Στις κάλπες οι Ρουμάνοι με ξαφνικό φαβορί την Ακροδεξιά

Χιλιάδες νέοι διαδηλώνουν κάθε βράδυ στις μεγάλες πόλεις της Ρουμανίας κατά του εξτρεμισμού και υπέρ της Ευρώπης. Μηνύματα από τους αστέρες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης καλούν τους ανθρώπους να μην αφήσουν την πατρίδα τους να πέσει στην άβυσσο. Διανοούμενοι μιλούν για μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στην πρόσφατη ιστορία της χώρας. 

Ο κόσμος έχει γυρίσει ανάποδα μετά τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της περασμένης Κυριακής (24 Νοεμβρίου 2024).Τον κέρδισε φαινομενικά από το πουθενά, με ποσοστό περίπου 23%, ο Καλίν Γκεοργκέσκου, ένας ακροδεξιός θαυμαστής του Πούτιν, απολογητής του ρουμανικού φασισμού του μεσοπολέμου και συνωμοσιολόγος.

Την Κυριακή θα διεξαχθούν οι βουλευτικές εκλογές, ενώ μια εβδομάδα αργότερα θα ακολουθήσουν επαναληπτικές εκλογές για την προεδρία. Πολλοί στη Ρουμανία φοβούνται ότι τα ακροδεξιά κόμματα θα μπορούσαν να κερδίσουν την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Και ότι ένας ακροδεξιός εξτρεμιστής και υποστηρικτής του Πούτιν θα γίνει στη συνέχεια πρόεδρος.

Αυτό θα προκαλούσε σημαντικά προβλήματα στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Η Ρουμανία είναι η έκτη μεγαλύτερη χώρα της ΕΕ και ο σημαντικότερος εταίρος του ΝΑΤΟ στη Nοτιοανατολική Ευρώπη. Διαθέτει τον σημαντικότερο σταθμό πυραυλικής άμυνας και τη σημαντικότερη αεροπορική βάση στην περιοχή. Ένα σημαντικό ποσοστό της στρατιωτικής βοήθειας για την Ουκρανία διοχετεύεται μέσω της Ρουμανίας. Η χώρα βρέχεται από τη Μαύρη Θάλασσα και βρίσκεται στη διαδρομή των ουκρανικών φορτηγών πλοίων μεταφοράς σιτηρών. Επομένως, η γεωπολιτική σημασία της Ρουμανίας είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη χωρών όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, οι οποίες, υπό τους Βίκτορ Όρμπαν και Ρόμπερτ Φίτσο, έχουν επίσης απομακρυνθεί από την επίσημη γραμμή της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

Δεν έπεσε από τον ουρανό

Το γεγονός ότι ένας θαυμαστής του Πούτιν, ο οποίος εμφανίζεται με χριστιανικά μηνύματα Μεσσία, κερδίζει μαζική υποστήριξη στη Ρουμανία δεν ήρθε από το πουθενά. Η πρόσφατη ιστορία της χώρας δεν στερείται τραγωδιών. Ο φιλοφασίστας δικτάτορας του μεσοπολέμου Ίον Αντονέσκου και ο μεγαλομανής κυβερνήτης Νικολάε Τσαουσέσκου καλλιέργησαν μια παρόμοια μεσσιανική λατρεία. 

Η Ρουμανία ήταν η μόνη χώρα που βίωσε αιματηρή ανατροπή το 1989, κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1999, βρέθηκε στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου κατά τη διάρκεια μιας εξέγερσης ανθρακωρύχων. 

Αναξιόπιστες δημοσκοπήσεις

Η Ρουμανία βρίσκεται και πάλι μπροστά στην απόφαση αν θα ακολουθήσει ή όχι έναν ιδιόμορφο δρόμο, εκλέγοντας ακροδεξιούς. Δεν υπάρχει κανένα σημάδι ομαλότητας στην τελική ευθεία πριν από τις βουλευτικές εκλογές. Αν μη τι άλλο, επειδή καμία δημοσκόπηση δεν είχε προβλέψει με οποιονδήποτε τρόπο το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου - και επειδή ούτε τώρα υπάρχουν αξιόπιστες δημοσκοπήσεις.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της περασμένης εβδομάδας, έξι κόμματα θα μπορούσαν να εισέλθουν στο κοινοβούλιο: οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Εθνικοφιλελεύθεροι του PNL, που κυβερνούσαν μαζί μέχρι τώρα, καθώς και αρκετά ακροδεξιά κόμματα, μεταξύ των οποίων η Συμμαχία για την Ενοποίηση των Ρουμάνων (AUR) και το S.O.S. Romania, το φιλελεύθερο κόμμα «Ένωση Σώστε τη Ρουμανία» (USR) και το κόμμα της ουγγρικής μειονότητας UDMR.

Αρχικά, οι δημοσκοπήσεις είχαν τοποθετήσει τους Σοσιαλδημοκράτες γύρω στο 30% και τους Εθνικούς Φιλελεύθερους γύρω στο 15%. Αυτό τίθεται πλέον υπό πλήρη αμφισβήτηση, καθώς οι υποψήφιοι και των δύο κομμάτων για τις προεδρικές εκλογές, ο νυν πρωθυπουργός Μαρσέλ Τσιολάκου (PSD) και ο πρόεδρος της Γερουσίας Νικολάε Τσιούκα (PNL), απέτυχαν παταγωδώς και παραιτήθηκαν ο καθένας από την ηγεσία του κόμματός του εξαιτίας της εκλογικής τους πανωλεθρίας.

