Οι παλιές συνήθειες δύσκολα κόβονται!

Ένα από τα επιχειρήματα των υποστηρικτών των μνημονίων από το 2010 μέχρι σήμερα ήταν η ανάγκη να αλλάξει το αναπτυξιακό υπόδειγμα της Ελλάδας, με σκοπό να καταστεί η ανάπτυξη βιώσιμη μεσομακροπόθεσμα.

Η κεντρική ιδέα ήταν να βασιστεί η ανάπτυξη στις επενδύσεις και τις εξαγωγές. Οι τελευταίες θα αύξαναν σημαντικά τη συμμετοχή τους στο ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προιόν).

Από την άλλη πλευρά, η συμβολή της κατανάλωσης, ιδιωτικής και δημόσιας, στο ΑΕΠ θα έπρεπε να περιοριστεί.

Η ανάγκη για δραστική μείωση του κρατικού ελλείμματος, ώστε να ελεγχθεί η δυναμική του δημόσιου χρέους, συνηγορούσε προς την ίδια κατεύθυνση.

Περιοριστικά μέτρα που ξεπέρασαν το 30% του ΑΕΠ ελήφθησαν γι' αυτό τον σκοπό από το 2010 μέχρι σήμερα.

Το τίμημα ήταν η σημαντική σωρευτική συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 25% περίπου, μεταξύ 2009 και 2014.

Το κέρδος, η παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων ύψους 0,8% του ΑΕΠ το 2013 και 0,3% το 2014.

Δυστυχώς, το πρωτογενές αποτέλεσμα μπορεί να αποδειχθεί ελλειμματικό τη φετινή χρονιά.

Όμως, τα στοιχεία δείχνουν ότι πέντε χρόνια αργότερα, το αναπτυξιακό υπόδειγμα της χώρας δεν έχει αλλάξει ριζικά όπως πολλοί ήλπιζαν.

Παρότι το μερίδιο της συνολικής κατανάλωσης στο ΑΕΠ έχει υποχωρήσει κάπως σε σχέση με το 2009, παραμένει ένα από τα υψηλότερα στην Ευρωζώνη και την ΕΕ.

Νομίζουμε ότι μόνο η Κύπρος μάς ξεπερνά.

Οι συνολικές επενδύσεις έχουν υποστεί καθίζηση ενώ ο τουρισμός κάνει τη διαφορά στις εξαγωγές.

Θυμίζουμε ότι οι επενδύσεις αντιστοιχούσαν στο 13,8% του ΑΕΠ πέρυσι από 18,6% το 2009 και 26,7% το 2007, που αποτελεί την καλύτερη επίδοση των τελευταίων δεκαετιών.

Μας ήλθαν όλα αυτά στο μυαλό, κοιτάζοντας την πορεία του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο του 2015.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλοί εξεπλάγησαν θετικά με τα στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ αυτό το διάστημα.

Κι αυτό γιατί καταγράφτηκε ρυθμός ανάπτυξης της τάξης του 1,1% σε ετήσια βάση το πρώτο εξάμηνο, παρά την αβεβαιότητα σχετικά με το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους.

Αυτή η πορεία θα αντιστραφεί λογικά το δεύτερο εξάμηνο.

Πάντως, συνηγορεί υπέρ της αρχικής εκτίμησης για αναπτυξιακό ρυθμό μεγαλύτερο του 2,5% φέτος, αν επιτυγχάνετο συμφωνία με τους δανειστές νωρίς.

Ομως, μια ματιά στους λόγους που έδωσαν ώθηση στο ΑΕΠ αποκαλύπτει ότι αυτό οφείλετο κυρίως στην αύξηση της κατανάλωσης και σε πολύ μικρότερο βαθμό στην αύξηση των καθαρών εξαγωγών -λέγε με βασικά μείωση των εισαγωγών.

Αντίθετα, έντονα αρνητική ήταν η συμβολή των επενδύσεων.

Δεν είναι προφανώς αυτό που θα ήθελαν να δουν οι θιασώτες του νέου αναπτυξιακού υποδείγματος.

Κοινώς, την κατανάλωση να δίνει ώθηση στο ΑΕΠ και τις επενδύσεις να το συρρικνώνουν.

Όμως, αυτή είναι η πραγματικότητα.

Ισως λοιπόν δεν θα πρέπει να περιμένουμε ανάπτυξη χωρίς θετική συμβολή της κατανάλωσης, με δεδομένο το υψηλό ποσοστό της τελευταίας στο ΑΕΠ.

Υπό αυτή την έννοια, ίσως θα πρέπει να αναπροσαρμόσουμε τις προσδοκίες μας για αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας.

Όπως όλα δείχνουν, η αλλαγή του υποδείγματος θα πάρει πολλά χρόνια.

Αν ποτέ γίνει πράξη, όπως οι οπαδοί του επιθυμούν.

Dr. Money