Grant Thornton: Πώς η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τη ζωή μας

Την όλο και πιο δυναμική παρουσία της τεχνητής νοημοσύνης σηματοδοτούν οι αλλαγές στην καθημερινότητά μας αλλά και σε κρίσιμους πλέον τομείς της οικονομίας, από τις τράπεζες και τον τομέα της ασφάλισης μέχρι τη βαριά βιομηχανία και τον κλάδο της ενέργειας.

Στις τράπεζες, οι αυτόνομοι ψηφιακοί βοηθοί εξυπηρετούν χιλιάδες πολίτες την εβδομάδα, στον ασφαλιστικό κλάδο τα chatbots αναλύουν τα δεδομένα και βοηθούν τους ασφαλιστές στη λήψη καλύτερων αποφάσεων, ενώ στην ενέργεια ζούμε στην εποχή του «automated trader», όπου ναι μεν τις αποφάσεις παίρνουν ακόμη οι άνθρωποι, βασισμένοι σε data driven αλγόριθμους, ωστόσο θέμα χρόνου είναι να μπει στο παιχνίδι ο AI trader.

Το στίγμα του νέου αυτού τοπίου έδωσαν χθες οι άνθρωποι της οικονομίας στο συνέδριο της Grant Thornton, «Future Unfold», μιλώντας όχι μόνο για τις θετικές αλλαγές αλλά και για τις ηθικές προκλήσεις, καθώς επίσης για τον κίνδυνο η έλξη του ΑΙ να μας βάλει σε μια «τεχνολογική παγίδα», γεμίζοντας τη ζωή μας με πάμπολλα νέα ψηφιακά εργαλεία, όταν αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα είναι μαζικές επενδύσεις σε ανθρώπους και αλλαγή κουλτούρας.

Τα συμπεράσματα άλλωστε από τη διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης έτσι όπως καταγράφονται στην ετήσια έρευνα της Grant Thornton σε 400 επιχειρήσεις (αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% του ελληνικού ΑΕΠ) είναι μεικτά. Οι πολλοί φαίνεται να αντιμετωπίζουν ακόμη την ΑΙ ως εμπόδιο παρά ως επιταχυντή, λίγοι είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν σ’ αυτήν χρήματα μέσα στην επόμενη τριετία -κι αυτά το πολύ μέχρι 150.000 ευρώ.

Στην πρώτη πλευρά, των θετικών αλλαγών, είναι απλώς θέμα χρόνου η ΑΙ να μπει σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Από τις καθημερινές μας συναλλαγές τις οποίες θα αναθέτουμε σε έναν προσωπικό ψηφιακό βοηθό (πληρωμή λογαριασμών, αγορές από σούπερ μάρκετ, παραγγελίες οικιακού εξοπλισμού, κ.λπ.), μέχρι την εκπαίδευση των παιδιών, όπου ο κάθε μαθητής θα έχει και από έναν προσωπικό tutor, όπως περιέγραψε την καθημερινότητά μας σε μια πενταετία από σήμερα η διευθύνουσα σύμβουλος της Microsoft στην Ελλάδα Γιάννα Ανδρονοπούλου.

Στο επιχειρηματικό επίπεδο, οι ψηφιακοί βοηθοί βρίσκονται ήδη στην αγορά, όπως π.χ. στις ασφαλίσεις. Στα πολλά μικρά βήματα που μεσολαβούν για να βγει η αποζημίωση σε ένα νοσοκομειακό πρόγραμμα, από το στάδιο συλλογής των δεδομένων, μέχρι την αξιολόγηση του κόστους και τη συμπλήρωση του φακέλου, όπου τη δουλειά αναλαμβάνουν οι ψηφιακοί βοηθοί, όπως είπε η διευθύνουσα σύμβουλος της NN Hellas Φιλίππα Μιχάλη.

Και στην περίπτωση της βαριάς ελληνικής βιομηχανίας, υπάρχουν case studies με διεθνή πλέον απήχηση, όπως η τοποθέτηση αλγόριθμων για τον εκσυγχρονισμό της τσιμεντοβιομηχανίας του Τιτάνα στη Φλόριντα των Ηνωμένων Πολιτειών. Εχοντας καταφέρει να προσομοιώσει τη λειτουργία του εξοπλισμού και να προβλέψει τη μελλοντική του συμπεριφορά, ο όμιλος έχει αποφύγει μέχρι σήμερα πάνω από 30.000 ώρες διακοπών στην παραγωγική διαδικασία της μονάδας. «Εχουμε εξοικονομήσει κεφάλαια όσο θα μας κόστιζε να χτίσουμε ένα νέο εργοστάσιο από την αρχή», είπε χθες η Executive Director του ομίλου Αλεξάνδρα Παπαλεξοπούλου.

Τα προσωπικά δεδομένα και οι ηθικοί κίνδυνοι

Στη δεύτερη και πιο σκοτεινή πλευρά της τεχνητής νοημοσύνης, της προστασίας ή μη των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, πειστικές απαντήσεις ακόμη δεν έχουν δοθεί. «Τα μοντέλα έχουν την ιδιότητα να «θυμούνται», όπως είπε ο καθηγητής στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πολυτεχνείου Κρήτης Μίνως Γαροφαλάκης.

