Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και ο κρυφός κίνδυνος για το... real estate

Eνα σημαντικό γεγονός που λαμβάνει χώρα παγκοσμίως αυτό τον καιρό μπορεί να αποδειχθεί ευλογία ή κατάρα για την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να επιτρέψει την λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα.

Αυτό πού συμβαίνει είναι ότι οι χώρες που παραδοσιακά ήταν αποδέκτες ξένων φοιτητών (ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδάς, Βρετανία κ.λπ.) αρχίζουν να θέτουν περιορισμούς στους αριθμούς των ξένων φοιτητών πού δέχονται. Στις ΗΠΑ π.χ. ο αριθμός των ξένων φοιτητών το 2024 μειώθηκε κατά 20% σε σχέση με το περασμένο έτος. Στον Καναδά το πρώτο εξάμηνο του 2025 ο αριθμός των ξένων φοιτητών είχε μειωθεί κατά 70% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο το 2024 κ.ο.κ.

Πρόκειται για ένα γεγονός το οποίο θεωρητικά ευνοεί τα νέα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα που θα έχουν την δυνατότητα να απορροφήσουν τμήμα των φοιτητών πού δεν θα παίρνουν πια οι παραδοσιακές χώρες προορισμού των ξένων φοιτητών.

Να σημειωθεί ότι η προσέλκυση ξένων φοιτητών και το συνάλλαγμα που μεταφέρουν ήταν ένα από τα επιχειρήματα υπέρ της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Και όπως φαίνεται οι εξελίξεις εκ πρώτης άποψης ισχυροποιούν το επιχείρημα τους. Όμως το θέμα είναι πιο πολύπλοκο.

Οι παραδοσιακές χώρες αποδοχής ξένων φοιτητών περιορίζουν τους αριθμούς στα πλαίσια γενικώς του αντιμεταναστευτικού άνεμου που φυσάει στις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης τον τελευταίο καιρό.

Aυτό οφείλεται εν μέρει ότι σε πολλές περιπτώσεις οι ξένοι φοιτητές αποφασίζουν να παραμείνουν στις χώρες που σπούδασαν μεταβαλλόμενοι έτσι από φοιτητές σε μετανάστες πού θα ανταγωνίζονται τους ντόπιους στην αγορά εργασίας και στην κατανάλωση κοινωνικών υπηρεσιών.

Σε άλλες περιπτώσεις οι ξένοι «φοιτητές» δεν σκοπεύουν καν να σπουδάσουν, αλλά να εκμεταλλευθούν την φοιτητική βίζα για να μπορέσουν να εισέλθουν στην ανεπτυγμένη χώρα και να εργασθούν εκεί επιβιώνοντας στην γκρίζα ζώνη μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας.

Κλασσική είναι η περίπτωση των «πανεπιστημίων φαντασμάτων» στην Αυστραλία. Πρόκειται για εκπαιδευτικά κέντρα αμφισβητούμενης ποιότητας που υπάρχουν μόνο για να δικαιολογούν την χορήγηση φοιτητικής βίζας σε άτομα που απλά πάνε για να εργασθούν στην Αυστραλία.

Τέλος, απλά και μόνο η μαζική έλευση ξένων φοιτητών δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην ντόπια κοινωνία κυρίως σε καυτούς τομείς όπως η εξεύρεση κατοικίας. Κλασσικό παράδειγμα η Ολλανδία πού αντικατέστησε τη Βρετανία μετά το Brexit ως χώρα υποδοχής ξένων φοιτητών.

Το 2020 η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι στα campus δεν υπήρχαν πια κατοικίες για όλους και ότι στόχευε να καταργήσει τα 2/3 των τμημάτων όπου η γλώσσα πού χρησιμοποιείτο ήταν η αγγλική -με στόχο προφανώς την αποθάρρυνση της έλευσης ξένων φοιτητών για τους οποίους η χρήση της αγγλικής ήταν σημαντικό κίνητρο για να σπουδάσουν στην Ολλανδία.

Όμως παρόμοια προβλήματα θα αντιμετωπίσει και η Ελλάδα και σε αυξημένο βαθμό καθόσον αποτελεί πύλη εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μπορεί εύκολα να σκεφθεί κανείς το κερδοσκοπικό παιχνίδι που θα γίνεται με την απόκτηση «φοιτητικών» βιζα -όχι ακριβώς επειδή η βίζα αυτή θα δίνει πρόσβαση στα νεοσύστατα ιδιωτικά πανεπιστήμια αλλά επειδή θα διευκολύνει τον κάτοχο της να πάει να δουλέψει (λαθραία φυσικά) σε άλλες χώρες της Ε.Ε..

Επιπλέον η αύξηση του αριθμού των ξένων φοιτητών θα ασκήσει πίεση στην σκληρά δοκιμαζόμενη αγορά κατοικίας. Μετά τη golden visa, τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, την έλευση χιλιάδων μεταναστών, μετά λοιπόν από όλα αυτά η μαζική έλευση των ξένων φοιτητών στην Ελλάδα θα βάλει το τελευταίο καρφί στο φέρετρο των προσδοκιών πού έχει ένας νέος Έλληνας να νοικιάσει (άσε να αγοράσει!) κάτι αξιοπρεπές στη χώρα του.

Φυσικά υπάρχουν τρόποι να περιορισθεί το πρόβλημα. Ένας τρόπος που συζητείται στον Καναδά είναι να γίνονται δεκτοί μόνο ξένοι φοιτητές κάτοχοι διδακτορικού για μεταδιδακτορικές σπουδές/έρευνες.

Ίδωμεν.