Bloomberg: Κρυφές συναντήσεις ΗΠΑ-Ρωσίας για το σχέδιο της Ουκρανίας

Το αμφιλεγόμενο σχέδιο 28 σημείων που παρουσίασε ξαφνικά η κυβέρνηση Τραμπ στην Ουκρανία ως πρόταση «take it or leave it» πριν από λίγες ημέρες ήταν κυρίως το αποτέλεσμα πολλών εβδομάδων παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ του Στιβ Γουίτκοφ και του Ρώσου ομολόγου του Κιρίλ Ντμίτριεφ, οι οποίες απέκλεισαν όχι μόνο την Ουκρανία και τους συμμάχους της, αλλά ακόμη και ορισμένους σημαντικούς αξιωματούχους των ΗΠΑ, σύμφωνα με αποκλειστικό δημοσίευμα του διεθνούς ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg. 

Αντιμέτωποι με την προθεσμία της ερχόμενης Πέμπτης (Ημέρα Ευχαριστιών για τις ΗΠΑ), οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αγωνίζονται να κερδίσουν περισσότερο χρόνο για τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι με τη δική τους αντιπρόταση για τον τρόπο τερματισμού του πολέμου, η οποία θα παρουσιαστεί σε Αμερικανούς αξιωματούχους σήμερα Κυριακή (23/11) στην Ελβετία.

Όπως τονίζει το Bloomberg, το δημοσίευμα για το πώς προέκυψε το τελεσίγραφο και ποιος πραγματικά βρίσκεται πίσω από αυτό, βασίζεται σε συζητήσεις με διάφορους ανθρώπους που γνωρίζουν τις διαβουλεύσεις και μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας για να συζητήσουν τις απόρρητες διαπραγματεύσεις.

Για τους Ευρωπαίους, ο συναγερμός χτύπησε όταν ένα νέο πρόσωπο εμφανίσθηκε στο προσκήνιο: Ο υπουργός Στρατού των ΗΠΑ Νταν Ντρίσκολ, στενός φίλος του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς από την εποχή που φοιτούσαν μαζί στη Νομική Σχολή του Γέιλ. Ήταν αυτός που είπε στους Ευρωπαίους και στους Ουκρανούς αξιωματούχους σε επείγοντα τόνο ότι έχει εξαντληθεί η υπομονή του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ότι η Ουκρανία βρίσκεται σε κακή θέση και ότι το Κίεβο πρέπει να συμφωνήσει να παραχωρήσει εδάφη.

Το γεγονός ότι πρόκειται για ένα πρόσωπο που βρίσκεται κοντά στον αντιπρόεδρο, το οποίο ανέλαβε να προωθήσει το σχέδιο κατά τη διάρκεια ταξιδιού στο Κίεβο την περασμένη εβδομάδα, είναι ενδεικτικό. Ήταν μια σημαντικότατη αποστολή που συνήθως αναλαμβάνουν διπλωμάτες υψηλού προφίλ, όπως ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο ή άλλοι ξένοι διπλωμάτες. Ο Βανς και ο Ρούμπιο είχαν διαφορετικές απόψεις για το πώς πρέπει να τελειώσει ο πόλεμος, με τον Βανς να έχει μια πιο απομονωτική τάση και τον Ρούμπιο να είναι πολύ πιο προσεκτικός ως προς τη χειραγώγηση από τη Ρωσία.

Πριν οι Ευρωπαίοι ηγέτες και ο Ζελένσκι αναλάβουν δράση, έπρεπε να προσπαθήσουν να κατανοήσουν ποιος ήταν ο υπεύθυνος για το πλαίσιο. Είχαν αποκλειστεί εντελώς και δεν ήταν σαφές ποιος είχε τη μεγαλύτερη επιρροή στον Τραμπ για το θέμα.

Όπως σχολίασε αιχμηρά ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ στο Χ: «Πριν ξεκινήσουμε τη δουλειά μας, θα ήταν καλό να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ποιος είναι ο συντάκτης του σχεδίου και πού δημιουργήθηκε».

Η εικόνα που προέκυψε ήταν ότι ο Γουίτκοφ και ο Ντμίτριεφ κατάρτισαν το σχέδιο κατά τη διάρκεια συνάντησης τον Οκτώβριο στο Μαϊάμι στην οποία συμμετείχε ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Τραμπ, ο οποίος εργάστηκε με τον πρώτο στην ειρηνευτική συμφωνία Ισραήλ-Γάζας, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα.

Ο Ρούμπιο ενημερώθηκε αργότερα και ο  Τραμπ το έμαθε επίσης την τελευταία στιγμή, όμως το ενέκρινε μόλις ενημερώθηκε.

Η συμφωνία θα χάριζε δημοτικότητα στον Αμερικανό πρόεδρο, καθώς η απήχηση της κυβέρνησής του υποχωρεί, αυξάνοντας την πιθανότητα οδυνηρών αποτελεσμάτων στις ενδιάμεσες εκλογές του επόμενου έτους. Το μέχρι πρότινος υποχωρητικό Κογκρέσο υπό την ηγεσία των Ρεπουμπλικάνων αντιδρά επίσης στις επιθυμίες του να δώσει στη δημοσιότητα αρχεία που σχετίζονται με τον Τζέφρι Επστάιν, με τον οποίο ο Τραμπ είχε κάποτε σχέση πριν χωρίσουν. Επιπλέον, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει υιοθετήσει μια όλο και πιο επιθετική στάση στην Καραϊβική και εξετάζει το ενδεχόμενο να χτυπήσει τη Βενεζουέλα.

