Πώς παίρνουν άδεια τα μέλη Δ.Σ. για συναλλαγές με την ΑΕ

Σε προηγούμενή μας αρθρογραφία, μας απασχόλησε ο κανόνας της απαγόρευσης συναλλαγών της ΑΕ με μέλη του ΔΣ και συνδεδεμένα μέρη. Μας απασχόλησαν επίσης και οι εξαιρέσεις του (λ.χ. τρέχουσες συναλλαγές, λοιπές εξαιρέσεις).

Πληθώρα, όμως, συναλλαγών δεν υπάγεται στις εν λόγω εξαιρέσεις. Οι συναλλαγές που υπάγονται στον κανόνα (απαγόρευση)-όχι όμως και στις εξαιρέσεις, είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν, υπό την προϋπόθεση της (ενδοεταιρικής) αδειοδότησης και δημοσιοποίησης τους. Περί αυτών το παρόν.

Προϋποθέσεις εγκυρότητας

Η εισαγωγικά αναφερόμενη αδειοδότηση και δημοσιοποίηση προϋποθέτει (σωρευτικά): (α) τη χορήγηση άδειας από το αρμόδιο εταιρικό όργανο, (β) την κατάρτιση έκθεσης αξιολόγησης (fairness opinion)-επί ΑΕ με μετοχές εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά και (γ) την τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας. Θα επικεντρωθούμε, εδώ, στην πρώτη προϋπόθεση.

Αρμοδιότητα

• Αρμοδιότητα του ΔΣ

Η απόφαση για τη χορήγηση άδειας σύναψης συμβάσεων/συναλλαγών με συνδεδεμένα μέρη ανήκει, αποκλειστικά, στο ΔΣ που δρα συλλογικά. Δεν υφίσταται, επομένως, δυνατότητα περαιτέρω ανάθεσης της σχετικής αρμοδιότητας (λ.χ. σε υποκατάστατο όργανο ή εκτελεστική επιτροπή).

Αφότου το ΔΣ χορηγήσει τη σχετική άδεια, απαιτείται η δημοσίευση-ανακοίνωση της απόφασης στο ΓΕΜΗ (όπως θα αναλυθεί σε επόμενη αρθρογραφία μας).

Εξαιρετική αρμοδιότητα της ΓΣ

• Υπαγόμενες περιπτώσεις

Η αποφασιστική εγκριτική αρμοδιότητα ανατίθεται, κατ’ εξαίρεση, στη ΓΣ:

1. Εφόσον συντρέχει στο πρόσωπο μέλους (ή/και μελών) κατάστασης σύγκρουσης ιδίων και εταιρικών συμφερόντων. Απαιτείται, επιπρόσθετα, να συντρέχει αδυναμία ψήφου στο ΔΣ, εξαιτίας της σύγκρουσης συμφερόντων, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τα υπόλοιπα μέλη να μην αρκούν για το σχηματισμό απαρτίας.
2. Σε περίπτωση αιτήματος μετόχων που εκπροσωπούν το 5%, τουλάχιστον, του μετοχικού κεφαλαίου εντός 10ημέρου από τη δημοσίευση στο ΓΕΜΗ της ανακοίνωσης του ΔΣ σχετικά με την παροχή άδειας. Το συγκεκριμένο ποσοστό του 5% είναι δυνατό να μειωθεί έως το 1% του μετοχικού κεφαλαίου-εφόσον, όμως, υφίσταται σχετική καταστατική πρόβλεψη.

Έγκριση, κατ’ αποτέλεσμα, για συναλλαγή με συνδεδεμένο μέρος, για την οποία χορηγήθηκε άδεια από το ΔΣ, θεωρείται οριστικά έγκυρη μόνο μετά την άπρακτη παρέλευση του προαναφερθέντος 10ημέρου. Εναλλακτικά από την έγγραφη δήλωση του συνόλου των μετόχων προς την ΑΕ ότι δεν προτίθενται να ζητήσουν τη σύγκληση της ΓΣ ή, τέλος, από τη λήψη της άδειας από τη ΓΣ.

• Αρμόδια ΓΣ και πλειοψηφίες

Αρμόδια ΓΣ για την παροχή της ως άνω άδειας είναι κάθε μορφής ΓΣ (:τακτική ή έκτακτη). Αρκεί να έχει συγκληθεί νομοτύπως (λ.χ. και ως αυτόκλητη καθολική). Επίσης, μπορεί να πραγματοποιηθεί και χωρίς συνεδρίαση ή, απλά, με προσυπογραφή πρακτικού.

