Φυσικό Αέριο: Φουντώνει ο ανταγωνισμός στον Κάθετο Διάδρομο

Ανεβαίνει η τάση στον Κάθετο Διάδρομο, καθώς στο παιχνίδι μπαίνουν από σήμερα επιπλέον ποσότητες με κατεύθυνση την Ουκρανία, δηλαδή το LNG αμερικανικής κυρίως προέλευσης που καταφτάνει στο FSRU Αλεξανδρούπολης, όσο και το αζέρικο αέριο μέσω του αγωγού TAP στη Κομοτηνή.

Σε μια συγκυρία που η αμερικανική πλευρά πιέζει την Ελλάδα να κινηθεί γρήγορα ώστε να αυξήσει την ικανότητα υποδοχής υγροποιημένου αερίου στον Κάθετο Διάδρομο, η πύλη εισόδου της Ρεβυθούσας παύει πλέον να είναι μονόδρομος, με ό,τι αυτό σημαίνει για τον ανταγωνισμό και τις τελικές τιμές.

Τρεις μηνιαίες δημοπρασίες για τη δέσμευση δυναμικότητας στον Vertical Corridor τον μήνα Ιανουάριο διενεργούνται ταυτόχρονα σήμερα, υπερδιπλασιάζοντας το προσφερόμενο capacity στις 51 Γιγαβατώρες (GWh) την ημέρα, έναντι μόλις 23 GWh για το Δεκέμβρη, μέσα από τρια διαφορετικά σημεία εισόδου.

Τόσο το γνωστό της Ρεβυθούσας, μέσω του οποίου έχουν γίνει μέχρι σήμερα επτά δημοπρασίες («Route 1»), όσο και αυτό του FSRU Αλεξανδρούπολης που διασυνδέεται με το δίκτυο του ΔΕΣΦΑ στο σημείο Αμφιτρίτη («Route 2»), αλλά και εκείνο του TAP στη Κομοτηνή («Route 3») μέσω του οποίου αζέρικο αέριο θα εισέρχεται στον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB, ο οποίος αποτελεί βασικό τμήμα του Κάθετου Διαδρόμου.

Στην πραγματικότητα, οι τρεις από σήμερα πύλες εισόδου στον άξονα Νότου- Βορρά που μέχρι πρότινος υπολειτουργούσε, σημαίνουν ότι η συγκεκριμένη διαδρομή αποκτά πλέον άλλη βαρύτητα, όπως επιδιώκει η αμερικανική πλευρά, καθώς οι αγοραστές θα έχουν πολλαπλές επιλογές, οι οποίες θα ανταγωνίζονται η μία την άλλη ως προς την ταρίφα διαμετακόμισης, άρα και τα τελικά κόστη για τους παραλήπτες του αερίου.

Στην ουσία, η αύξηση του ανταγωνισμού προδιαγράφει και την αύξηση της χρήσης του Κάθετου Διαδρόμου μέσα από τη δέσμευση ακόμη μεγαλύτερης δυναμικότητας από τον Ιανουάριο και μετά, προκειμένου να καλυφθούν οι όγκοι των συμβολαίων που έχουν υπογραφεί, αλλά και πρόκειται να υπογραφούν με πελάτες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.

Τόσο δηλαδή η υφιστάμενη συμφωνία της ΔΕΠΑ με την Naftogas που παίρνει μπροστά από τον Ιανουάριο του 2026, με τις εξαγωγές να υλοποιεί η «Atlantic See LNG Trade SA», το κοινό σχήμα των AKTOR (60%) και ΔΕΠΑ Εμπορίας (40%) και με στόχο να καλύψει τις αυξημένες φετινές ανάγκες της Ουκρανίας μέχρι και τον Απρίλιο.

Όσο και ενόψει των επόμενων deals - «γέφυρα» για το μεσοδιάστημα από σήμερα έως τα τέλη του 2030, για τις οποίες όπως ανέφερε τη περασμένη Δευτέρα ο Διευθύνων Σύμβουλος του AKTOR, Αλέξανδρος Εξάρχου, δεν υπάρχει προς το παρόν κάτι το συγκεκριμένο και ανακοινώσιμο.

Τα παραπάνω φυσικά θα κριθούν στη πράξη από το αποτέλεσμα των σημερινών δημοπρασιών για τον Ιανουάριο, για τις οποίες πληροφορίες αναφέρουν ότι μεγάλος παίκτης έχει δεσμεύσει ποσότητες μέσω των δύο νέων οδεύσεων (FSRU Αλεξανδρούπολης και ΤΑΡ).

Η παρουσία της ΔΕΠΑ

Στην τελευταία δημοπρασία, αυτή για το Δεκέμβριο και το λεγόμενο «Route 1», δηλαδή το ειδικό προϊόν για μεταφορά LNG που φτάνει στο τέρμιναλ της Ρεβυθούσας και από εκεί μεταφέρεται στην Ουκρανία μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Μολδαβίας, πρωταγωνιστής ήταν η ΔΕΠΑ.

