Η ΕΕ και η Τουρκία θα έχουν οφέλη από την επίτευξη στενότερων δεσμών, δεδομένης της αμοιβαίας εξάρτησής τους, του οικονομικού δυναμικού της Τουρκίας και του στρατηγικού ρόλου της στην περιοχή, τονίζει το ψήφισμα που υιοθέτησε η επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του ΕΚ την Πέμπτη, 1 Μαρτίου.

Το ψήφισμα καλεί, ωστόσο, την Τουρκία να διευθετήσει το Κυπριακό και το Κουρδικό ζήτημα, καθώς και το ζήτημα με την Αρμενία και να προχωρήσει με τη δικαστική μεταρρύθμιση και την προστασία των ατομικών ελευθεριών.

Οι ευρωβουλευτές στηρίζουν τη νέα δυναμική προσέγγιση που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να βρεθεί η Τουρκία πιο κοντά στην εκπλήρωση των προϋποθέσεων ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τονίζουν ότι "το μέγεθος της τουρκικής οικονομίας έχει τριπλασιασθεί κατά την τελευταία δεκαετία" καθιστώντας την μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στον κόσμο. Επισημαίνουν, επίσης, ότι η Τουρκία αποτελεί "τον ενεργειακό διάδρομο της ΕΕ για τους πόρους πετρελαίου και αερίου του Καυκάσου και της Κασπίας και έχει στρατηγική γειτνίαση με το Ιράκ και την αναπτυσσόμενη αγορά του αργού πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Ο στρατηγικός ρόλος της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή

Στο ψήφισμα, με εισηγήτρια την Ria Oomen-Ruijten (ΕΛΚ, Ολλανδία), υπογραμμίζονται τα οφέλη που θα έχει η ΕΕ εάν συνεργαστεί πιο στενά με την Τουρκία στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής γειτονίας, όπως η Μέση Ανατολή, το Αφγανιστάν / Πακιστάν, το Κέρας της Αφρικής, τα Δυτικά Βαλκάνια και ο Νότιος Καύκασος. Επαινείται, ακόμη, η στάση της Τουρκίας στο ζήτημα της Συρίας ενώ τονίζεται και ο ρόλος της ως διαμεσολαβητή στο διάλογο με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Ανάγκη για σχέσεις καλής γειτονίας

Η επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του ΕΚ επιμένει ότι "οι σχέσεις της Τουρκίας με τα γειτονικά της κράτη μέλη αποτελούν καίριο παράγοντα για την ανανέωση των διαπραγματεύσεων και του διαλόγου". Η επιτροπή "στηρίζει ανεπιφύλακτα τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις για την επανένωση της Κύπρου" και καλεί την Τουρκία να αρχίσει την απόσυρση των στρατευμάτων της από την Κύπρο και να συμμορφωθεί με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ηνωμένων Εθνών. Εκφράζει, επίσης, "την απογοήτευσή της για τις δηλώσεις της Τουρκίας ότι θα παγώσει τις σχέσεις με την προεδρεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2012 εάν δεν έχει εξευρεθεί μέχρι τότε λύση για το Κυπριακό". Στο ψήφισμα πραγματοποιείται ακόμη έκκληση προς την Τουρκία και την Αρμενία για εξομάλυνση των σχέσεών τους.

Συνταγματική και δικαστική μεταρρύθμιση

Οι ευρωβουλευτές ζητούν από την Τουρκία να προχωρήσει με την εξεύρεση πολιτικής λύσης στο Κουρδικό ζήτημα. Ζητούν, ακόμη, την πολιτική, πολιτιστική και κοινωνικοοικονομική ένταξη των πολιτών κουρδικής καταγωγής και την μεγαλύτερη κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη στα νοτιοανατολικά της χώρας, θεωρώντας ότι η διαδικασία συνταγματικής μεταρρύθμισης που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Τουρκία, παρέχει ένα πλαίσιο για δημοκρατικό άνοιγμα.

Η επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων χαρακτηρίζει τη συνταγματική και δικαστική μεταρρύθμιση ως θέμα ζωτικής σημασίας και υποστηρίζει τη νέα προσέγγιση που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την άμεση διευθέτηση των ζητημάτων που αφορούν τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τα θέματα δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων, μέσω του ανοίγματος των σχετικών κεφαλαίων στα πρώτα στάδια της διαπραγματευτικής διαδικασίας με την Τουρκία.

Οι εργασίες για την εφαρμογή του πακέτου συνταγματικών μεταρρυθμίσεων του 2010 και τη σύνταξη ενός νέου συντάγματος πρέπει να συνεχιστούν, τονίζουν οι ευρωβουλευτές. Οι μεταρρυθμίσεις είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία ενός πλήρως ανεξάρτητου και αμερόληπτου δικαστικού συστήματος το οποίο θα ανταποκρίνεται στα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι ευρωβουλευτές επισημαίνουν το ανησυχητικό φαινόμενο της μείωσης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και του περιορισμού της ελευθερίας έκφρασης. Εκφράζουν, επίσης, την ανησυχία τους για τη μεγάλη διάρκεια της προσωρινής κράτησης και τις πολυάριθμες δίκες δημοσιογράφων. Παρότι επαινούν τη διεξαγωγή των εκλογών του περασμένου έτους, ζητούν από την Τουρκία να προχωρήσει με την εκλογική μεταρρύθμιση, να μειώσει το ελάχιστο όριο του 10% για την εκπροσώπηση στο Κοινοβούλιο και να άρει όλα τα εμπόδια για τη δημιουργία πολιτικών ομάδων στη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση.

Η νομοθεσία που διασφαλίζει την ισότητα είναι απαραίτητη σε όλους τους τομείς, ενώ χρειάζεται να γίνουν προσπάθειες για την προστασία των θρησκευτικών μειονοτήτων και των ίσων δικαιωμάτων γυναικών και αντρών, τη μηδενική ανοχή της βίας κατά των γυναικών και των παιδιών και την παροχή της ευρύτερης δυνατής πρόσβασης στην εκπαίδευση.

Ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων

Η επιτροπή υπογραμμίζει τη σημασία της ελεύθερης πρόσβασης στην ΕΕ των Τούρκων επιχειρηματιών, πανεπιστημιακών, φοιτητών και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, επισημαίνοντας ότι η Τουρκία είναι η μόνη υποψήφια χώρα προς ένταξη η οποία δεν επωφελείται από την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων.

Επόμενα βήματα

Το ψήφισμα υιοθετήθηκε με 54 ψήφους υπέρ, 7 κατά και 2 αποχές, ενώ η ψηφοφορία στην Ολομέλεια του ΕΚ είναι προγραμματισμένη για τις 29 Μαρτίου, στις Βρυξέλλες.