Η απόφαση αδειοδότησης λαμβάνεται με απλή απαρτία και πλειοψηφία των μετόχων. Μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/3 του μετοχικού κεφαλαίου έχουν τη δυνατότητα να «μπλοκάρουν» την απόφαση. Περί του θέματος: σε επόμενη αρθρογραφία μας.

• Δικαίωμα συμμετοχής μετόχων

Αποκλείονται από την ψηφοφορία στη ΓΣ (στην οποία κατέληξε το ζήτημα τη αδειοδότησης) εκείνοι οι μέτοχοι για τους οποίους ανακύπτει, ως προς την επίμαχη συναλλαγή, κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων. Ο εν λόγω αποκλεισμός καταλαμβάνει, όμως, και τους μετόχους εκείνους οι οποίοι αποτελούν συνδεδεμένο μέρος με τον αντισυμβαλλόμενο (όχι απαραίτητα και μέτοχο) της εταιρείας στην επίμαχη σύμβαση.

Τις σφοδρές αντιρρήσεις μας για την αρχική διατύπωση της επίμαχης διάταξης είχαμε δημόσιαδιατυπώσει. Ακολούθησε, όμως, τροποποίηση και περιορισμός του πεδίου εφαρμογής της επί εισηγμένων, μόνον, εταιρειών-ύστερα από την παρέμβαση (και) του υπογράφοντος).

Εν κατακλείδι: όσον αφορά τις μη εισηγμένες εταιρείες, δεν υφίσταται (πλέον) οποιαδήποτε απαγόρευση ψήφου για συνδεδεμένο μέρος και τους συνδεδεμένους με αυτό μετόχους.

Η προϋπόθεση ειδικής άδειας

Η άδεια που χορηγείται από το αρμόδιο όργανο προϋποθέτει ειδικό θέμα ημερήσιας διάταξης, αυτοτελή συζήτηση και ψηφοφορία. Απαιτείται η προγενέστερη υποβολή, ενώπιον του αρμοδίου οργάνου, της υπό έγκριση σύμβασης/συναλλαγής. Εναλλακτικά: των βασικών όρων της και κρίσιμων (οικονομικής φύσης και μη) στοιχείων της όλης συναλλαγής.

Στο σχετικό πρακτικό (απόφαση) του αρμοδίου οργάνου, είναι σημαντικό να ενσωματώνεται το σύνολο των όρων της (επιτρεπόμενης ή μη) συναλλαγής. Εναλλακτικά: η παραπομπή σε έγγραφο (ενδ.: επισυναπτόμενο στην απόφαση του οργάνου) που περιλαμβάνει το σύνολο των όρων της.

Διάρκεια παρασχεθείσας άδειας

Η ισχύς της άδειας του ΔΣ (ή της ΓΣ) είναι εξάμηνη από τη λήψη της απόφασης. Αδιάφορος παραμένει ο χρόνος δημοσίευσής της.

Σε περίπτωση «επαναλαμβανόμενων» συμβάσεων της εταιρείας με το ίδιο πρόσωπο, είναι δυνατή η παροχή ενιαίας άδειας, ετήσιας ισχύος, για την κατάρτισή τους.

Προκειμένου να επιτραπεί η σύναψη σύμβασης/συναλλαγής (:απαγορευμένης, αρχικά, από το νόμο) απαιτείται η πλήρωση σειράς προϋποθέσεων. Αρχικά: παροχή άδειας από το αρμόδιο όργανο της ΑΕ-κατά βάση το ΔΣ. Η μη (νομότυπη) λήψη της προβλεπόμενης, κατά νόμο, άδειας δημιουργεί προβλήματα σε δύο επίπεδα: Στερεί, αρχικά, νομιμότητας την συναφθείσα σύμβαση/συναλλαγή και δημιουργεί, ακολούθως, ευθύνες στα εμπλεκόμενα πρόσωπα.

Τα προβλήματα αυτά δεν είναι (κι ούτε θα πρέπει) να αντιμετωπισθούν ως ήσσονος σημασίας. Για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων της ΑΕ (βεβαίως και των μετόχων μειοψηφίας) έχει τεθεί σειρά δικλείδων ασφαλείας. Μεταξύ αυτών: η διαδικασία που τηρείται και οι πλειοψηφίες που απαιτούνται στη ΓΣ που θα επιληφθεί, ενδεχομένως, του όλου θέματος. Περί αυτών, όμως, επόμενη αρθρογραφία μας.

* Ο Σταύρος Κουμεντάκης είναι Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm