Ένα ΣτΕ για το Ταμείο Ανάκαμψης

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Εάν μέτρο για την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους τουλάχιστον 30,5 δισ. ευρώ - αλλά εντέλει σημαντικά υψηλότερων, βάσει των ιδιωτικών κεφαλαίων που θα κινητοποιήσουν-, είναι η μεταχείριση που επιφύλαξε η χώρα μας στα κονδύλια των ΕΣΠΑ, ας προετοιμαστούμε για ακόμη μία χαμένη ευκαιρία ή εντέλει… μισοχαμένη!

Παρά τις τυμπανοκρουσίες με τις οποίες προαναγγέλθηκε αυτό το νέο πακέτο κοινοτικών πόρων αλλά και τις προσδοκίες περί ανάκαμψης και εκσυγχρονισμού της ελληνικής οικονομίας που συνδέονται με αυτό, η χώρα μας αναμένεται να το υποδεχθεί με -σχεδόν- ακέραια τα προβλήματα και τις στρεβλώσεις που καθυστέρησαν την απορρόφηση / εκταμίευση / αξιοποίηση αντίστοιχων κοινοτικών πόρων κατά το παρελθόν.

Μπορεί το σχέδιο να είναι καινούργιο, τα προβλήματα, όμως, είναι παλιά και αφορούν άμεσα τον τρόπο με τον οποίο είναι δομημένο να λειτουργήσει το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς επηρεάζουν, πρώτον, την παράμετρο του «χρόνου», που εκπνέει το 2026, δεύτερον, τη δυνατότητα κινητοποίησης κεφαλαίων, εκ μέρους μίας σημαντικής «μάζας» ΜΜΕ και τρίτον, το γεγονός ότι το Ταμείο συνδυάζει επενδύσεις με μεταρρυθμίσεις, υπό το φως των πολιτικών και λοιπών αντιδράσεων που συνήθως συνοδεύουν τις τελευταίες στη χώρα μας.

Δίχως να χαθούμε στη θάλασσα των προβλημάτων που σχετίζονται με τις επενδύσεις στη χώρα μας, ας δούμε δύο τινά: τη «δικομανία», η οποία -κατά κανόνα- συνοδεύει τους δημόσιους διαγωνισμούς, με όσους εκ των διαγωνιζομένων αποτυγχάνουν να καταφεύγουν στη δικαιοσύνη ώστε να «ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα» και να μην πάρει ούτε εκείνος το έργο και δεύτερον, τον ιδιαίτερα βραδύ ρυθμό απονομής δικαιοσύνης που εμφανίζει η χώρα μας.

Υπό κανονικές συνθήκες, ένας δημόσιος διαγωνισμός για την προμήθεια ή την κατασκευή ενός αντικειμένου απαιτεί διάστημα περίπου ενός έτους για να κατακυρωθεί. Εάν σε αυτό προσθέσουμε τουλάχιστον άλλα δύο ή και τρία έτη έως ότου τελεσιδικήσουν οι προσφυγές που σχετίζονται με την κατακύρωση στους ανταγωνιστές, ανεβαίνουμε στα 3 ή 4 χρόνια. Στον υπόλοιπο ένα χρόνο, και τις όποιες παρατάσεις τυχόν δοθούν, θα εκτελεστεί το έργο;

Εάν χαθούν δε τα συγκεκριμένα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και το έργο μείνει στη μέση, ποιος θα αναγκαστεί να επωμιστεί το κόστος του, αν όχι ο κάθε φορολογούμενος μέσω του προϋπολογισμού;

Όπως αναφέρουν άνθρωποι που είναι σε θέση να γνωρίζουν, η λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα μπορεί να προέλθει κυρίως μέσα από τρεις παρεμβάσεις.

1. Η πρώτη αφορά την ίδια την αγορά και τον κάθε κλάδο που την απαρτίζει, καθώς είναι απαραίτητη η αποφυγή των ατοπημάτων του παρελθόντος και της δικομανίας που το χαρακτήριζε. Η ωρίμανση της ελληνικής αγοράς περνά και μέσα από τη διεκδίκηση των κάθε λογής προμηθειών και έργων μόνον από τις εταιρείες που πραγματικά εξειδικεύονται στο αντικείμενο του κάθε διαγωνισμού και όχι «όλων των διαγωνισμών από όλους».
2. Δεύτερον, αφορά στη μεγιστοποίηση της διαφάνειας των ίδιων των διαγωνιστικών διαδικασιών, με την υιοθέτηση ενός κεντρικού και οριζόντιου τρόπου, ο οποίος να αφορά το σύνολο ή εντέλει τη συντριπτική πλειονότητα των διαγωνισμών, ώστε να μην υπάρχουν περιθώρια κατάθεσης προσφυγών στη δικαιοσύνη επί αυτών των ζητημάτων και
3. τρίτον, τη δημιουργία ενός νέου τμήματος στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο να αφορά αποκλειστικά τις επενδύσεις, ώστε να συντομευθεί ο χρόνος απονομής δικαιοσύνης.

Εάν δεν αναβιώσουν οι ρυθμοί εκτέλεσης έργων που υπήρχαν κατά την περίοδο πριν τη διενέργεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Ελλάδα και δεν κλείνουν σε «χρόνο dt» τα προβλήματα που σχετίζονται με διαγωνισμούς, εγκρίσεις, αδειοδοτήσεις και όλα τα συναφή, ας μην κρατάμε «μεγάλο καλάθι» για το Ταμείο Ανάκαμψης και ας αρχίσουμε να μιλάμε για ακόμη μία χαμένη ευκαιρία από τώρα.

Το ζήτημα, βεβαίως, δεν τελειώνει εδώ, καθώς αφορά και τη δυνατότητα των ΜΜΕ να αντλήσουν κεφάλαια από τον τραπεζικό τομέα -κάτι που άπτεται του αξιόχρεού τους-, αλλά όλο αυτό είναι μία άλλη συζήτηση…