Η επικρατούσα άποψη μεταξύ των περισσότερων επενδυτών είναι πως στα τρέχοντα επίπεδα αποτιμήσεων το Χ.Α. προσφέρει αρκετές και μεγάλες ευκαιρίες, αρκεί ο χρονικός ορίζοντας να είναι μεσομακροπρόθεσμος.

Έτσι τουλάχιστον πιστεύει η πλειονότητα των επενδυτών, η οποία -διατηρώντας επιφυλάξεις για τον τραπεζικό κλάδο- εστιάζει το ενδιαφέρον της σε «μετοχές αξίας», εταιρειών που θα αντέξουν στην κρίση και πολύ πιθανόν θα βγουν ενισχυμένες αν και όταν η οικονομία μπει στη φάση της ανάπτυξης.

Αν λοιπόν αυτή η εκτίμηση είναι σωστή, εκείνο που απομένει είναι τώρα να διασφαλιστούν τα συμφέροντα των μετόχων μειοψηφίας και αυτοί να μην πέσουν θύματα στη βουλιμία των βασικών μετόχων, όπως έγινε σε πολλές περιπτώσεις κατά το παρελθόν.

Στη χρηματιστηριακή έκρηξη της περιόδου 1998-2000, για παράδειγμα, η έλλειψη θεσμικού πλαισίου οδήγησε στο «σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου».

Ακόμη και σήμερα, όμως, όλοι αναγνωρίζουν πως πολλά θα πρέπει να γίνουν στο μέτωπο του θεσμικού πλαισίου (π.χ. για τη δυνατότητα εξόδου εταιρειών από το Χ.Α., για την αποφυγή «ριξίματος» της μειοψηφίας από το management κ.λπ.), δηλαδή για την εταιρική διακυβέρνηση, η οποία -κατά γενική ομολογία- παραμένει μόνο στα χαρτιά και στους τύπους…

Ένας δεύτερος λόγος για τον οποίον το ζήτημα της εταιρικής διακυβέρνησης επανέρχεται στο προσκήνιο είναι και οι εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα.

Σε μια περίοδο όπου κρατικά-κοινοτικά κεφάλαια αναμένεται να εισρεύσουν στα ταμεία των τραπεζών και οι διοικήσεις των χρηματοπιστωτικών ομίλων θα παραμείνουν (εκτός απροόπτου) στον έλεγχο των ιδιωτών, θα πρέπει να βρεθεί μια χρυσή τομή ώστε:

• Από τη μία πλευρά, το management να παραμείνει σε ιδιωτικά χέρια για να είναι ευέλικτο και να μη δούμε φαινόμενα φαύλης κρατικής παρέμβασης, όπως βλέπαμε σε προηγούμενες δεκαετίες. 
• Και από την άλλη πλευρά να διασφαλιστούν τα συμφέροντα του κράτους και των επενδυτών μειοψηφίας από ενδεχόμενα φαινόμενα κακοδιαχείρισης του ιδιωτικού management.

Προτάσεις από Ε.Κ. και επενδυτές

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς φαίνεται πως έχει πάρει ζεστά το θέμα της αναβάθμισης της εταιρικής διακυβέρνησης και για τον σκοπό αυτόν έχει προτείνει μια σειρά βελτιωτικές προτάσεις, όπως για παράδειγμα να προβλέπεται άρθρο για την πολιτική των αμοιβών των διοικήσεων και των στελεχών, η οποία να αποφασίζεται από το Δ.Σ. και να αναρτάται στην ιστοσελίδα της εταιρείας.

Ή επίσης να υποχρεούνται τα μέλη του Δ.Σ. να εκφέρουν επιχειρηματική κρίση ή να υπάρξει ευκρινέστερος διαχωρισμός αρμοδιοτήτων μεταξύ εκτελεστικών και μη εκτελεστικών μελών, ή, τέλος, να απαιτείται αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία των 2/3 στη γενική συνέλευση για να αποφασιστούν σημαντικές αποκλίσεις στη χρήση αντληθέντων κεφαλαίων.

