Χάσαμε πολύ μεγάλες ευκαιρίες για να προσελκύσουμε τα κεφάλαια των Ελλήνων εφοπλιστών, δήλωσε πρόσφατα γνωστός παράγοντας του χρηματιστηριακού χώρου.

«Κατά το παρελθόν προσπαθούσαμε όπως-όπως να αποφύγουμε την είσοδο των εταιρειών τους στη Σοφοκλέους, μήπως και μας τη... μαγαρίσουν! Καταφέραμε λοιπόν και τους στρέψαμε στα ξένα χρηματιστήρια. Και γενικότερα, ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει για τη διαχείριση των κεφαλαίων των εφοπλιστών, τα οποία κατά κανόνα βρίσκονται στο εξωτερικό. Περίπου 250 με 400 δισ. ευρώ είναι τα κεφάλαια Ελλήνων που βρίσκονται στο εξωτερικό, κατατεθειμένα σε ξένες τράπεζες και διαχειριζόμενα από ξένους οίκους».

Κι αυτό τη στιγμή που το σύνολο του ενεργητικού των Α/Κ στην Ελλάδα φτάνει μόλις γύρω στα 20 δισ. ευρώ...

Και ο ίδιος παράγοντας συνέχισε: «Σε προηγούμενες δεκαετίες οι Έλληνες εφοπλιστές ήταν... εικονική πραγματικότητα. Μιλούσαμε για Έλληνες εφοπλιστές, αλλά δεν τους βλέπαμε ποτέ. Βρίσκονταν μόνιμα στο εξωτερικό. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει, τους συναντάμε γύρω μας, στα γραφεία τους, σε εκδηλώσεις, στα νησιά με τα κότερα και με τους “φουσκωτούς” τους».

Ήθελε προφανώς να επισημάνει ότι ενδεχομένως να υπάρχουν ακόμη περιθώρια για προσέλκυση σημαντικών εφοπλιστικών κεφαλαίων, φυσικά κάτω από προϋποθέσεις...

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τα τελευταία χρόνια όλο και κάποιες αγοραστικές τοποθετήσεις είδαμε να γίνονται από τους Έλληνες εφοπλιστές, οι οποίοι βγάζοντας πολλά λεφτά στη θάλασσα σκέφτηκαν να επενδύσουν μέρος αυτών στη στεριά ή ακόμη και στον αέρα (όπως έγινε στην Aegean Airlines).

Οι πολλές στρατηγικές και η έμφαση στα media

Η στρατηγική των εφοπλιστών σχετικά με τις επενδύσεις τους στο χρηματιστήριο δεν ήταν ενιαία.

Για παράδειγμα, σε ορισμένες περιπτώσεις ανέλαβαν ρόλο βασικού μετόχου, όπως ο κ. Πάνος Λασκαρίδης στην Elmec Sport, στη Hyatt, στη Hellenic Seaways και στην Aegean (από τις τρεις πρώτες αποχώρησε ρευστοποιώντας και αποκομίζοντας υψηλά κέρδη) ή ο κ. Γιώργος Οικονόμου στην PC Systems.

Σε άλλες περιπτώσεις οι εφοπλιστές απλώς αγοράζουν κάποια μειοψηφικά ποσοστά, αποκτώντας θέση είτε επενδυτική είτε στρατηγικού εταίρου (η πολιτική του κ. Βίκτορα Ρέστη).
Αίσθηση, πάντως, έχει προκαλέσει η έμφαση την οποία έδωσαν αρκετοί εφοπλιστές στον κλάδο των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Ο κ. Μαρινάκης, για παράδειγμα, αφού διεκδίκησε τον «Ελεύθερο Τύπο» και έχει αποκτήσει συμμετοχή στον Sky, προσπάθησε να αναλάβει ρόλο στρατηγικού εταίρου στις Εκδόσεις Λυμπέρη μαζί με τον κ. Πατέρα, ελέγχοντας από κοινού ποσοστό μεταξύ του 5% και του 10% της εισηγμένης. Το θέμα τελικά δεν προχώρησε και οι εφοπλιστές ρευστοποίησαν τις θέσεις τους...