Ακριβώς για να φέρει σε πέρας τη συμφωνία με τη Naftogaz, ένα συμβόλαιο μεταξύ δύο κρατικών εταιρειών, «κλείδωσε» το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της δυναμικότητας που δεσμεύθηκε. Στο διαγωνισμό είχαν διατεθεί 23,18 GWh την ημέρα, εκ των οποίων δεσμεύθηκε συνολικά το 60% (13,68 GWh), με τη ΔΕΠΑ να «καπαρώνει» σχεδόν το 90%, όπως ανέφεραν οι πληροφορίες.

Το ερώτημα είναι τι ανταπόκριση θα δείξει η αγορά τώρα που υπερδιπλασιάζεται η προσφερόμενη δυναμικότητα και από τις 23 GWh για το Δεκέμβριο, αυξάνεται στις 51 GWh για τον Ιανουάριο, μέσω τριών πλέον πυλών εισόδου.

Κρίνοντας από τις εκτιμήσεις πηγών του ΔΕΣΦΑ επικρατεί συγκρατημένη αισιοδοξία, μαζί με την άποψη ότι πολύ υψηλότερη δυναμικότητα θα δεσμευθεί στις μηνιαίες δημοπρασίες για τον Φεβρουάριο. Κι αυτό, καθώς οι ενδιαφερόμενοι ενημερώθηκαν μόλις τη Παρασκευή για τους δύο νέους διαγωνισμούς, όταν και οι ρυθμιστικές αρχές των χωρών της διαδρομής, άναψαν το πράσινο φως.

Στο δια ταύτα, σε ό,τι αφορά τη πρώτη από τις σημερινές δημοπρασίες (αυτή για το «Route 1»), η προσφερόμενη δυναμικότητα θα είναι και πάλι 23,18 GWh την ημέρα, όσο και το «ταβάνι» για το συγκεκριμένο προιόν, με την εκτίμηση ότι οι προσφορές μπορεί και να ξεπεράσουν το 60% της προηγούμενης. Κι αυτό καθώς το συγκεκριμένο προιόν είναι το οικονομικότερο μεταξύ των τριών, όσον αφορά τις ταρίφες διαμετακόμισης.

Σε ό,τι αφορά τη δεύτερη δημοπρασία, αυτή μέσω του FSRU Αλεξανδρούπολης, τυχόν εκδήλωση ισχυρού ενδιαφέροντος συνδέεται με τα φορτία LNG που έχουν προγραμματιστεί να έρθουν μέσα στον Ιανουάριο. Σύμφωνα με τις πληροφορίες το επόμενο πλοίο που θα φτάσει στο πλωτό τέρμιναλ, προκειμένου να εκφορτωθεί, αεριοποιηθεί και εισαχθεί στον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB, αναμένεται στις 9 Ιανουαρίου.

Πρόκειται για το τρίτο από τα τέσσερα συνολικά φορτία της Venture Global, συνολικής ενέργειας 4 εκατομμυρίων MWh, με τελικό αγοραστή την κρατική εταιρεία αερίου της Βουλγαρίας Bulgargaz - μια από τις εταιρείες που έχει δεσμεύσει χωρητικότητα στο FSRU μαζί με την ίδια στην Ventural Global. Οι παρτίδες θα κατευθυνθούν στη γείτονα με σημείο εκκίνησης το FSRU και στόχο να καλύψουν μερικώς τις ανάγκες της χώρας για την περίοδο Οκτωβρίου 2025-Μαρτίου 2026.

Το προηγούμενο φορτίο της Venture Global με προμηθευτή τη Metlen έφτασε προ δεκαπενθημέρου, κάνοντας τη διαδρομή από το τερματικό LNG της Venture Global Plaquemines στη Λουιζιάνα μέχρι την Αλεξανδρούπολη, ενώ είχε προηγηθεί άλλο ένα, με προμηθευτή τη γαλλική Total Energies.

Το crash test για τον Κάθετο Διάδρομο

Κοιτάζοντας τη μεγάλη εικόνα, οι τρεις σημερινές δημοπρασίες αποτελούν ένα ακόμη ορόσημο για τον Κάθετο Διάδρομο και κατά πόσο θα καμφθούν οι επιφυλάξεις μερίδας traders, αλλά και της αμερικανικής πλευράς, ότι πρέπει να μειωθούν περαιτέρω οι ταρίφες διαμετακόμισης προκειμένου να αποτελέσει μια αξιόπιστη λύση για τη μεταφορά μη ρωσικού αερίου προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη έναντι άλλων ίσως πιο ανταγωνιστικών διόδων (π.χ. μέσω Πολωνίας, Λιθουανίας).

Τόσο προκειμένου ή διαδρομή να προσελκύσει και νέους παίκτες, όσο κυρίως για να φανεί κατά πόσο μπορεί πράγματι να καλύψει την αύξηση της ζήτησης από την Ουκρανία που χρειάζεται πρόσθετους όγκους για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των ρωσικών χτυπημάτων.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η Ουκρανία έχει χάσει σχεδόν το 57% της προπολεμικής ηλεκτροπαραγωγικής της ικανότητας - γύρω στα 30,5 GW- εξαιτίας των πληγμάτων στις ενεργειακές της υποδομές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις επιπλέον ποσότητες που θα χρεαστεί μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, εφόσον αποδειχτεί πράγματι ανταγωνιστικός.