Τα ακροδεξιά κόμματα AUR και SOS Ρουμανίας συγκέντρωσαν μεταξύ 25 και 28% σε προηγούμενες δημοσκοπήσεις. Στις προεδρικές εκλογές, ωστόσο, όλοι οι ακροδεξιοί υποψήφιοι μαζί πέτυχαν 38%. Μετά την εκλογή-σοκ του Γκεοργκέσκου, ορισμένοι παρατηρητές φοβούνται τώρα ότι οι εξτρεμιστές θα μπορούσαν να επιτύχουν ακόμη και κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Ένας άλλος νικητής των εκλογών θα μπορούσε να είναι το φιλελεύθερο USR, η υποψήφια του οποίου, Έλενα Λασκόνι, πήρε τη δεύτερη θέση στις προεδρικές εκλογές και έχει πολλές πιθανότητες να κερδίσει στο δεύτερο γύρο. Το USR συγκέντρωνε μόνο ένα χαμηλό διψήφιο αποτέλεσμα στις δημοσκοπήσεις, αλλά θα μπορούσε τώρα να επωφεληθεί από την πανωλεθρία των προηγούμενων κυβερνητικών κομμάτων.

«Μισητό κατεστημένο»

Η υπόσχεση των ακροδεξιών κομμάτων να σαρώσουν το «κατεστημένο», το οποίο είναι ευρέως μισητό στη Ρουμανία, είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε πολλούς ψηφοφόρους. Μετά την πτώση του Τσαουσέσκου, η χώρα κυριαρχείται από πελατειακά δίκτυα που έχουν συσταθεί κυρίως γύρω από το σημερινό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, μεταξύ άλλων.

Για πολλούς Ρουμάνους, το PSD είναι συνώνυμο της διαφθοράς και της κατ' εξοχήν πελατειακής σχέσης. Αλλά η φήμη των Εθνικών Φιλελευθέρων, οι οποίοι κυβερνούν σε μεγάλο συνασπισμό με τους Σοσιαλδημοκράτες τα τελευταία τρία χρόνια, δεν είναι καλύτερη. Επειδή τα δύο κόμματα εμποδίζουν εδώ και δεκαετίες θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις στην κρατική διοίκηση και το δικαστικό σύστημα, ένα βαθιά ριζωμένο μίσος για το κατεστημένο έχει εξαπλωθεί σε μεγάλα τμήματα της κοινωνίας.

Ο πρόεδρος Κλάους Γιοχάνις, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία εδώ και δέκα χρόνια, έχει παίξει τον ρόλο του σ' αυτό. Εξελέγη το 2014 με την υπόσχεση ριζικών μεταρρυθμίσεων στο κράτος και αποφασιστικής καταπολέμησης της διαφθοράς, αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της θητείας του αποτραβηγμένος και παθητικός, παρόλο που ως πρόεδρος θα μπορούσε να ασκήσει επιρροή στην εκτελεστική εξουσία.

Η κατάσταση περιπλέκεται επί του παρόντος από την εντολή του Συνταγματικού Δικαστηρίου να επανακαταμετρηθούν οι ψήφοι του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών. Της απόφασης είχαν προηγηθεί αιτήματα δύο υποψηφίων προέδρων, που είχαν μείνει πολύ πίσω, για ακύρωση των εκλογών λόγω νοθείας. Το Συνταγματικό Δικαστήριο στη Ρουμανία είναι θεωρητικά ανεξάρτητο, αλλά τα μέλη του διορίζονται από το κοινοβούλιο και τον πρόεδρο και συχνά είναι πρώην πολιτικοί των κομμάτων.

Η ρουμανική πρακτική δείχνει ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο χρησιμοποιείται συχνά για πολιτικές ίντριγκες. Αυτό συνέβη πιθανότατα και στις αρχές Οκτωβρίου, όταν ένας ακροδεξιός υποψήφιος αποκλείστηκε από τις προεδρικές εκλογές, προφανώς για να καταστεί δυνατό ένα ευνοϊκότερο εκλογικό αποτέλεσμα για τους κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες.

Δεν είναι σαφές τι επιπτώσεις θα έχει η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Ένα πράγμα είναι βέβαιο: Συνολικά, οι βουλευτικές εκλογές διεξάγονται σε μια πολύ δύσκολη πολιτική κατάσταση για τη Ρουμανία, καθώς κανένα κόμμα δεν είναι πιθανό να επιτύχει από μόνο του την απόλυτη πλειοψηφία. Καθώς τα ακροδεξιά κόμματα βρίσκονται σε αντιπαράθεση μεταξύ τους, θα οδηγούσε πιθανότατα σε εσωτερικό πολιτικό χάος, αν αποκτούσαν κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Εάν το προοδευτικό-φιλελεύθερο USR κέρδιζε τις εκλογές, θα εξαρτιόταν από εταίρους συνασπισμού - και μόνο τα κόμματα του σημερινού κατεστημένου ή μια κυβέρνηση μειοψηφίας θα ήταν μια επιλογή. Συνεπώς, η Ρουμανία οδεύει προς πολύ αβέβαιους καιρούς.

ΠΗΓΗ: DEUTSCHE WELLE