Τι δείχνει το «πείραμα Μπέρμποκ» των Πρασίνων στη Γερμανία

Η συμπρόεδρος των Πρασίνων Αναλένα Μπέρμποκ έλαβε σήμερα το χρίσμα του κόμματός της για να διεκδικήσει για λογαριασμό του την Καγκελαρία στις εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου. Η διαδικασία επιλογής της υπήρξε διακριτική, απρόσκοπτη και ενωτική.

Η ίδια και ο έτερος συμπρόεδρος, ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, συνεννοήθηκαν μεταξύ τους αθόρυβα και συντροφικά - ό,τι ακριβώς αδυνατεί αυτές τις μέρες να πετύχει η Χριστιανική Ένωση (CDU/CSU).

Η κυρία Μπέρμποκ συγκεντρώνει όμως περισσότερες πρωτιές: είναι η πρώτη υποψήφια Καγκελάριος που ορίζεται στην ιστορία των Πρασίνων, οι οποίοι, μετά την ραγδαία δημοσκοπική άνοδό τους και την επιτυχία στις Ευρωεκλογές, μπορούν να ελπίζουν ότι - τουλάχιστον στους αριθμούς - δεν αποκλείεται και ένας κυβερνητικός συνασπισμός με Πράσινο Καγκελάριο. Μέχρι τώρα, των προεκλογικών εκστρατειών ηγούνταν οι δύο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος.

Η 40χρονη Αναλένα Μπέρμποκ είναι όμως και η νεότερη υποψήφια Καγκελάριος της Γερμανίας, ενώ θα είναι η δεύτερη γυναίκα υποψήφια για το αξίωμα, μετά την 'Αγγελα Μέρκελ.

Μητέρα δύο κοριτσιών και απόφοιτος Πολιτικών Επιστημών και Δημοσίου Δικαίου, η υποψήφια των Πρασίνων έχει αφιερώσει τα μισά της χρόνια στο κόμμα, στο οποίο εντάχθηκε το 2003. Το 2013 εξελέγη ομοσπονδιακή βουλευτής και το 2018 αρχηγός του κόμματος. Τότε η εμβληματική μορφή των Γερμανών Πρασίνων και πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, ο Γιόσκα Φίσερ, είχε δηλώσει: «Η Αναλένα για μένα έρχεται από το τίποτα».

Διαφορετική ήταν η άποψη του πρώην υπουργού Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ (CDU), ο οποίος διαβουλεύτηκε μαζί της επί εβδομάδες στις διερευνητικές επαφές για τον σχηματισμό κυβέρνησης μετά τις εκλογές του 2017: «Αυτή η γυναίκα με εντυπωσιάζει. Στις διερευνητικές διαπραγματεύσεις μου έκανε πολύ καλή εντύπωση, ήταν πάντα ενημερωμένη και πάντα ουσιαστική».

Οι συζητήσεις είναι γνωστό ότι δεν απέδωσαν και η κυρία Μπέρμποκ, τότε αρχηγός της τοπικής οργάνωσης στο Βραδεμβούργο, έχασε ενδεχομένως την ευκαιρία να αναλάβει κυβερνητικό πόστο. Αυτό της καταλογίζεται σήμερα και ως η σημαντικότερη αδυναμία της, ενόψει των εκλογών. Ενώ θεωρείται ικανή, διαβασμένη, πειθαρχημένη και ομαδικός παίκτης, οι επικριτές της τονίζουν την απειρία της σε ό,τι αφορά πραγματικές ευθύνες διοίκησης, έστω σε κρατιδιακό επίπεδο.

Αλλαγή πολιτικής θέλουμε, όχι θέσεις

Επιπλέον, την θεωρούν υπερβολικά «ωμή» στις τοποθετήσεις της, κάτι που, όπως φαίνεται, για το κόμμα της δεν αποτελεί πρόβλημα. Η ίδια πάντως, εν γνώσει του τι θα αντιμετωπίσει τους επόμενους μήνες, έδωσε ήδη την πρώτη της απάντηση στο θέμα της απειρίας: «Αν το θέμα ήταν μόνο η κυβερνητική εμπειρία, τότε θα έπρεπε απλώς να συνεχίσουμε με τον μεγάλο συνασπισμό», δήλωσε και έσπευσε να τονίσει ότι για την ίδια το σημαντικό δεν είναι η υποψηφιότητα για την Καγκελαρία ή για ένα υπουργείο. «Οι θέσεις ενδιαφέρουν άλλους. Εμείς θέλουμε να φέρουμε μια αλλαγή στην γερμανική πολιτική, με την κλιματική αλλαγή στο επίκεντρο», σημείωσε.

