Οι άγνωστες εκκαθαρίσεις της ηγεσίας του κινεζικού στρατού

Όταν ο Σι Τζινπίνγκ παραβρέθηκε στην εντυπωσιακή τελετή για την ένταξη στο δυναμικό του κινεζικού ναυτικού του νεότερου αεροπλανοφόρου της χώρας, στις αρχές του μήνα, τρεις αξιωματικοί που αναμένονταν να διαδραματίσουν καίριους ρόλους στην επιχειρησιακή αλυσίδα διοίκησης του ναυτικού έλειπαν με τρόπο ανεξήγητο.

Στα πλάνα της κρατικής τηλεόρασης δεν εμφανίστηκαν ο διοικητής του ναυτικού, ναύαρχος Χου Τζονγκμίνγκ, ούτε ο ναύαρχος Γου Γιανάν, διοικητής της νότιας διοίκησης που περιλαμβάνει το νησί της Χαϊνάν, στο οποίο πραγματοποιήθηκε η τελετή. Απόντας ήταν και ο πολιτικός επίτροπος της περιφερειακής διοίκησης, ναύαρχος Γουάνγκ Γουενκουάν, γράφουν οι Financial Times.

Οι απουσίες σημειώθηκαν εν μέσω ενός νέου κύματος απομακρύνσεων στελεχών του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΛΑΣ) από τον Σι, γεγονός που δείχνει ότι η εκστρατεία εκκαθαρίσεων του προέδρου περιλαμβάνει πλέον μεγάλο αριθμό προσώπων με κρίσιμους ρόλους διοίκησης. Το εύρος των κινήσεων αυτών τροφοδοτεί εικασίες σχετικά με τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν στην εκπαίδευση του στρατού και στο εάν είναι έτοιμος για σύγκρουση.

«Προσπαθούν να διατηρήσουν τα προσχήματα, αλλά σίγουρα υπάρχει επίδραση στις επιχειρήσεις πρώτης γραμμής του ΛΑΣ», δήλωσε αμερικανός αξιωματούχος με ενημέρωση επί του θέματος, προσθέτοντας ότι οι ειδικοί που δεν αντιλαμβάνονται αυτή την επίδραση πιθανόν πάσχουν από «κενό πληροφοριών».

Η απουσία των τριών ναυάρχων στη Χαϊνάν σημειώθηκε λίγες εβδομάδες μετά την ανακοίνωση του Πεκίνου για την απομάκρυνση 10 ακόμη ανώτερων αξιωματικών του ΛΑΣ, μεταξύ των οποίων ο Χε Γουεϊντόνγκ, που έως πρόσφατα ήταν τρίτος στην ιεραρχία των ενόπλων δυνάμεων και απομακρύνθηκε αθόρυβα τον Απρίλιο.

Οι ναύαρχοι Χου και Γου ήταν μεταξύ 27 ανώτερων αξιωματικών που δεν εμφανίστηκαν σε μια κρίσιμη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος τον προηγούμενο μήνα — απουσίες που αντιστοιχούσαν στο 64% των μελών της που έχουν στρατιωτικό υπόβαθρο γράφουν οι Financial Times. Οι περισσότεροι από αυτούς που έλειπαν εκτιμάται ότι βρίσκονται υπό έρευνα ή έχουν ήδη χάσει τη θέση ή την κομματική τους ιδιότητα.

Οι επικεφαλής όλων των περιφερειακών διοικήσεων του ΛΑΣ εκτός από μία είναι σήμερα άφαντοι, υπό έρευνα ή έχουν αποπεμφθεί. Το ναυτικό και ο στρατός ξηράς ακολούθησαν το σώμα πυραυλικών δυνάμεων στο να βρίσκονται οι διοικητές τους στο στόχαστρο. Οι επικεφαλής αρκετών εξειδικευμένων τμημάτων υπό την Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή (CMC) —το κορυφαίο όργανο διοίκησης υπό τον Σι— έχουν επίσης εξαφανιστεί από τη δημόσια σφαίρα. Και δεκάδες πολιτικοί επίτροποι έχουν εκδιωχθεί ή βρίσκονται υπό κάποια μορφή κομματικής διερεύνησης.

Από την απομάκρυνση του Χε, που ήταν τρίτος στην ιεραρχία, αναλυτές έχουν εντοπίσει αισθητές αλλαγές στους ελιγμούς γύρω από την Ταϊβάν — την περιοχή όπου το Πεκίνο θεωρείται πιθανότερο να αναλάβει στρατιωτική δράση και όπου εκπαιδεύει εντατικά τις δυνάμεις του.

Από τον Μάιο, ο κινεζικός στρατός στέλνει σαφώς λιγότερα μαχητικά να διασχίζουν ευθέως τη μέση γραμμή του Στενού της Ταϊβάν σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Από τον Ιούλιο, ο συνολικός αριθμός των κινεζικών αεροσκαφών που πετούν κοντά στον εναέριο χώρο της Ταϊβάν έχει επίσης μειωθεί σε σχέση με το 2024.

Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι δεν πρέπει να συναχθεί απαραιτήτως ότι οι εκκαθαρίσεις έχουν επηρεάσει την ετοιμότητα μάχης της δύναμης, καθώς υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγούν τις αλλαγές αυτές.