Στο μεταξύ, ο Ζελένσκι δίνει μάχη με ένα σκάνδαλο διαφθοράς που απειλεί να συμπαρασύρει τον πανίσχυρο προσωπάρχη του, Αντρίι Γέρμακ.

Για τον Τραμπ, αυτό που έχει σημασία είναι να επιτευχθεί μια συμφωνία, όχι τα ψιλά γράμματα. Ωστόσο για τους Ουκρανούς, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Οι φόβοι τους ότι η Ρωσία συνέταξε μεγάλα τμήματα του εγγράφου εν αγνοία τους αποδείχθηκαν αληθινοί. Το έγγραφο εξακολουθεί να φέρει τα χαρακτηριστικά μιας απευθείας μετάφρασης από τα ρωσικά με περίεργα διατυπωμένες προτάσεις.

Τα μέτρα αναγκάζουν την Ουκρανία να παραχωρήσει μεγάλα κομμάτια των εδαφών της, να μειώσει το μέγεθος του στρατού της και θα της απαγορεύει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Το σχέδιο αποκαθιστά επίσης τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ.

Η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της θα επιμείνουν ότι οι συζητήσεις με τη Ρωσία για οποιαδήποτε εδαφική ανταλλαγή μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο όταν ο πόλεμος σταματήσει. Θέλουν επίσης μια συμφωνία ασφαλείας που να αντικατοπτρίζει τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ.

Οι προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης έχουν περάσει από κρίσεις και εκρήξεις από τότε που ο Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, όταν υποσχέθηκε να σταματήσει τις μάχες μέσα σε λίγες ημέρες.

Όταν ο Τραμπ δήλωσε ξαφνικά τον Οκτώβριο ότι ήταν έτοιμος για μια δεύτερη σύνοδο κορυφής με τον Πούτιν, αυτή τη φορά στη Βουδαπέστη, έμοιαζε με επανάληψη της συνάντησης στην Αλάσκα το περασμένο καλοκαίρι. Η συνάντηση ακυρώθηκε αφού ο κορυφαίος Αμερικανός αξιωματούχος είχε ένα τηλεφώνημα με τον Ρώσο ομόλογό του και συνειδητοποίησε ότι οι Ρώσοι δεν είχαν μετακινηθεί από τα αιτήματά τους.

Αυτό που δεν γνώριζαν ήταν ότι στο παρασκήνιο, ο Γουίτκοφ συνέθετε αυτό που κατέληξε να γίνει το σχέδιο των 28 σημείων. Πίστευαν ότι ο Ρούμπιο είχε εκτοπίσει τον ειδικό απεσταλμένο και μεγιστάνα των ακινήτων από τον βασικό συνομιλητή των ΗΠΑ για την Ουκρανία.

Ο γερουσιαστής των ΗΠΑ Μάικ Ρουντς, Ρεπουμπλικάνος από τη Νότια Ντακότα, δήλωσε ότι ο Ρούμπιο -ενώ βρισκόταν καθ' οδόν προς τη Γενεύη -είπε στον ίδιο και στη γερουσιαστή των ΗΠΑ Τζιν Σέιν, Δημοκρατική από το Νιου Χαμσάιρ, ότι το σχέδιο των 28 σημείων είναι ρωσική πρόταση και ότι «δεν αποτελεί δική μας σύσταση. Δεν είναι το δικό μας ειρηνευτικό σχέδιο».

Ο Ρούμπιο έγραψε αργότερα στο Χ ότι η ειρηνευτική πρόταση συντάχθηκε από τις ΗΠΑ και ότι προσφέρει ένα ισχυρό πλαίσιο για διαπραγματεύσεις. Όμως η επιλογή των λέξεών του ήταν προσεκτική: «Βασίζεται σε εισροές από τη ρωσική πλευρά. Αλλά βασίζεται επίσης σε προηγούμενες και συνεχιζόμενες εισροές από την Ουκρανία».

Ο Ντρίσκολ ήταν σε συνεχή επαφή με τον Γουίτκοφ και τον Βανς, καθώς έγινε ο νέος σύνδεσμος με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους. Πριν από την περασμένη εβδομάδα, τα δημόσια σχόλιά του για τη Ρωσία και την Ουκρανία βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στις εκκλήσεις του για τεχνολογική μεταρρύθμιση στον αμερικανικό στρατό, με βάση τον τρόπο με τον οποίο οι δύο χώρες έχουν αναπτύξει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο πεδίο της μάχης.

Ο αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Βανς, Άντι Μπέικερ, έχει επίσης εμπλακεί σε μεγάλο βαθμό, είπαν οι άνθρωποι, σε ένα ακόμη σημάδι της επιρροής του Βανς.

Αντιμέτωπος με τις αντιδράσεις, ο Τραμπ δεν εξοργίστηκε. Είπε στο NBC το Σάββατο ότι η πρόταση «δεν είναι η τελική μου προσφορά», υπονοώντας ότι σε αντίθεση με όσα είχε πει ο Ντρίσκολ πίσω από κλειστές πόρτες, ίσως υπήρχε περιθώριο ελιγμών.

Πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα εξελιχθούν οι συνομιλίες στην Ελβετία και προς ποια κατεύθυνση θα κατευθυνθούν στη συνέχεια τα αμερικανικά αεροπλάνα: πίσω στην πατρίδα ή ανατολικότερα, προς τη Μόσχα.