Σε μία ακόμη «πρωτιά», ο συμπρόεδρος των Πρασίνων Ρόμπερτ Χάμπεκ, ο οποίος ήταν, τουλάχιστον για τις δημοσκοπήσεις, ο καταλληλότερος να πετύχει το καλύτερο δυνατό εκλογικό ποσοστό, όχι μόνο παρουσίασε σήμερα την κυρία Μπέρμποκ ως υποψήφια Καγκελάριο, αλλά έγραψε και επιστολή προς τα μέλη του κόμματος, εξηγώντας τους γιατί της παραχώρησε το προβάδισμα:

«Είναι μια δραστήρια γυναίκα με αυτοπεποίθηση, με ξεκάθαρη πολιτική πυξίδα, η οποία μπορεί να αγωνιστεί για την ουσία των πραγμάτων και κινητοποιείται από τη βούληση να αλλάξει τον κόσμο. Φέρνει μαζί της το πάθος και την - αν μπορώ να το πω - αυτοθυσία που απαιτεί αυτή η θέση», γράφει ο κ. Χάμπεκ και εξηγεί ότι ακριβώς αυτό που κάνει τους Πράσινους ισχυρούς, η ισότητα και η συνεργασία, οδηγεί τώρα στην ανάγκη ο ένας να κάνει πίσω.

Το «πείραμα Μπέρμποκ» των Πρασίνων δεν είναι προφανώς χωρίς ρίσκο. Οι Πράσινοι όμως, στους οποίους τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί η τάση των «ρεαλιστών», έκαναν την λιγότερο ασφαλή επιλογή, εμπιστευόμενοι μια νέα γυναίκα απέναντι στα «βαριά κομματικά χαρτιά» τόσο της Χριστιανικής Ένωσης όσο και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) που έδωσε το χρίσμα στον Αντικαγκελάριο και υπουργό Οικονομικών Όλαφ Σολτς. Αυτό, στη σημερινή Γερμανία, στο τέλος της «εποχής Μέρκελ», με μια κοινωνία εξαντλημένη από την πανδημία, αλλά και από την επιμονή των παραδοσιακών κομμάτων στην ομφαλοσκόπηση, μπορεί και να αποδειχτεί εξαιρετικά σοφή κίνηση.

Γυναικεία χειραφέτηση

Το θέμα της γυναικείας χειραφέτησης ήταν σημαντικό κριτήριο για την επιλογή της ως υποψήφιας καγκελαρίου, όμως έπαιξαν ρόλο και άλλα, σύμφωνα με την Αναλένα Μπέρμποκ, την συμπρόεδρο των Πρασίνων και υποψήφια πλέον καγκελάριο του κόμματός της για τις προσεχείς εθνικές εκλογές.

«Έπαιξε ρόλο το θέμα της γυναικείας χειραφέτησης στην απόφαση. Πολλά, πολλά άλλα θέματα έπαιξαν όμως επίσης ρόλο. Και οι δύο πρόεδροι των Πρασίνων είχαμε συμφωνήσει ήδη πριν από το Πάσχα ποιος θα έπρεπε να έχει το δικαίωμα προτεραιότητας να είναι υποψήφιος καγκελάριος», δήλωσε σήμερα η Μπέρμποκ στο Βερολίνο.

Ποια άλλα κριτήρια υπήρξαν καθοριστικά για την επιλογή της δεν θέλησε να αποκαλύψει, επικαλούμενη τις εμπιστευτικές συνομιλίες της με τον επίσης συμπρόεδρο του κόμματος Ρόμπερτ Χάμπεκ.

Στα μέσα Μαρτίου ο Χάμπεκ είχε πει πάντως σε εκπομπή του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού δικτύου ARD : «Αν η Αναλένα Μπέρμποκ, ως γυναίκα, έλεγε, θα είμαι υποψήφια καγκελάριος επειδή ακριβώς είμαι γυναίκα -και οι γυναίκες έχουν δικαίωμα προτεραιότητας- τότε φυσικά θα το έχει. Αλλά ούτε η Αναλένα ούτε εγώ επιχειρηματολογούμε έτσι».

