Κρίσιμες κάλπες στην Τσεχία με προβάδισμα στην ακροδεξιά

Οι Τσέχοι ψηφίζουν χθες και σήμερα σε μια κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση που απειλεί να διευρύνει το αντισυστημικό μπλοκ στην καρδιά της Κεντρικής Ευρώπης.

Η σημερινή κυβέρνηση συνασπισμού του Πρωθυπουργού Petr Fiala έχει τη χαμηλότερη δημόσια υποστήριξη από οποιασδήποτε άλλη μετά το 2013, κυρίως λόγω των αντιδημοφιλών μέτρων λιτότητας που επέβαλε.

Από την άλλη πλευρά, ο ακροδεξιός Babiš, που υπηρέτησε ως πρωθυπουργός μεταξύ 2017 και 2021, υπόσχεται να μειώσει την υποστήριξη προς την Ουκρανία και συγκρούεται με την ΕΕ σχετικά με τις πολιτικές μετανάστευσης και το Green Deal.

Καμία μεμονωμένη παράταξη δεν προβλέπεται να εξασφαλίσει απόλυτη πλειοψηφία, οπότε το κορυφαίο κόμμα πιθανότατα θα χρειαστεί να διαπραγματευτεί μια κυβέρνηση συνασπισμού ή να αναζητήσει υποστήριξη για τον σχηματισμό μειονοτικής κυβέρνησης, εξηγεί το Politico. 

Το λαϊκιστικό δεξιό ANO του Babiš προηγείται με περίπου 29% σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις και αναμένεται ευρέως να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός της χώρας.

Η κύρια εναλλακτική — ο τρέχων κεντροδεξιός κυβερνητικός συνασπισμός Spolu (Μαζί), αποτελούμενος από τους Πολίτες Δημοκράτες (ODS) του Fiala, τους Χριστιανοδημοκράτες (KDU-ČSL) και τους φιλελεύθερο-συντηρητικούς TOP 09 —υπολείπεται με 20%.

Η κεντροδεξιά STAN (Δήμαρχοι και Ανεξάρτητοι), τέταρτο μέλος του συνασπισμού, συμμετέχει αυτή τη φορά ανεξάρτητα και συγκεντρώνει περίπου 11% υποστήριξη.

Οι φιλελεύθεροι Πειρατές, που εγκατέλειψαν τον κυβερνητικό συνασπισμό τον Σεπτέμβριο του προηγούμενου έτους, θα μπορούσαν να φτάσουν έως και το 10%.

Το ακροδεξιό, αντιμεταναστευτικό και ευρωσκεπτικιστικό κόμμα Freedom and Direct Democracy (SPD), που ανήκει σε μια άτυπη συμμαχία με τρία άλλα κόμματα και του οποίου ηγείται ο Tomio Okamura, αναμένεται να είναι το τρίτο πιο δημοφιλές στους ψηφοφόρους με ποσοστό 13%.

Η Τσεχία, που φιλοξενεί τους περισσότερους Ουκρανούς πρόσφυγες αναλογικά στην ΕΕ, έχει στηρίξει έντονα το Κίεβο στον αγώνα του κατά της Ρωσίας.

Ο Babiš έχει υποσχεθεί να μειώσει την υποστήριξη προς την Ουκρανία και έχει επικρίνει ιδιαίτερα την πρωτοβουλία προμήθειας πυρομαχικών στη χώρα στην οποία ηγείται η Πράγα. Δεσμεύτηκε να την ακυρώσει, προτείνοντας να αναλάβει το ΝΑΤΟ το πρόγραμμα.

Οι αντίπαλοί του λένε ότι μια νίκη του Babiš θα μπορούσε να ανατρέψει την ισορροπία απέναντι στις Βρυξέλλες και στη βασική ευρωπαϊκή στάση για την Ουκρανία. Η γειτονική Σλοβακία κλίνει προς τη Μόσχα, ενώ η Αυστρία έχει ασαφείς σχέσεις με τη Ρωσία και η Ουγγαρία ήταν η πιο φιλο-Κρεμλινική χώρα της ΕΕ κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Σύμφωνα με τον Petr Kaniok, πολιτικό επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο Masaryk στο Brno, το ANO δεν είναι «ανοιχτά με το μέρος της Ρωσίας … αλλά πολύ περισσότερο κλίνει προς τη Ρωσία, πολύ λιγότερο προς την Ουκρανία».

Ο Babiš αρνήθηκε ισχυρισμούς ότι το κόμμα του είναι φιλορωσικό.

Για πρώτη φορά από την πτώση του κομμουνισμού το 1989, εξτρεμιστικά κόμματα που υποστηρίζουν αποχώρηση από ΕΕ και ΝΑΤΟ θα μπορούσαν να συμμετάσχουν είτε άμεσα στην κυβέρνηση είτε να στηρίξουν το ANO. Ο Babiš έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θα ήθελε να κυβερνήσει μόνος σενάριο που είναι απίθανο.

«Το καλύτερο για τη χώρα μας σε αυτή την κατάσταση θα ήταν μια κυβέρνηση με απόλυτη πλειοψηφία ενός κόμματος … Αυτό θα επέτρεπε την ταχεία υλοποίηση του προγράμματός μας χωρίς κανενός είδους συμβιβασμούς», είπε ο Babiš.

Τόσο ο τρέχων κυβερνητικός συνασπισμός Spolu όσο και το ANO έχουν αποκλείσει τη συνεργασία μεταξύ τους, αφήνοντας μόνο μικρότερα κόμματα ως πιθανούς εταίρους.

Ο Babiš απέκλεισε συνασπισμό με το ακροδεξιό SPD πέρυσι, αλλά καθώς πλησιάζουν οι εκλογές παραμένει ασαφής η τελική θέση. Το ANO και το SPD ήδη μοιράζονται εξουσία σε περιφερειακό επίπεδο, σε τέσσερις περιοχές της χώρας. Την Τρίτη, ο Babiš δήλωσε ότι δεν θα κυβερνήσει με τους κομμουνιστές, αν και το πρώτο του Υπουργικό Συμβούλιο βασίστηκε στην υποστήριξή τους.

Ο νομικός κίνδυνος

Ο Babiš εμπλέκεται εδώ και χρόνια σε νομικά ζητήματα σχετικά με την Agrofert ένα μεγάλο όμιλο που ελέγχει.  Ο Πρόεδρος της Τσεχίας, Petr Pavel, έχει συνταγματική δυνατότητα να μην διορίσει τον Babiš ως πρωθυπουργό, ακόμη κι αν κερδίσει την ψήφο αυτό το Σαββατοκύριακο, λόγω πιθανής σύγκρουσης συμφερόντων σχετικά με την Agrofert.

Ο νόμος περί σύγκρουσης συμφερόντων στην Τσεχία απαγορεύει σε αξιωματούχους να κατέχουν ή να ελέγχουν επιχείρηση που θα δημιουργούσε σύγκρουση με τις κυβερνητικές τους αρμοδιότητες. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι υπουργοί δεν μπορούν να κατέχουν επιχείρηση, αλλά ότι είναι υποχρεωμένοι να προτεραιοποιούν το δημόσιο συμφέρον έναντι του προσωπικού τους.