Ο κ. Βίκτορας Ρέστης από την πλευρά του, αποκτώντας γύρω στο 33% της ΙΜΑΚΟ, έκανε κάτι πρωτόγνωρο για τη μέχρι τότε στρατηγική που ακολουθούσε ο ίδιος αλλά και για τα έως σήμερα ειωθότα στην ελληνική πραγματικότητα: άλλαξε με τέτοιον τρόπο το καταστατικό της εταιρείας ώστε καμία σημαντική απόφαση να μη λαμβάνεται από το management χωρίς την έγκριση ουσιαστικά του ιδίου.

Παρ’ όλα αυτά, η συνεργασία των δύο πλευρών δεν προχώρησε, με τον κ. Ρέστη να ρευστοποιεί τη θέση του, να αποχωρεί και να αποκτά το 13% του ΔΟΛ (και όπως λέγεται ποσοστό στην Τηλέτυπος), χωρίς -όπως φημολογείται- συνεννόηση με τους βασικούς μετόχους του οργανισμού. Φήμες επίσης είχαν φέρει τον κ. Ρέστη να χτυπά κατά το παρελθόν την πόρτα της «Ναυτεμπορικής», ενώ είχαμε και τις διαπραγματεύσεις του αδελφού του εφοπλιστή κ. Π. Λασκαρίδη για την απόκτηση συμμετοχής στο «πρώτο θέμα».

H μέχρι τώρα πορεία

Ποια είναι όμως η μέχρι τώρα πορεία των επενδύσεων των εφοπλιστικών κεφαλαίων στη Σοφοκλέους; Σίγουρα δεν μπορούμε να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα, και οι λόγοι είναι:

1) Ανακοινώνονται μόνο οι τοποθετήσεις των οποίων η δημοσιοποίηση επιβάλλεται από τον νόμο (π.χ. λέγεται ότι υπάρχουν τοποθετήσεις εφοπλιστικών κεφαλαίων στη Γενική Τράπεζα, σε μέσα επίπεδα υψηλότερα από τα τρέχοντα).

2) Σε πολλές περιπτώσεις μόνο εκτιμήσεις μπορούν να γίνουν για το μέσο κόστος κτήσης των μετοχών των εφοπλιστών, καθώς αυτές αγοράστηκαν σταδιακά και όχι μέσω πακέτων.

3) Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι κάποιες από τις συναλλαγές αυτές πραγματοποιήθηκαν με discount, κάτι που φυσικά δεν επιτρέπεται από τον νόμο, αλλά το βλέπουμε πολύ συχνά στις συναλλαγές από κάποιο ύψος και πάνω, εδώ και πολλά χρόνια...

4) Ίσως ο κυριότερος: οι χρηματιστηριακές επενδύσεις κρίνονται σε μακροπρόθεσμη βάση και όχι βραχυπρόθεσμα.

Παρ’ όλα αυτά, θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα με βάση τα επίσημα στοιχεία και τα δεδομένα της αγοράς. 


ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Ο κ. Οικονόμου αγόρασε το 49% της PC Systems καταβάλλοντας 6,25 εκατ. ευρώ (προς 0,36 ευρώ ανά μετοχή). Στη συνέχεια η εισηγμένη εταιρεία προχώρησε σε αύξηση κεφαλαίου ύψους 6,2 εκατ. ευρώ διαθέτοντας τις νέες μετοχές προς 50 λεπτά τη μία. Σήμερα ο κ. Οικονόμου ελέγχει το 50,98% της PC Systems, η μετοχή της οποίας έκλεισε στις 21/7/2008 στα 59 λεπτά. Επί του παρόντος, λοιπόν, φαίνεται να υπάρχει κάποια θετική υπεραξία, ωστόσο η ουσία του θέματος είναι το κατά πόσον η εισηγμένη θα συνεχίσει να βελτιώνει τις οικονομικές επιδόσεις της.


