Οι αγορές εξουσιάζουν

Γιατί να πουλήσεις ασφάλεια για πλημμύρες, όταν οι κεντρικές τράπεζες διαβεβαιώνουν ότι θα έχει ξηρασία; Κι αφού η ασφάλεια είναι τόσο φθηνή, γιατί να μην πάρεις το ρίσκο να χτίσεις το σπίτι που ονειρευόσουν στις όχθες του ποταμού; Γιατί λοιπόν να μη «φορτωθεί» κανείς ομόλογα υψηλού κινδύνου που προσφέρουν υψηλότερες αποδόσεις με μόχλευση, από τη στιγμή που οι κεντρικές τράπεζες διαβεβαιώνουν πως θα προσφέρουν όση ρευστότητα χρειάζεται για να διατηρήσουν τις αγορές σε ανοδική τροχιά;

Στα τέλη του περασμένου Φεβρουαρίου, οι αγορές δοκιμάστηκαν. Οι αμερικανικές μετοχές έχασαν 11% σε διάστημα μιας εβδομάδας και οι «αρκούδες» άρχισαν να προβλέπουν το τρύπημα της μεγάλης φούσκας των αγορών για το οποίο μιλάνε εδώ και χρόνια. Μάλιστα, ορισμένοι πρόσεξαν ότι επρόκειτο για τη γρηγορότερη διόρθωση των αγορών που έγινε ποτέ σε διάστημα ενός αιώνα, που κάλυπτε το χρηματιστηριακό κραχ του 1929 και τη Μεγάλη Ύφεση του 2009. Όμως, η συνέχεια δεν δικαίωσε τους απαισιόδοξους.

Με τη βοήθεια μιας άνευ προηγουμένου παρέμβασης των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών, το κλίμα στις αγορές άλλαξε και η τάση αντιστράφηκε. Οι «ταύροι» είχαν βγει νικητές και είχαν βγάλει λεφτά ακόμη μια φορά. Γιατί να ακούει κανείς τους χαμένους, που προειδοποιούν εδώ και χρόνια για τη μητέρα όλων των φουσκών και διαψεύδονται;

Είναι ανθρώπινο και λογικό κάθε επενδυτής να σκέφτεται μ’ αυτό τον τρόπο. Άλλωστε χασοσκόποι δεν υπάρχουν. Σχεδόν όλοι τοποθετούν τα λεφτά τους για να βγάλουν κέρδος. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι «αρκούδες» δεν έχουν δίκιο ή δεν θα δικαιωθούν σε βάθος χρόνου.

Όμως, μακροπρόθεσμα θα είμαστε όλοι νεκροί όπως είχε πει ο Τζον Μέιναρντ Κέινς. Επομένως, η ανοδική κίνηση των αγορών την προηγούμενη εβδομάδα, στον απόηχο της είδησης για το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech, δεν εκπλήσσει.

Δικαιολογείται εν μέρει καθώς σηματοδότησε το δυνητικό τέλος της πανδημίας Covid-19 σε κάποιο αδιευκρίνιστο σημείο στο μέλλον και την επιστροφή των οικονομιών στην κανονικότητα. Επιπλέον, πυροδότησε την επιτάχυνση της παράδοσης όσων ήταν επιφυλακτικοί και ακόμη πόνταραν σε πτώση των αγορών. Κοινώς, την αντιστροφή και κλείσιμο των θέσεων σε παράγωγα προϊόντα, π.χ. αγορές δικαιωμάτων προαίρεσης πώλησης (put options) ή πωλήσεις δικαιωμάτων αγοράς (call options) σε χρηματιστηριακούς  δείκτες κ.λπ. 

Ο συνδυασμός ήταν οδυνηρός για τις «αρκούδες». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κινούμαστε σε ανεξερεύνητα νερά. Η πολιτική των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, π.χ. Fed, EKT, Τράπεζα της Ιαπωνίας, έχει ενθαρρύνει τη δημιουργία ενός σπεκουλαδόρικου χρηματοοικονομικού συστήματος  που έχει διαδεχθεί το «σκιώδες τραπεζικό σύστημα» της περιόδου πριν από τη Μεγάλη Ύφεση της προηγούμενης δεκαετίας. Ακόμη και γεωπολιτικά ρίσκα μπορούν να αγνοηθούν. 

Οι αγορές εξουσιάζουν κυβερνήσεις, κεντρικές τράπεζες και πληθυσμούς.