Η Μπέρμποκ είχε πει όταν εξελέγη συμπρόεδρος των Πρασίνων πριν από τρία χρόνια: «Θα συνεχίσω να είμαι μητέρα (έχει δύο κόρες στον παιδικό σταθμό και στο δημοτικό σχολείο) ακόμη και ως κορυφαία πολιτικός».

Σήμερα δήλωσε: «Τα παιδιά μου γνωρίζουν πού είναι το σπίτι μου και η καρδιά μου, και η οικογένειά μου με υποστηρίζει πλήρως».

Ποια είναι η υποψήφια καγκελάριος των Πρασίνων

Από την αρχή η Ανναλένα Μπέρμποκ δεν είχε αφήσει καμιά αμφιβολία, ποιον ή μάλλον ποια θα έπρεπε να ψηφίσουν οι Πράσινοι το 2018 για πρόεδρο του κόμματος. Με μαύρο δερμάτινο τζάκετ η ομοσπονδιακή βουλευτής από το Βρανδεμβούργο ανέβηκε στο πόντιουμ των ομιλητών του κομματικού συνεδρίου στο Ανόβερο και εκφώνησε μια παθιασμένη, μαχητική ομιλία στηρίζοντας με επιχειρήματα την υποψηφιότητά της.

Μια πρόταση όμως ιδιαίτερα από αυτήν την ομιλία επαναλαμβάνονταν συνεχώς τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες. “Σήμερα, δεν εκλέγουμε τη γυναίκα στο πλευρό του προέδρου Ρόμπερτ Χάμπεκ, εκλέγουμε τη νέα συμπρόεδρο” τόνισε η Μπέρμποκ προκαλώντας παρατεταμένο χειροκρότημα των συνέδρων. Στο τέλος το ποσοστό εκλογής της στο ανώτατο αυτό κομματικό πόστο ήταν αξιοθαύμαστο, μεταδίδει η Deutshe Welle.

“Μια μικρή μαχαιριά στην καρδιά”

Και η Μπέρμποκ κράτησε τον λόγο της. Το πρώτο διάστημα ήταν λιγότερο γνωστή από ότι ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, συμπρόεδρος του κόμματος. Αλλά πολύ γρήγορα η 40χρονη σήμερα Ανναλένα επεξεργάστηκε το δικό της προφίλ. Ως εμπειρογνώμων σε θέματα κλιματικής αλλαγής της κοινοβουλευτικής ομάδας, ως επιδέξια και έμπειρη πολιτικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ως θαρραλέα μαχήτρια κατά του λαϊκισμού και της ξενοφοβίας.

Όταν δύο χρόνια αργότερα στο κομματικό συνέδριο των Πρασίνων στο Μπίλεφελντ το ηγετικό δίδυμο κατέβηκε και πάλι υποψήφιο για τη θέση του προέδρου η Μπέρμπροκ πήρε το 97% των ψήφων, ενώ ο άνδρας στο πλευρό της, ο Χάμπεκ το 90%. Αυτή η εικόνα της Μπέρμποκ αποτυπώθηκε στην κοινή συνείδηση. Ενός ανθρώπου θαρραλέου, φιλόδοξου, με αυτοπεποίθηση. Ίσως και γι' αυτό ο Χάμπεκ της άφησε το προβάδισμα.

Τέλος του περασμένου Μαρτίου είπε σε κοινή συνέντευξη με τον Χάμπεκ στο Spiegel ότι σε περίπτωση που υποψήφιος καγκελάριος γινόταν ο Χάμπεκ, θα σήμαινε γι' αυτήν μια μικρή μαχαιριά στην καρδιά. Γιατί παρά την εξωτερική αρμονία μεταξύ των δύο, “όταν κανείς είναι φιλόδοξος, θέλει να δείξει ότι μπορεί κιόλας στην πράξη”. Φιλόδοξη ήταν πάντα. Στην εφηβική της ηλικία ασκούσε πρωταθλητισμό. Στο γερμανικό πρωτάθλημα τραμπολίνου κατέλαβε την τρίτη θέση. Στα 16 της πήγε για ένα χρόνο στις ΗΠΑ. Αργότερα σπούδασε μεταξύ άλλων και Δημόσιο Δίκαιο στο Ανόβερο. Στο φημισμένο πανεπιστήμιο London Schοοl of Economics and Political Science ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Δημόσιο Δίκαιο.

Η Μπέρμποκ είναι σε θέση να δώσει χωρίς πρόβλημα συνέντευξη στα αγγλικά, κάτι καθόλου αυτονόητο ακόμη και σήμερα ανάμεσα στους Γερμανούς πολιτικούς. Σε όλο το διάστημα που είναι συμπρόεδρος τα ποσοστά δημοτικότητας των Πρασίνων προσεγγίζουν το 20% κατά μέσον όρο. Ωστόσο, χρειάζεται ακόμη δουλειά στα νέα ομόσπονδα κρατίδια. Αλλά και σε αυτά η Μπέρμποκ έχει καλές προδιαγραφές μιας και επέλεξε να ζει με τον άνδρα της και τα δύο παιδιά της στο Πότσνταμ, λίγο έξω από το Βερολίνο.

“Πράσινος” προγραμματικός λόγος

Μαχητική, φιλόδοξη και με στέρεες βάσεις στο κόμμα των Πρασίνων. Θα γίνει η επόμενη καγκελάριος;
Μαχητική, φιλόδοξη και με στέρεες βάσεις στο κόμμα των Πρασίνων. Θα γίνει η επόμενη καγκελάριος;

Όπως και ο Χάμπεκ, έτσι και η Μπέρμποκ δεν έχει πρόβλημα στην όσμωση με συντηρητικούς πολιτικούς. Από τότε που είναι συμπρόεδροι των Πρασίνων, γίνεται συνεχώς λόγος για πιθανή κυβέρνηση συνασπισμού της Χριστιανικής Ένωσης με τους Πράσινους μετά τις εθνικές εκλογές τέλος Σεπτεμβρίου. Η Μπέρμποκ ωστόσο, που είναι άριστα δικτυωμένη μέσα στο κόμμα, δίνει σημασία στον δικό της “πράσινο” προγραμματικό λόγο.

Υποστηρίζει την κατάργηση της παραγωγής ενέργειας από άνθρακα στη Γερμανία πολύ πριν από το 2028, που αποτελεί δέσμευση της παρούσας κυβέρνησης. Υποστηρίζει την επιβολή ορίου ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους μέχρι 130 χιλιόμετρα την ώρα. Αντιτίθεται στην αύξηση των αμυντικών δαπανών στον προϋπολογισμό, ακόμη κι αν σημαντικοί εταίροι, όπως οι ΗΠΑ και τα χριστιανικά κόμματα το ζητούν μετ' επιτάσεως.

Στο εκλογικό τους πρόγραμμα οι Πράσινοι ζητούν πιο ενεργητικά βήματα για την προστασία του κλίματος,κάτι που φυσικά οφείλεται και στην ειδική επί θεμάτων κλίματος Μπέρμποκ. Δυνητικά σημεία συγκρούσεων με πιθανούς εταίρους την CDU και την CSU υπάρχουν πολλά.

Σε συνέντευξη στη DW τον περασμένο Ιανουάριο η υποψήφια καγκελάριος δήλωσε χαρούμενη για την εκλογή Μπάιντεν και την επιστροφή των ΗΠΑ στη Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή. Παράλληλα όμως εξέφρασε σαφείς και συγκεκριμένες προσδοκίες του κόμματός της από τη νέα αμερικανική διοίκηση και ένα νέο διατλαντικό Green Deal.

Στο προεκλογικό τους πρόγραμμα οι Πράσινοι δεν επανέλαβαν αυτή τη φορά λάθη του παρελθόντος αποκαλύπτοντας προτιμήσεις κομμάτων σε πιθανή κυβέρνηση συνασπισμού. Από πλευράς ποσοστών βάσει των τελευταίων δημοσκοπήσεων φαίνεται ότι συνασπισμός θα μπορούσε να συμπτυχθεί ίσως μόνο με την Αριστερά και τους Σοσιαλδημοκράτες. Στο Πότσνταμ, τον τόπο διαμονής της Μπέρμποκ, προδιαγράφεται μια συναρπαστική εκλογική αναμέτρηση τον Σεπτέμβριο. Η υποψήφια καγκελάριος των Πρασίνων κατεβαίνει στην πρωτεύουσα του Βρανδεμβούργου έχοντας αντίπαλό της τον Όλαφ Σολτς, αντικαγκελάριο και υπουργό Οικονομικών. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι ο Σολτς είναι υποψήφιος καγκελάριος των Σοσιαλδημοκρατών.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ, DEUTSCHE WELLE