Η Γάζα και το αφήγημα του «εθνικού συμφέροντος»

«Σήμερα η Ισπανία σώζει την τιμή της Ευρώπης», αναφώνησε πρόσφατα ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέτρο Σάντσεθ με αναφορά τη (μερική) ματαίωση από χιλιάδες διαδηλωτές του ποδηλατικού γύρου της Ισπανίας στα πλαίσια της παγκόσμιας καταδίκης των τεκταινομένων στην Γάζα.

Στην Ελλάδα φυσικά μία τέτοια ενέργεια εκ μέρους του σημερινού πρωθυπουργού θα ήταν αδιανόητη. Όχι τόσο διότι κατ’ ανάγκη η ελληνική κυβέρνηση δεν θεωρεί ότι τα τεκταινόμενα στην Γάζα αποτελούν εγκλήματα πολέμου, όσο διότι έχει διαμορφώσει ένα αφήγημα το οποίο της επιτρέπει να μην παίρνει θέση επί της ουσίας του προβλήματος -αν δηλαδή πρόκειται για εγκλήματα η όχι. Αυτό το πράττει παραπέμποντας στο αφήγημα του «εθνικού συμφέροντος» της χώρας.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτό το αφήγημα η ηθική χροιά της ισραηλινής πολιτικής είναι ένα μεταφυσικά ενδιαφέρον θέμα το οποίο όμως είναι άχρηστο για την διαμόρφωση της πολιτικής της Ελλάδας. Εκείνο το οποίο μετράει είναι το «εθνικό συμφέρον» το οποίο από το 1958 μέχρι σήμερα προσδιορίζεται σχεδόν αποκλειστικά από τον παράγοντα Τουρκία.

Στον βαθμό λοιπόν πού το Ισραήλ μοιράζεται με την Ελλάδα τις ανησυχίες για την Τουρκία, η υποστήριξη προς το Τελ Αβίβ αποτελεί μονόδρομο για το «εθνικό συμφέρον» της χώρας. Σε αυτά τα πλαίσια συζητήσεις για το αν το Ισραήλ έχει δολοφονήσει σύμφωνα με το Lancet πάνω από 120 χιλιάδες άτομα η «μόνο» 60 χιλιάδες είναι ένα βιβλιογραφικά ενδιαφέρον θέμα το οποίο όμως δεν έχει θέση στην διαμόρφωση ενός ρωμαλέου εθνικού λόγου που θέλει να προβάλλει η πολιτική μας ηγεσία.

Πάντως δεν είναι η πρώτη φορά που μία ελληνική κυβέρνηση χρησιμοποίει την έννοια του εθνικού συμφέροντος προκειμένου να αποφύγει συζητήσεις σχετικά με την ηθική χροιά των πράξεων των συμμάχων της

Έτσι στα μέσα της δεκαετίας του 1980 αρχές του 1990 στα πλαίσια του εμφυλίου πολέμου στην τέως Γιουγκοσλαβία οι ελληνικές κυβερνήσεις συστηματικά απέφευγαν να κάνουν αναφορά στα εγκλήματα των Σέρβων και των Σερβοβόσνιων και των ηγετών τους –που αργότερα έμελλε να καταδικασθούν ως εγκληματίες πολέμου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Και εδώ τα επιχειρήματα ήταν ανάλογα με τα σημερινά. Ο τουρκικός κίνδυνος ή μάλλον όπως αναφερόταν τότε το «ισλαμικό τόξο» που θα περικύκλωνε την Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό της αποφυγής οποιαδήποτε ηθικής αξιολόγησης των τεκταινομένων ότι ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της σύγχρονης εποχής δηλαδή η σφαγή 10 χιλιάδων αμάχων Βόσνιων Μουσουλμάνων από τους Σερβοβόσνιους στο χωριό Σρεμπρένιτσα που συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη δεν καταδικάσθηκε -ούτε καν σχολιάσθηκε- ποτέ από καμία ελληνική κυβέρνηση. Στο όνομα πάντοτε του «εθνικού συμφέροντος».

Όμως το αφήγημα του «εθνικού συμφέροντος» δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται για να αποθαρρύνει την συζήτηση σχετικά με τις δραματικές καταστάσεις που βιώνουν οι αδύναμοι όπως συμβαίνει στην Γάζα σήμερα. Ακόμα και αν η συζήτηση αποδειχθεί οδυνηρή για τους φίλους σου. Σήμερα δύσκολα θα βρεις Έλληνα πολιτικό που να αισθάνεται υπερήφανος για την στάση της Ελλάδας στο θέμα της Σρεμπρένιτσα. Όπως και αύριο δύσκολα θα βρεις πολιτικό που θα αισθάνεται υπερήφανος για την στάση της ελληνικής κυβέρνησης στην τραγωδία της Γάζας.

Το «εθνικό συμφέρον» οδηγεί παντού αρκεί να ξέρεις πότε να το βάζεις στην άκρη.