Το Ταμείο Ανάκαμψης και οι κρίσιμες λεπτομέρειες

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που δόθηκε χθες για δημόσια διαβούλευση και αναμένεται να κατατεθεί, στην οριστική του μορφή, την περίοδο Φεβρουαρίου-Μαρτίου στην ΕΕ για τη σταδιακή άντληση επενδυτικών πόρων και δανείων συνολικού ύψους 32 δισ. ευρώ, χαρακτηρίστηκε από κυβερνητικούς ιθύνοντες ως «ιστορική και μοναδική ευκαιρία για τη χώρα και παράθυρο για ένα καλύτερο μέλλον».

Ασφαλώς θα μπορούσε να αποδειχθεί ως μία τέτοια ευκαιρία. Θα ήταν όμως εξαιρετικά χρήσιμο, εάν γνωρίζαμε -ή τουλάχιστον εάν γνωρίζαμε σε μεγαλύτερο βαθμό- τον τρόπο με τον οποίο θα φθάσουμε σε αυτόν τον στόχο.

Διότι, αν και το προσχέδιο αυτού του κειμένου έχει ήδη δοθεί στην Κομισιόν από τις 18 τρέχοντος, και θα κατατεθεί στην οριστική του μορφή στην ΕΕ την περίοδο Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2021 ώστε να γίνουν οι πρώτες εκταμιεύσεις μεταξύ Ιουνίου και Ιουλίου, με στόχο να υπάρξει πλήρης απορρόφηση του συνόλου των πόρων έως το τέλος του 2026, ελάχιστος είναι ο βαθμός εξειδίκευσης των έργων ή ακόμη και των μεταρρυθμίσεων, που προβλέπονται σε αυτό.

Για την ακρίβεια, πέραν των ποσών των επιδοτήσεων που προορίζονται για τους τέσσερις βασικούς πυλώνες και του γενικού περιγράμματος που προβλέπει το συγκεκριμένο σχέδιο (Πράσινη Μετάβαση, 6,2 δισ. ευρώ, Ψηφιακή Μετάβαση, 2,1 δισ. ευρώ, Απασχόληση, Δεξιότητες, Κοινωνική Συνοχή, 4,1 δισ. ευρώ και Ιδιωτικές Επενδύσεις και Μετασχηματισμός της Οικονομίας, 4 δισ. ευρώ), ελάχιστα είναι γνωστά σχετικά με τα ακριβή έργα τα οποία απαιτούνται για την υλοποίηση αυτών των στόχων.

Αντίστοιχα, στον τομέα των μεταρρυθμίσεων, όπου για παράδειγμα τονίστηκε η ανάγκη εκσυγχρονισμού του εργατικού δικαίου και των συνθηκών στην αγορά εργασίας, ουδεμία εξειδίκευση υπήρξε σχετικά με τις οδούς που θα επιλεγούν για την επίτευξη αυτού του μεταρρυθμιστικού στόχου.

Ίδια περίπου η εικόνα σε ό,τι αφορά στη μεταρρύθμιση του φορολογικού καθεστώτος, όπου για παράδειγμα επισημάνθηκε ότι θα υπάρξουν κίνητρα για συνέργειες μεταξύ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων -κάτι που συζητείται και κρίνεται απαραίτητο εδώ και χρόνια στη χώρα μας, στο πλαίσιο εξασφάλισης οικονομιών κλίμακας-, δίχως όμως να δοθούν περαιτέρω διευκρινίσεις.

Ευλόγως, αντίστοιχα παραδείγματα υφίστανται και σε άλλους τομείς.

Ουδεμία αμφιβολία υπάρχει ότι όντως το παραπάνω σχέδιο αποτελεί μία σπάνια ευκαιρία για τον ταλανιζόμενο τόπο μας, ιδίως υπό το φως του τεράαστιου πλήγματος που έχει δεχθεί η οικονομική δραστηριότητα εξαιτίας της πανδημίας. Όμως, ακριβώς αντίστοιχου μεγέθους θα ήταν και η ζημία που θα υπέφερε η χώρα μας εάν απεμπολούσε για ακόμη μία φορά τη δυνητική ευκαιρία εκσυγχρονισμού και ανόρθωσης που της προσφέρουν αυτά τα κεφάλαια, είτε με τη μορφή επιδοτήσεων είτε δανείων.

Μόνο δύο αντίστοιχες ευκαιρίες είχε η χώρα μας, τις τελευταίες δεκαετίες, να θεμελιώσει την παρουσία της μεταξύ των ανεπτυγμένων δυτικών οικονομιών και τις απώλεσε αμφότερες, τουλάχιστον εν μέρει.

Η πρώτη αφορούσε στον πακτωλό των κοινοτικών κεφαλαίων που εισέρρευσαν στην Ελλάδα από την ένταξή της στην τότε ΕΟΚ, συνολικού ύψους περίπου ενός ΑΕΠ (180-200 δισ. ευρώ) με τη μορφή των διαφόρων «πακέτων» Σαντέρ, Ντελόρ, ΕΣΠΑ κ.λπ., τα οποία διοχετεύτηκαν, σε μεγάλο βαθμό, για αλλότριους σκοπούς. Η δεύτερη αφορούσε στη χαμένη ευκαιρία προώθησης των ριζικών μεταρρυθμίσεων που χρειάζεται ο τόπος, κατά τα λεγόμενα μνημονιακά έτη, την περίοδο 2010-2018.

Πλέον, στη δεινή συγκυρία στην οποία βρισκόμαστε, εν μέσω αποβιομηχάνισης, βαθιάς ύφεσης και εθνικών κινδύνων, η κυβέρνηση προτάσσει ένα σχέδιο για την προώθηση μεταρρυθμίσεων και υλοποίηση επενδύσεων που θα μπορούσαν να αλλάξουν ριζικά την κατεύθυνση που έχει η πατρίδα μας.

Τουλάχιστον, ας δείξουμε την κατάλληλη επιμέλεια σε αυτή την προσπάθεια.