O ελληνικός πληθωρισμός κι εκείνος που δεν κρύβεται

Σε αντίθεση με τους άλλους φόρους, η εκάστοτε κυβέρνηση δεν χρειάζεται να νομοθετήσει για να τον εισπράξει και αυτό την βολεύει πολιτικά. Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός συμβάλλει στην αύξηση των φορολογικών εσόδων και επομένως διευκολύνει την κυβέρνηση στο μοίρασμα αυξήσεων, επιδομάτων, επιχορηγήσεων κ.τ.λ.

Όσο υψηλότερος είναι ο πληθωρισμός, τόσο περισσότερα είναι τα κρατικά έσοδα από πηγές όπως ο ΦΠΑ και ο φόρος εισοδήματος όταν η κλίμακα δεν έχει τιμαριθμοποιηθεί όπως στην Ελλάδα.

Μετά από πολλούς μήνες, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα βρέθηκε κάτω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης τον Σεπτέμβριο σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat.  

Ο ελληνικός πληθωρισμός προβλέπεται να ανέλθει σε 2,8% φέτος και 2,3% το 2026 σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν. Όμως, αν αφαιρέσουμε την ενέργεια  και τα καύσιμα, ο αποκαλούμενος δομικός πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα κυμανθεί σε υψηλότερα επίπεδα, δηλαδή 3,5% το 2025 και 2,6% την επόμενη χρονιά.

Η Τράπεζα της Ελλάδας βλέπει τον ελληνικό εναρμονισμένο πληθωρισμό στο 3,1% φέτος και 2,6% το 2026 έναντι 2,1% και 1,7% αντίστοιχα στην ευρωζώνη.

Όμως, έχει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον να δούμε πόσος ήταν ο σωρευτικός πληθωρισμός από το 2020, δηλαδή την πανδημία μέχρι σήμερα στην Ελλάδα κι άλλες χώρες παγκοσμίως.

Η Αργεντινή εμφανίζεται να έχει τον υψηλότερο σωρευτικό πληθωρισμό με 2.614% παγκοσμίως με την γειτονική μας Τουρκία να ακολουθεί με 464% και τρίτη την Αίγυπτο με 116%. Στις επόμενες δυο θέσεις βρίσκουμε την Ουγγαρία με 52%, τον υψηλότερο σωρευτικό πληθωρισμό στην ΕΕ, και την Ρωσία με 44% σύμφωνα με τον Visual Capitalist. 

Κάθε μία από αυτές τις χώρες είναι διαφορετική περίπτωση. Η Αργεντινή τύπωνε πολλή χρήμα για να χρηματοδοτεί τα ελλείμματα της ενώ άλλες, όπως η Ουγγαρία επηρεάστηκαν από την σημαντική αύξηση των τιμών της ενέργειας.  

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 35η θέση παγκοσμίως με σωρευτικό πληθωρισμό 16%. Όμως, αυτό το νούμερο δεν συμβαδίζει με τους δικούς μας πρόχειρους υπολογισμούς που το ανεβάζουν στη περιοχή του 25%-27% για την περίοδο 2020-2025 έναντι 22%-24%  στη ζώνη του ευρώ.

Η Ελλάδα είναι εισαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου και είναι λογικό οι μεταβολές των διεθνών τιμών τους να έχουν άμεση και έμμεση επίπτωση στο πληθωρισμό.  Όπως κι η μεταβολή της ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου. 

Είναι γνωστό επίσης ότι ο πληθωρισμός των τροφίμων στην Ελλάδα ήταν υψηλότερος από τον μέσο όρο της  ευρωζώνης την περίοδο 2022-2024. Αυτό αποδίδεται κυρίως στα μη κατεργασμένα τρόφιμα, π.χ. φρέσκα φρούτα, λαχανικά κ.τ.λ. Οι τιμές των κατεργασμένων τροφίμων ακολούθησαν ανάλογη πορεία με των υπολοίπων, ίσως γιατί πολλά εισάγονται.   

Γενικά, η αύξηση της ζήτησης, π.χ. αύξηση μισθών, φοροελαφρύνσεις, μείωση  των ασφαλιστικών εισφορών, αύξηση της απασχόλησης, συμβάλλει στην άνοδο των τιμών των αγαθών και  των υπηρεσιών. Ιδίως, αν ο ανταγωνισμός στην αγορά δεν λειτουργεί  καλά.  Στην Ελλάδα συμβαίνουν και τα δυο και αυτό δεν αναμένεται να αλλάξει σύντομα.  

Δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο.

Μερικοί ισχυρίζονται ότι μπορείς να κρύψεις τον πληθωρισμό εκτός από την ενέργεια. «Οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να εκτυπώσουν χρήμα αλλά όχι ενέργεια,» ανέφερε κάποτε ένας ξένος οικονομολόγος. (μας διαφεύγει το όνομά του).

Ίσως έχει δίκιο, όμως στη περίπτωση της Ελλάδας, η μελλοντική τροχιά του μέσου επιπέδου τιμών καταναλωτή (πληθωρισμός) δείχνει να διολισθαίνει μεν αργά αλλά αντιστέκεται.