Η ελληνική οικονομία έχει μάθει να ζει στη ΜΕΘ

Ελάτε στη θέση κάποιου αναλυτή, fund manager που βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, στο Λονδίνο ή στο Χονγκ Κονγκ και ενημερώνεται για τις μακροοικονομικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας. Τι πληροφορείται;

Ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης ήταν 5,9% το 2022 και 8,4% το 2021 έναντι συρρίκνωσης 9% το 2020, που ήταν η χρονιά της πανδημίας. Επιπλέον, η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 2,3% τη φετινή χρονιά, δηλ. σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Ακόμη, το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης μειώθηκε στο 2% του ΑΕΠ το 2022  από 6,7% και 9,4% το 2021 και το 2020 αντίστοιχα. Κοινώς, εμφανίζει μια δραστική βελτίωση, που αναμένεται να συνεχισθεί τη φετινή χρονιά.

Επιπλέον, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε στο 171,3% πέρυσι από 194,6% το 2021 και 206,3% το 2020, ενώ οι χρηματοοικονομικές ανάγκες της χώρας δεν αναμένεται να ξεπεράσουν το 10% του ΑΕΠ για αρκετά χρόνια. Η μέση διάρκεια του χρέους είναι κοντά στα 19 χρόνια και πάνω από το 90% σε σταθερό χαμηλό επιτόκιο. Η ανεργία υποχώρησε στο 12,4% πέρυσι από 14,7% το 2021 και 16,3% το 2020, ενώ ο αριθμός των απασχολούμενων αυξάνεται από το Α' τρίμηνο του 2021. Φέτος, το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται ότι θα μειωθεί περαιτέρω.

Από την άλλη πλευρά, ο πληθωρισμός εμφανίζει ταχύτερη κάμψη σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης μέχρι στιγμής το 2023, αν και ήταν υψηλότερος από τον μέσο όρο της ευρωζώνης στο 9,3% το 2022 από 1,2% το 2021. Ένα άλλο αδύνατο σημείο που θα επεσήμαναν, είναι το διευρυμένο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που ανήλθε στο 9,7% του ΑΕΠ το 2022 από 6,8% το 2021. Όμως, η εν μέρει εξήγηση για τη διόγκωση είναι προφανής από την ανάλυση των επιμέρους στοιχείων για τις εισαγωγές ενέργειας κ.λπ.

Οποιοσδήποτε ξένος παρατηρητής κοιτάξει τα ανωτέρω συγκεντρωτικά μακροοικονομικά στοιχεία θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται στον σωστό δρόμο. Η εντύπωσή του μάλιστα θα ενισχυθεί, πληροφορούμενος τη σημαντική μείωση των προβληματικών δανείων των τραπεζών και την κατακόρυφη αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων, παρότι real estate, ξενοδοχεία, εξαγορές κυριαρχούν.

Για τον κάτοικο της Ελλάδας, η μείωση της αγοραστικής δύναμης των περισσότερων μισθωτών πέρυσι είναι πιο σημαντικό ίσως θέμα. Δεν συμβαίνει το ίδιο για τον εξωτερικό παρατηρητή.

Όμως, κάτω από την επιφάνεια υπάρχει η ωμή πραγματικότητα ενός πελατειακού συστήματος που οδηγεί μαθηματικά την ελληνική οικονομία σε νέα χρεοκοπία σε βάθος χρόνου, μαζί με τη γήρανση του πληθυσμού, που αποτελεί τροχοπέδη στον ρυθμό ανάπτυξης μακροχρόνια.      

«Η ελληνική οικονομία έχει μάθει να ζει στην εντατική με σωληνάκια, φτηνό χρήμα, επιδοτήσεις, χαρίσματα και ρυθμίσεις», τονίζει πρώην στέλεχος επενδυτικής τραπεζικής  μεγάλου ξένου οίκου. «Οι επιστρεπτέες προκαταβολές, οι επιδοτήσεις την περίοδο της πανδημίας έγιναν προεκλογικά δώρα που θα πληρώσουν τρίτοι». Ο ποιητής θέλει να πει πως χωρίς επιδοτήσεις κάθε είδους, οι ιδιωτικές επενδύσεις στην Ελλάδα είναι περιορισμένες.  

Όλοι συμφωνούν ότι οι επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης θα δώσουν ώθηση στην οικονομία φέτος και τα επόμενα χρόνια. Το ίδιο συμβαίνει με το ΕΣΠΑ και τον επενδυτικό νόμο. Όμως, πόσοι από αυτούς που πήραν ή θα πάρουν δάνεια του Ταμείου πρόκειται να τα αποπληρώσουν; Οι τράπεζες ισχυρίζονται ότι εφαρμόζουν αυστηρά κριτήρια, όμως κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος. Το ιστορικό των εγκρίσεών τους σε δάνεια δεν αποτελεί εγγύηση. Αν όμως τα δάνεια του RRF «κοκκινίσουν», το κράτος, δηλαδή οι φορολογούμενοι θα αναλάβουν την αποπληρωμή του, αυξάνοντας το δημόσιο χρέος. Φυσικά, το κράτος θα στραφεί εναντίον των δανειστών. Όμως, εδώ έχουμε δάνεια του 2007 που δεν έχουν ξεκαθαρίσει 16 χρόνια μετά.             

Μπορεί λοιπόν τα μακροοικονομικά στοιχεία να αναδεικνύουν την εικόνα μιας ισχυρής οικονομίας στους παρατηρητές εκτός Ελλάδος, όμως η πραγματική κατάσταση κάτω από την επιφάνεια είναι διαφορετική.