Ειδικοί που έχουν δεσμούς με τον στρατό της Ταϊβάν πιστεύουν ότι η πτώση του Χε έχει οδηγήσει σε αλλαγή στρατηγικής του ΛΑΣ. Ο Τρίσταν Τανγκ, συνεργάτης στο Research Project on China’s Defense Affairs στην Ταϊπέι, είπε ότι ο Χε ήταν η κινητήριος δύναμη πίσω από τον λεγόμενο «πόλεμο στη γκρίζα ζώνη» απέναντι στην Ταϊβάν.

«Το υπόβαθρό του ήταν αρχικά σε μονάδα αναγνώρισης του στρατού ξηράς, με έμφαση στον εκφοβισμό και την αποτροπή της Ταϊβάν, αλλά και στη διερεύνηση των δυνατοτήτων του αντιπάλου και των κανόνων εμπλοκής», είπε ο Τανγκ. «Θα υποστήριζε την προτεραιοποίηση αυτού του είδους επιχειρήσεων προς την Ταϊβάν».

Ο στρατηγός Τζανγκ Γιουξιά, πρώτος αντιπρόεδρος της Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής και δεύτερος στην ιεραρχία μετά τον Σι, επικεντρωνόταν περισσότερο στη στέρεη εκπαίδευση ώστε να προωθηθεί ο μακροπρόθεσμος στόχος του Σι να καταστήσει τη δύναμη ικανή να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ, πρόσθεσε ο Τανγκ.

«Ο Τζανγκ και ο Χε είχαν διαφορετικές απόψεις στην CMC, και ο Τζανγκ δεν υποστηρίζει τη διεξαγωγή κάθε είδους εντυπωσιακών ενεργειών από τη δύναμη», είπε. «Είναι πιθανό η αποχώρηση του Χε να οδήγησε σε επιστροφή σε διαφορετικό είδος προγράμματος εκπαίδευσης».

Άλλοι αναλυτές πιστεύουν ότι το Πεκίνο έχει προσαρμόσει τη συμπεριφορά του γύρω από την Ταϊβάν για ευρύτερους πολιτικούς λόγους. «Οι αλλαγές μπορεί να έχουν σχέση με το γεγονός ότι αφαιρέθηκαν διοικητές πρώτης γραμμής», είπε ο Τζέιμς Τσαρ, επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Διεθνών Σπουδών S. Rajaratnam της Σιγκαπούρης, που παρακολουθεί τις εκκαθαρίσεις του Σι στις ένοπλες δυνάμεις εδώ και μια δεκαετία. «Αλλά μπορεί να υπάρχει και περιφερειακό πλαίσιο ή σύνδεση με την εσωτερική πολιτική της ίδιας της Ταϊβάν», είπε ο Τσαρ.

Τόνισε ότι το Πεκίνο ίσως αποφεύγει κινήσεις που προκαλούν αντιδράσεις ώστε να μην χάσει την ευκαιρία που προσφέρει η εκλογή νέου προέδρου στο αντιπολιτευόμενο Kuomintang της Ταϊβάν, ο οποίος έχει κάνει δηλώσεις φιλικές προς την Κίνα. Η επιθυμία του Πεκίνου για συμφωνία με τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί επίσης να βρίσκεται πίσω από τη μείωση της δραστηριότητας γύρω από την Ταϊβάν.

Ωστόσο, παρατηρητές προειδοποιούν ότι η επέκταση των εκκαθαρίσεων του Σι θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στις ένοπλες δυνάμεις για χρόνια και ίσως να αποτελεί παράγοντα προβληματισμού για τον Σι όταν εξετάζει ενδεχόμενο στρατιωτικής σύγκρουσης στο Στενό της Ταϊβάν.

«Μόνο την επιφάνεια αγγίζουμε», είπε ο Τσαρ, αναφερόμενος στις εκκαθαρίσεις κορυφαίων στρατιωτικών στελεχών που έχουν δημοσιοποιηθεί. «Μπορεί να υπάρχουν εκατοντάδες άλλοι, σε υπηρεσίες υπό την CMC, που επηρεάζονται».

Η εκστρατεία του Σι επικεντρωνόταν αρχικά στη διαφθορά που εντοπίστηκε σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης οπλικών συστημάτων — κάτι που οδήγησε στην απομάκρυνση πολλών κορυφαίων αξιωματούχων συνδεδεμένων με το Τμήμα Ανάπτυξης Εξοπλισμών της CMC, ολόκληρης της ηγεσίας του τομέα πυραυλικών συστημάτων και δύο διαδοχικών υπουργών Άμυνας. Τώρα εξελίσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια αναμόρφωσης του συστήματος διαχείρισης προσωπικού των ενόπλων δυνάμεων.

Αλλοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η προσπάθεια μεταρρύθμισης φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει τη διαρθρωτική αδυναμία που απορρέει από το σύστημα πολιτικού ελέγχου του Κόμματος επί του ΛΑΣ, το οποίο εμποδίζει την αποκέντρωση της διοίκησης — στοιχείο που, σύμφωνα με δυτικούς στρατιωτικούς αναλυτές, είναι κρίσιμο για την ευελιξία μιας δύναμης σε καιρό πολέμου.