Εγκλημα και τιμωρία

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Υπό το φως ενός τόσο ειδεχθούς εγκλήματος, όπως αυτό που σημειώθηκε χθες στα Γλυκά Νερά της Αττικής, ελάχιστη σημασία έχουν οι λέξεις. Ιδίως εάν θεωρηθεί ότι το συγκεκριμένο έγκλημα αποτελεί ακόμη ένα τμήμα του ψηφιδωτού εγκλημάτων κατά της ζωής, που συγκλονίζει τον τόπο μας το τελευταίο διάστημα.

Αξίζει, όμως, να αναλογιστούμε δύο τινά. Πρώτον, ότι η παρούσα κυβέρνηση ανεδείχθη στα ηνία της εξουσίας και στη βάση μίας ατζέντας «νόμου και τάξης» και δεύτερον, ότι όσο σοφή κι αν θεωρείται μία ανεκτική κοινωνία, υπό τις παρούσες περιστάσεις, η επίδειξη επιείκειας συνιστά αδυναμία.

Θα επαναφέρει στη ζωή τα θύματα ενός εγκλήματος ενδεχόμενη αυστηροποίηση των ποινών; Θα απαλύνει τον πόνο των οικογενειών τους; Πώς θα μπορούσε, άλλωστε; Ίσως όμως, εάν τα ισόβια σημαίνουν ισόβια, τότε ενδεχομένως να αποκτήσει νόημα και η παράμετρος της αποτροπής και σωθούν έτσι ζωές στο μέλλον.

Στη διάρκεια των τελευταίων ετών συνέβησαν ταυτόχρονα στην Ελλάδα, κατά το πρότυπο του περίφημου «νόμου του Μέρφι», πολλά τινά που είχαν ως κοινό αποτέλεσμα τη σαφή επιδείνωση της υπόθεσης «εγκληματικότητα».

Όπως παραδέχθηκε χθες δημοσίως και ο Μιχ. Χρυσοχοΐδης, υπουργός Προστασίας του Πολίτη, η δεκάχρονη κρίση μάς πήγε πίσω καθώς τα θέματα ασφάλειας δεν ήταν προτεραιότητα. Πρόσθεσε, δε: «Τώρα το ζητούμενο δεν είναι ο νόμος και η τάξη, αλλά η προστασία των πολιτών».

Δίχως να είναι απολύτως σαφές τι ακριβώς εννοεί ο φίλτατος κ. Χρυσοχοΐδης ως προς το πρώτο σκέλος της επισήμανσής του, είναι βέβαιον ότι έχει δίκιο ως προς το δεύτερο, διότι σαφώς προέχει η προστασία των πολιτών. Η οδός, δε, για την επίτευξη αυτού του στόχου σαφώς αφορά την επικράτηση αυτού που έχει καθιερωθεί να σημαίνει η φράση «νόμος και τάξη». 

Το πώς θα επιβληθεί, αποτελεί βεβαίως τμήμα της δικής του δουλειάς όσο και της κυβέρνησης στην οποία ανήκει, που βρίσκεται στην εξουσία ελέω και όσων υποσχόταν προεκλογικά για το συγκεκριμένο θέμα.

Το δεύτερο σκέλος, όμως, της συγκεκριμένης εξίσωσης αφορά τη μεταχείριση που επιφυλάσσει το ελληνικό σύστημα απονομής δικαιοσύνης σε όσους προσάγονται ενώπιόν του με κατηγορίες εγκλημάτων κατά της ζωής αλλά και όσους καταδικάζονται γι' αυτά. Οι καθυστερήσεις, δε, στην απονομή αυτής της δικαιοσύνης αφορούν μόνον ένα τμήμα της όλης υπόθεσης.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το άρθρο 105 του Ποινικού Κώδικα, όσοι έχουν καταδικαστεί σε ισόβια  κάθειρξη μπορούν να απολυθούν στα 20-19 χρόνια ή ακόμη και στα 15 χρόνια ή και λιγότερα εάν εκτίσουν την ποινή τους σε αγροτική φυλακή, όπου η κάθε ημέρα ποινής υπολογίζεται επί 1,5 (13,3 έτη) ή ακόμη και στα 10,7, εάν ο κρατούμενος έχει υπερβεί το 70ό έτος ηλικίας.

Τα δεδομένα αυτά ρίσκονται κατά τι χαμηλότερα του μέσου ευρωπαϊκού όρου, ο οποίος διαμορφώνεται στα 12 με 25 έτη, σύμφωνα με δημοσιευμένη έρευνα του «Reeves Law Group».

Για παράδειγμα, στην Αγγλία και την Ουαλία (η Σκωτία έχει διαφορετικό σύστημα), ο μέσος όρος μίας ισόβιας ποινής είναι τα 15 έτη. Ωστόσο, σε περιπτώσεις ειδεχθών εγκλημάτων ο δικαστής δύναται να ορίσει ότι η ποινή θα εκτελεστεί δια βίου και ότι άρα θα είναι πραγματικά ισόβια.

Στη Γαλλία, το αντίστοιχο διάστημα είναι 18 έτη ή 22 για τους υπότροπους, στη Γερμανία είναι 15 έτη και στη Δανία οι κρατούμενοι που εκτίουν ισόβια ποινή μπορούν να αιτηθούν ακρόαση άφεσης μετά την έκτιση 12 ετών. Αντίθετα στην Πολωνία, τα ισόβια μπορεί να σημάνουν από 25 έως και 50 χρόνια. Τέλος, στην Ολλανδία, ισόβια σημαίνει ισόβια και οι καταδικασθέντες παραμένουν έγκλειστοι έως το τέλος της ζωής τους.

Δίχως να υπεισέλθουμε στην ατέρμονη συζήτηση περί του σωφρονιστικού σκέλους των ποινών, το οποίο ούτως ή άλλως έχει μηδαμινή αξία στα εγκλήματα κατά της ζωής, είναι εκ των πραγμάτων σαφές ότι οι ποινές ισόβιας κάθειρξης, στις οποίες δυνητικά μπορούν να καταδικαστούν οι ένοχοι ειδεχθών εγκλημάτων όπως το χθεσινό, έχουν χάσει ένα μέρος της αποτρεπτικής τους αξίας.

Η κυβέρνηση έχει άποψη για το θέμα;