Το γεγονός ότι η επανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών καλείται να γίνει το πρώτο εξάμηνο του 2012, σε αντίθεση με την περίπτωση της Ελλάδας, όπου διαφαίνεται παράταση μέχρι το τέλος του έτους, έχει προκαλέσει έντονη κινητικότητα στο Νησί της Αφροδίτης, τα αποτελέσματα της οποίας είναι πιθανόν να μεταφερθούν σε κάποιον βαθμό και στην Ελλάδα το δεύτερο μισό της φετινής χρονιάς.

Ενδεικτική για το πόσο σημαντικό θεωρούν οι Κύπριοι το ζήτημα της επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών τους είναι η θέση του γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ (του κόμματος που στηρίζει τη σημερινή κυβέρνηση) Άντρου Κυπριανού πως «η όποια συζήτηση γίνεται για την ανάπτυξη αλλά και για το μέλλον της κυπριακής οικονομίας έχει ως ημερομηνία ορόσημο την 30ή Ιουνίου, ημέρα κατά την οποία οι τράπεζες πρέπει να ικανοποιήσουν τους στόχους κεφαλαιακής επάρκειας».

Βέβαια, το ζήτημα της επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών στην Κύπρο έχει λάβει πέρα από οικονομικές και έντονα πολιτικές διαστάσεις, ιδίως όταν τον προσεχή Φεβρουάριο θα διεξαχθούν οι προεδρικές εκλογές. Και αυτό γιατί σε μεγάλο βαθμό τα προβλήματα χρηματοδότησης του κυπριακού δημοσίου οφείλονται στα προβλήματα των τραπεζών, που με τη σειρά τους οφείλονται στη μεγάλη έκθεση των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα («κούρεμα» ομολόγων, μη εξυπηρετούμενα δάνεια κ.λπ.). Να σημειωθεί πως οι κυπριακές τράπεζες κατείχαν ομόλογα ονομαστικής αξίας που αντιστοιχούσε γύρω στο 25% της Κύπρου, ενώ οι χορηγήσεις των κυπριακών ομίλων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις της Ελλάδας υπολογίζονται γύρω στο 120% του κυπριακού ΑΕΠ.

Υπό αυτό το πρίσμα, η απόφαση των Κυπρίων να μη ζητήσουν παράταση στους χρόνους ανακεφαλαιοποίησης προξενεί έντονη απορία σε τραπεζικούς παράγοντες, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Κι αυτό διότι η Ελλάδα κέρδισε τη λήψη παράτασης εν όψει της αβεβαιότητας για τον «ελληνικό κίνδυνο», που καθιστά ιδιαίτερα προβληματική τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων. Ακριβώς αυτό θα μπορούσε να επικαλεστεί και η Κύπρος.

Άλλο ένα σημείο που αποθαρρύνει τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων αφορά και τη διαφαινόμενη άρνηση του κυπριακού συστήματος να αποδεχθεί ελέγχους των τραπεζών από την BlackRock όπως έγινε και στην Ελλάδα, γεγονός το οποίο επισήμανε με δηλώσεις του και ο Ανδρέας Βγενόπουλος μέχρι πρότινος πρόεδρος της MPB, καθώς κάτι τέτοιο θα έβαζε σφραγίδα αξιοπιστίας στις κεφαλαιακές ανάγκες των κυπριακών τραπεζών.

Τέλος, προβληματικοί για τη συμμετοχή ιδιωτών είναι και οι όροι της ανακεφαλαιοποίησης (που μεταξύ άλλων προβλέπουν ισχυρά veto των εκπροσώπων του κράτους, ακόμη κι αν η συμμετοχή του κράτους είναι περιορισμένη), σε βαθμό που να δημιουργούνται υπόνοιες για εσκεμμένη αποθάρρυνση των ιδιωτών.

Χαρακτηριστική του προβλήματος που αντιμετωπίζει η Κύπρος αλλά και των πολιτικών αντεγκλήσεων που έχουν ξεσπάσει είναι η δήλωση στο Euro2day.gr του γενικού διευθυντή της Δήμητρα Επενδυτική Δρα Νίκου Μιχαηλά: "Δεν υποστηρίζω βέβαια πως δεν έχουν γίνει λάθη, ή έστω πως δεν θα μπορούσε να γίνει καλύτερη δουλειά από τους κυβερνώντες σε ό,τι αφορά το συγύρισμα των δημοσιονομικών, ωστόσο το μεγαλύτερο πρόβλημα εστιάζεται στις τράπεζες. Το ζήτημα είναι ότι το μέγεθος του τραπεζικού τομέα είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό του ίδιου του κράτους, με αποτέλεσμα το κράτος, ακόμη και αν θέλει, να μην μπορεί να βοηθήσει την κατάσταση με τις τράπεζες.

