθι δεν είναι κακό.

Πάντως για την ιστορία θα πρέπει να αναφέρουμε ότι τόσο ο κ. Κιοσές όσο και ο κ. Παντελιάδης όπως και άλλα στελέχη από το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων, συμμετείχαν στις αρχές Οκτωβρίου στη σύσκεψη με την ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης, όπου αποφασίστηκε η θεσμοθέτηση της πρωτοβουλίας στην οποία είχαν συναινέσει.

Για τον κ. Κιοσέ, η μείωση των τιμών, όπως είπε χθες Πέμπτη κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της NielsenIQ, θα μπορούσε να έρθει και από τη μείωση του ΦΠΑ ειδικά σε κατηγορίες όπου η ζήτηση είναι ανελαστική. «Στα βασικά αγαθά ο ΦΠΑ στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλότερος σε σχέση με άλλες χώρες, όπου έχουν μηδενικό ή μονοψήφιο ποσοστό ΦΠΑ» είπε.

Πώς όμως «βλέπουν» οι καταναλωτές την πρωτοβουλία; Σύμφωνα με έρευνα της NielsenIQ, το 44% των καταναλωτών έχει αλλάξει συμπεριφορά λόγω του καλαθιού, 3 στους 4 επιλέγουν προϊόντα από το καλάθι και 1 στους 4 αγοράζει πιο συχνά κατηγορίες επειδή έχουν προστεθεί στο καλάθι. Δηλαδή το «καλάθι», όπως προκύπτει από την έρευνα, έχει επηρεάσει την αγοραστική συμπεριφορά περισσότερο από το αναμενόμενο, ενώ λόγω αυτού έχει αυξηθεί το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.

Πάντως 8 στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ότι η πρωτοβουλία δεν επαρκεί για την ανάσχεση των αυξήσεων, με 9 στους 10 να εκτιμά ότι αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με μείωση του ΦΠΑ.

Από την ανάλυση που έκανε η NielsenIQ σε 39 κατηγορίες στους 3 μεγαλύτερους λιανεμπόρους (εξαιρείται η lidl από το δείγμα) προκύπτει πως ο ρυθμός ανάπτυξης των κατηγοριών που βρίσκονται στο καλάθι αγγίζει το +18,4% και το +12,3% στους ταχυκίνητους κωδικούς. Επίσης από την ανάλυση της NielsenIQ προκύπτει ότι οι μισές κατηγορίες που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία δεν παρουσιάζουν αύξηση τιμής ή έχει μειωθεί τιμή ενώ στο 72% των κατηγοριών, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας κερδίζουν μερίδιο αγορά.

Αυτό έχει οδηγήσει σε αύξηση των προωθητικών ενεργειών στα επώνυμα προϊόντα όπως στα μακαρόνια, όπου η μέση τιμή κινείται πλέον σε χαμηλότερα επίπεδα. Στα άλευρα κερδίζουν μερίδιο τα επώνυμα διότι αύξησαν τις προσφορές και μειώθηκε η απόσταση με τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ενώ στις πάνες το «καλάθι» λειτουργεί ως μια μορφή προωθητικής ενέργειας και μέσω αυτού έχουν πριμοδοτηθεί τα επώνυμα σε επίπεδο μεριδίου αγοράς.