ΠΑΝΟΣ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗΣ

«Χρυσοφόρα» εξέλιξη είχε για τον όμιλο Λασκαρίδη η ολιγόμηνη ενασχόλησή του με την Elmec Sport. Συγκεκριμένα, αγόρασε την πλειοψηφία της εισηγμένης τον Ιούνιο του 2007 προς 3,08 ευρώ ανά μετοχή και ρευστοποίησε προς 4 ευρώ στον όμιλο των Folli Follie. 


ΒΙΚΤΩΡ ΡΕΣΤΗΣ

Μέχρι σήμερα ο γνωστός εφοπλιστής «γράφει» αρνητικές υπεραξίες στην επένδυσή του στη Multirama, αλλά το στοίχημα είναι προφανώς μακροπρόθεσμο. Εταιρείες του κ. Ρέστη έχουν αποκτήσει το 19,4% της επιχείρησης προς 9 ευρώ ανά μετοχή, ενώ είναι πιθανό οι ίδιες να συμμετείχαν και στο μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο που εκδόθηκε με δικαίωμα μετατροπής της ομολογίας σε μετοχές προς 8,70 ανά τεμάχιο. Η τιμή του τίτλου της Multirama στο ταμπλό της Σοφοκλέους στις 21/7 ήταν 4,44 ευρώ...

Στην F.G. Europe οι αγορές του oμίλου Ρέστη έγιναν σταδιακά, μέχρι να υπερβούν το 10%. Εκτιμάται πάντως ότι το μέσο κόστος κτήσης είναι ανώτερο των 2,5 ευρώ ανά μετοχή, τη στιγμή που ο τίτλος στις 21/7 έκλεισε στο 1,94 ευρώ. Τα ευχάριστα για τον εφοπλιστικό όμιλο είναι οι πολύ υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης των κερδών της F.G. Europe κατά την τελευταία διετία, τα σημαντικά μερίσματα που εισέπραξε ενδιάμεσα καθώς και οι κοινές δουλειές τις οποίες έχουν αναλάβει με την F.G. Europe στον τομέα της ενέργειας.

Στην περίπτωση της εταιρείας αλλαντικών Νίκας, ο όμιλος Ρέστη καταγράφει μέχρι σήμερα σημαντικές απώλειες. Τον Ιανουάριο του 2006 είχε αγοράσει το 6,3% της εισηγμένης από τον κ. Γ. Νίκα και το καλοκαίρι του ίδιου έτους όχι μόνο αρνήθηκε να πουλήσει στα 6 ευρώ, ανταποκρινόμενος στη δημόσια πρόταση του βασικού μετόχου (Global Finance), αλλά αντίθετα αύξησε τη θέση του πάνω από το 10%, αγοράζοντας μετοχές γύρω στο επίπεδο των 6 ευρώ. Στις 21/7 η μετοχή της Νίκας «έκλεισε» στα 3,98 ευρώ...

Στην Imperio ο όμιλος Ρέστη κατέχει 8,1%, ενώ διέθετε ποσοστό μεγαλύτερο του 10% πριν από την αύξηση κεφαλαίου μέσω της απορρόφησης άλλων δύο εταιρειών του κλάδου από την εισηγμένη. Ο εφοπλιστικός όμιλος φαίνεται να «έχτισε» σε βάθος χρόνου τη θέση του και μάλλον έχει κάποιες θετικές υπεραξίες, οι οποίες ήταν πολλαπλάσιες κατά το παρελθόν. Το στοίχημα, πάντως, είναι το κατά πόσον η Imperio θα καταφέρει να επιτύχει μέρος των φιλόδοξων στόχων της, βελτιώνοντας τα μέχρι τώρα μετριότατα αποτελέσματά της.

Σε ό,τι αφορά τον ΔΟΛ, το μεγαλύτερο μέρος των αγορών του ομίλου πραγματοποιήθηκε σε επίπεδα χαμηλότερα από τα τρέχοντα. Ως αποτέλεσμα, η τελευταία έντονη υποχώρηση του τίτλου από τα 4 ευρώ στα 3,10 ευρώ (κλείσιμο στις 21/7) απλώς συρρίκνωσε δραματικά το ύψος των θετικών υπεραξιών. 

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 540 της εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ" (25-29 Ιουλίου 2008).