Στο ερώτημα γιατί δεν μπαίνουν «κόκκινες γραμμές», η απάντηση συνδέεται με το γεγονός ότι οι τεχνολογικοί φραγμοί περιορίζουν τη χρησιμότητα των δεδομένων. Ούτε όμως και το νομικό πλαίσιο «τρέχει» με τους ίδιους ρυθμούς με τους οποίους καλπάζει η τεχνολογία.

Συνοψίζοντας, οι άνθρωποι της αγοράς, πέραν του «εκδημοκρατισμού» στις ευκαιρίες που προσφέρει η ΑΙ για μικρές χώρας σαν την Ελλάδα και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπως είπε ο πρόεδρος της Grant Thornton Nικόλαος Καραμούζης αναγνωρίζουν ότι πρέπει να δούμε την τεχνολογία ως μέσο και όχι ως αυτοσκοπό. 

Ο κίνδυνος μιας ακόμη «τεχνολογικής «ταπετσαρίας»

Εκτός από το βάρος στα προσωπικά δεδομένα, ο ψηφιακός μετασχηματισμός απαιτεί υποδομές, πρωτοβουλίες όπως τα εθνικά έργα «Φάρος» και «Δαίδαλος» στα οποία αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός, ισχυρότερο θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέπει την υπεύθυνη αξιοποίηση της ΑΙ, κυρίως όμως επενδύσεις σε ανθρώπους με διάθεση για αλλαγή κουλτούρας.

Η έλλειψη εξιδεικευμένου προσωπικού είναι μακράν το μεγαλύτερο εμπόδιο για τη διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης, όπως δείχνει η έρευνα της Garnt Thornton.

Τυχόν απλή προσθήκη νέων εργαλείων πάνω σε παλιές, δυσκίνητες διαδικασίες, θα λειτουργήσει σαν μια «τεχνολογική ταπετσαρία» που ομορφαίνει ή κρύβει τον τοίχο, όπως είπε ο αναπληρωτής CEO και Group COO της Eurobank Σταύρος Ιωάννου, χωρίς να λύνει το δομικό πρόβλημα.

«Το θέμα δεν είναι να βάλουμε μια ακόμη ταπετσαρία που, όταν αφαιρεθεί, θα αποκαλυφθεί πως τίποτα δεν έχει αλλάξει στον πυρήνα της λειτουργίας», ανέφερε το τραπεζικό στέλεχος, θυμίζοντας την προβληματική επί δεκαετίες σχέση των τραπεζών με την τεχνολογία.

Τα πρώτα δειλά βήματα από το κόσμο του επιχειρείν

Τα δύο πρόσωπα του ελληνικού επιχειρείν όσον αφορά τη σχέση του με την τεχνητή νοημοσύνη αναδεικνύει η ετήσια έρευνα της Grant Thornton σε 400 επιχειρήσεις. Το 26% προέρχεται από τη βιομηχανία, το 47% από το εμπόριο και το 27% από τις υπηρεσίες.

Δύο στις δέκα επιχειρήσεις την ενσωματώνουν στα προγράμματα μετασχηματισμού τους, ωστόσο δεν συνοδεύουν την κίνηση με επενδύσεις. Μόλις ένα ποσοστό της τάξης του 45% σχεδιάζει να δαπανήσει μέχρι 150.000 ευρώ στην επόμενη τριετία.

Ασφαλώς και οι μεγάλες επιχειρήσεις παραμένουν οι πιο ψηφιακά ώριμες, ωστόσο η έκπληξη έρχεται από τις μικρές, όπου η τεχνολογική ωριμότητα έχει αυξηθεί από 39% το 2023 σε 58% το 2025.

Στο 93% των επιχειρήσεων υπάρχει website, το 86% έχει social media, ενώ το e-shop έχει αυξηθεί από 32% (2024) στο 43% (2025).

Την ίδια όμως στιγμή λιγότερες από τις μισές εταιρείες έχουν πραγματικά ξεκάθαρη στρατηγική ψηφιακού μετασχηματισμού. Ενδεικτικό είναι ότι αν και δαπανούν χρήματα στην τεχνολογία, εντούτοις 6 στις 10 επιχειρήσεις δεν μετρούν την απόδοση των τεχνολογικών τους επενδύσεων. «Τρέχουμε χωρίς κατεύθυνση», σχολίασε η Partner και Head of Technology της Grant Thornton Στέλλα Αγγελοπούλου, που παρουσίασε την έρευνα.

Την ίδια στιγμή που το 57% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι συλλέγει δεδομένα, αυτά δεν είναι τόσο πλούσια όσο θα έπρεπε.

Μόλις το 20% τα διαμοιράζεται αποτελεσματικά μέσα στον οργανισμό και μόνο ένα 8% δίνει έμφαση στο data collection.

Το κυριότερο ωστόσο εύρημα είναι ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις παραμένουν συντηρητικές στο να επενδύσουν στην τεχνητή νοημοσύνη, παρότι η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων αναγνωρίζει τη σημασία της.