Πέραν αυτών των προτάσεων, βέβαια, πολλοί είναι οι επενδυτές που έχουν θέσει μια ευρύτερη σειρά ζητημάτων, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τα εξής:

• Τα ανεξάρτητα μέλη του διοικητικού συμβουλίου να είναι πραγματικά ανεξάρτητα. Ενδεικτικό είναι ότι εδώ και δέκα περίπου χρόνια όπου εφαρμόστηκε για πρώτη φορά ο θεσμός των ανεξάρτητων μελών του Δ.Σ., ούτε μία φορά δεν είδαμε εκθέσεις από ανεξάρτητα μέλη, ακόμη και σε εταιρείες που έβαλαν λουκέτο, ακόμη και για όσες ακούστηκαν τόσα πολλά για τον τρόπο διοίκησής τους! Άραγε, όλα αυτά τα χρόνια όλα έγιναν τέλεια σε όλες τις εισηγμένες εταιρείες; Η δυσφορία αφορά το ότι σε πολλές περιπτώσεις στις θέσεις των ανεξάρτητων μελών ορίζονται «αχυράνθρωποι της διοίκησης», που τίποτε δεν προσφέρουν και (στην πράξη) για τίποτε τελικά δεν ευθύνονται...

• Η δυνατότητα ψήφου εξ αποστάσεως, ή ακόμη και η σταθμισμένη ψήφος, όπου η ψήφος των μετόχων μειοψηφίας θα αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα για συγκεκριμένα θέματα.

• Η αναβάθμιση του ρόλου του εσωτερικού ελέγχου και του εσωτερικού ελεγκτή κ.λπ.

Κινητικότητα για τη δημιουργία δείκτη

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, κάθε άλλο παρά τυχαία είναι η κινητικότητα που επικρατεί γύρω από τη δημιουργία δείκτη εταιρικής διακυβέρνησης, μέσα από τον οποίο θα αξιολογούνται οι εισηγμένες εταιρείες σχετικά με την επίδοσή τους στον συγκεκριμένο τομέα.

Ο δείκτης αυτός δεν έχει μόνο θεωρητική σημασία, καθώς έχει αποδειχτεί στο εξωτερικό πως -κατά μέσο όρο τουλάχιστον- οι εταιρείες με υψηλό δείκτη εταιρικής διακυβέρνησης έχουν μεσομακροπρόθεσμα πολύ καλύτερη μετοχική πορεία στο χρηματιστήριο από τις υπόλοιπες!

Την ανάγκη λοιπόν για τη δημιουργία ενός τέτοιου δείκτη τη διαπίστωσε πρώτος στην Ελλάδα ο Σύνδεσμος Επενδυτών Διαδικτύου (ΣΕΔ) και μάλιστα φαίνεται να κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, τη δημιουργία ενός τέτοιου δείκτη την υποστηρίζει σε μεγάλο βαθμό και ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κων/νος Μποτόπουλος.

Βέβαια, όπως μαθαίνουμε επίσης, μια σχετική προσπάθεια έχει ξεκινήσει από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, με τη στήριξη της ένωσης των εισηγμένων εταιρειών (ΕΝΕΙΣΕΤ), του Χρηματιστηρίου της Αθήνας και ενδεχομένως κάποιων άλλων φορέων.

Παράγοντες ωστόσο της χρηματιστηριακής αγοράς θέτουν τους δικούς τους προβληματισμούς γύρω από ένα τέτοιο εγχείρημα:

Πρώτον, ο δείκτης αυτός θα καταλήγει σε συγκεκριμένο νούμερο (βαθμό) αξιολόγησης, ή αντίθετα η βαθμολογία θα περιορίζεται μόνο σε ποιοτικά χαρακτηριστικά;

Και δεύτερον, και κυριότερο, τα αποτελέσματα των εισηγμένων θα είναι ανακοινώσιμα στο ευρύ επενδυτικό κοινό, ή θα ανακοινώνονται μόνο στις ίδιες τις εταιρείες και ως μέσοι όροι μόνο στους φορείς και στη δημοσιότητα; Σε μια τέτοια περίπτωση, θα μιλάμε για «κουτσό άλογο», υποστηρίζει γνωστός παράγοντας της χρηματιστηριακής αγοράς.

Στα δύο αυτά σημεία λοιπόν είναι πιθανόν να προκύψουν διαφωνίες μεταξύ των εμπλεκομένων και μάλιστα δεν αποκλείεται να δούμε και τη δημιουργία δύο δεικτών εταιρικής διακυβέρνησης σε μια ρηχή αγορά όπως αυτή του Χρηματιστηρίου της Αθήνας… Σε κάθε περίπτωση, πάντως, υπάρχουν τα περιθώρια για συζητήσεις και συναινέσεις μεταξύ των δύο πλευρών.


* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.