Και έτσι, προκειμένου το κράτος να στηρίξει τις τράπεζες, θα αναγκαστεί είτε να πάει σε κάποιες χώρες να δανειστεί -πράγμα που γίνεται πιο δύσκολο, όσο επιδεινώνονται οι αριθμοί- είτε να πάρει στήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ή μέσω του EFSF Fund, ή του Μηχανισμού Στήριξης. Σε κάθε μία από τις δύο τελευταίες περιπτώσεις, τα λεφτά δεν θα έρθουν χωρίς όρους και προϋποθέσεις".

Μέσα λοιπόν σε αυτό το κλίμα, η σημερινή κυβέρνηση της Κύπρου και το ΑΚΕΛ έχουν σηκώσει τους τόνους εναντίον των τραπεζιτών και εναντίον του τέως διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Αθανάσιου Ορφανίδη, σε μια προσπάθειά τους:

α) Να μη χρεωθούν πολιτικά το ενδεχόμενο προσφυγής της Κύπρου στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης.
β) Να φορτωθεί το πολιτικό κόστος η σημερινή αντιπολίτευση, η οποία είτε είχε επιλέξει τον κ. Ορφανίδη για τη θέση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας (Δημοκρατικό Κόμμα του Μάριου Καρογιάν), είτε τον είχε στηρίξει πολιτικά όταν αυτός διαφωνούσε συστηματικά με τον πρώην υπουργό Οικονομικών Χαρίλαο Σταυράκη (Δημοκρατικός Συναγερμός του Νίκου Αναστασιάδη).

Από την πλευρά του, ο υποψήφιος πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, σε συνέντευξη στον κυπριακό τύπο, πήρε μεν αποστάσεις από τα λεγόμενα του ΑΚΕΛ («δεν είναι μόνο οι τράπεζες που οδήγησαν στα μεγάλα ελλείμματα, η όλη διαχείριση της οικονομίας δεν υπήρξε η επιτυχέστερη»), ωστόσο παράλληλα έστειλε μήνυμα προς τις τράπεζες να μειώσουν το κόστος τους: «Εδώ που έχουμε φτάσει, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν και οι διοικήσεις των τραπεζών ότι απαιτείται κάθετη μείωση του κόστους».

Με τον τρόπο αυτόν, ο κ. Αναστασιάδης, από τη μία πλευρά αποφεύγει να θεωρηθεί εκπρόσωπος των τραπεζών και από την άλλη επιδιώκει να χρεωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο στον πρόεδρο της Δημοκρατίας και στο ΑΚΕΛ επικείμενη προσφυγή σε ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης.

Και όλα αυτά, μάλιστα, όταν λίγες ημέρες πριν η κυπριακή βουλή ψήφισε σχεδόν ομόφωνα μειώσεις αποδοχών της τάξεως του 20% για τους εργαζόμενους στη Λαϊκή Τράπεζα μέσα στην επόμενη διετία (και πλαφόν στις αμοιβές των στελεχών της έως περίπου τα 100.000 ευρώ), προκειμένου το κράτος να λάβει θέση underwriter στην επικείμενη αύξηση κεφαλαίου. Προφανώς, κάτι ανάλογο θα ισχύσει σε περίπτωση όπου και κάποια άλλη κυπριακή τράπεζα ζητήσει την κρατική στήριξη...

Η αλήθεια είναι πως οι εργαζόμενοι των κυπριακών τραπεζών φαίνεται να βρίσκονται στη γωνία... Ο μέχρι πρότινος «παντοδύναμος» πρόεδρος της ΕΤΥΚ (της συντεχνίας των τραπεζοϋπαλλήλων) Λοΐζος Χατζηκωστής πληροφορήθηκε τις μειώσεις των αποδοχών στη Λαϊκή Τράπεζα από... την τηλεόραση (για την ακρίβεια, δεν εκλήθη να συζητήσει το όλο θέμα) και σε κατ’ ιδίαν συνομιλία που είχαμε παραδέχτηκε πως η κατάσταση για τους υπαλλήλους είναι δύσκολη, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει πως η ΕΤΥΚ είναι διατεθειμένη να καταθέσει τα όπλα.

Οικονομικοί παράγοντες της Κύπρου, πάντως, θεωρούν πως οι δηλώσεις και οι δράσεις των πολιτικών στο όλο ζήτημα θα πρέπει να γίνονται με προσοχή και φοβούνται μήπως οι προσπάθειες χειρισμού του όλου προβλήματος επηρεαστούν αρνητικά από παρεμβάσεις μικροπολιτικού χαρακτήρα.

Με δεδομένο ότι οι εξελίξεις στο ζήτημα της επανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών θα ολοκληρωθούν πολύ πιο γρήγορα από τις ελληνικές, από ορισμένους κύκλους εικάζεται ότι ίσως επηρεάσουν σε κάποιον βαθμό και τις αποφάσεις που θα ληφθούν μετεκλογικά στην Ελλάδα.