Το κρυφό κόστος της πανδημίας

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Τα στοιχεία που είδαν χθες το φως της δημοσιότητας σχετικά με τη ραγδαία πτώση γεννήσεων στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μπορεί να σοκάρουν αλλά δεν εκπλήσσουν.

Αποτελεί καλά εμπεδωμένο γεγονός στη χώρα μας ότι η αβεβαιότητα οδηγεί σε μείωση τόσο των γεννήσεων όσο και των γάμων. Χρόνια ύφεσης μας έδωσαν αυτή τη γνώση.

Έτσι λοιπόν, καταρρίπτοντας τον αστικό μύθο που θέλει τα κάθε λογής lockdowns να οδηγούν σε περισσότερες γεννήσεις μετά εννεάμηνο, τα στοιχεία που ήρθαν στη δημοσιότητα δείχνουν ότι υπήρξε μείωση γεννήσεων σχεδόν σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο, αλλά και τις ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 2021, εννέα μήνες μετά το πρώτο lockdown.

Στη Γαλλία, χώρα που έχει παραδοσιακά έναν από τους υψηλότερους δείκτες γεννητικότητας στην ΕΕ, καταγράφηκε η σημαντικότερη μείωση γεννήσεων από τη δεκαετία του 1970. Στην Ισπανία και την Ιταλία, ή αντιστοίχως στη Βρετανία και πέραν του Ατλαντικού στις ΗΠΑ, καταγράφηκαν επίσης αντίστοιχες πτωτικές τάσεις.

Σύμφωνα με τους Financial Times, δε, αν και η μείωση των γεννήσεων σε καιρό κρίσης ήταν ένα, εν πολλοίς, αναμενόμενο φαινόμενο, το μέγεθος αυτής της εξέλιξης ήσαν πρωτόγνωρο, καθώς η αβεβαιότητα δεν αφορούσε μόνο σε λόγους οικονομικής επιβίωσης αλλά και τον κίνδυνο ασθένειας από την πανδημία.

Για την Ελλάδα, στοιχεία γεννήσεων 2021 ή ακόμη και 2020 δεν είναι διαθέσιμα στην ΕΛΣΤΑΤ.

Τα τελευταία αναρτημένα στοιχεία αφορούν το έτος 2019 (με ημερομηνία δημοσίευσης 01.10.2020) και καταδεικνύουν ότι η τάση αυτή ήδη υπήρχε στη χώρα μας, καθώς το συγκεκριμένο έτος οι γεννήσεις στην Ελλάδα ανήλθαν σε 83.763 ενώ οι θάνατοι σε 124.965.

Εάν παρατηρήσουμε, δε, το γράφημα που συνοδεύει τα σχετικά στοιχεία,  από το 2010 και ύστερα η αρνητική ψαλίδα μεταξύ γεννήσεων και θανάτων στη χώρα μας συνεχώς μεγαλώνει. 

Εάν, δε, υποθέσουμε -βασίμως- ότι επικράτησαν και στη χώρα μας οι ίδιες ή αντίστοιχες τάσεις μείωσης των γεννήσεων με αυτές που καταγράφηκαν στη Γηραιά Ήπειρο, τότε το χάσμα είναι ακόμη βαθύτερο.

Υπό αυτό το πρίσμα, η εμπέδωση κλίματος ασφάλειας και ευημερίας στη χώρα μας αποτελεί παράμετρο εθνικής επιβίωσης. Όχι μόνον για την υπέρβαση προβλημάτων που συνδέονται άρρηκτα με το δημογραφικό ζήτημα, όπως είναι το ασφαλιστικό, αλλά και για την ίδια την επιβίωσή μας ως έθνους.

Πρόκειται, δε, για ένα πρόβλημα το οποίο θα μας συνοδεύει ακόμη και μετά τη λήξη της τρέχουσας πανδημίας. Εάν οι πολίτες αυτής της χώρας δεν αισθανθούν για ακόμη μία φορά ασφαλείς να στήσουν νοικοκυριά και οικογένειες, ο μαρασμός μόνον εντονότερος θα καταστεί.

Με αυτό στο νου, το όραμα για την οικονομική αναδιάταξη της Ελλάδας, βάσει ενός ευρύτατου μεταρρυθμιστικού και αναπτυξιακού προγράμματος οφείλει να αποτελέσει την κυρίαρχη προτεραιότητα, όχι μόνον της παρούσας κυβέρνησης αλλά σύσσωμου του πολιτικού κόσμου της χώρας. Αποτελεί εθνικό ζητούμενο.

Είναι ζήτημα εθνικής επιβίωσης η αντιστροφή των δημογραφικών τάσεων που επικρατούν στην Ελλάδα από το 2010 και μετά και -κατά πάσα βεβαιότητα- ενισχύθηκαν εξαιτίας της αβεβαιότητας που συνόδευσε την πανδημία.

Ακόμη και εάν δεν υπάρχει ουδεμία άλλη οδός πολιτικής συνεννόησης μεταξύ των κυριότερων πολιτικών εκπροσώπων της χώρας, το συγκεκριμένο ζήτημα οφείλει να αποτελέσει πεδίο σύγκλισης και από κοινού διαμόρφωσης πολιτικής. Είναι σε θέση να συνεννοηθούν;

* Τα αναλυτικά στοιχεία πληθυσμού στην Ελλάδα το 2019 δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".