Η νέα τάξη πραγμάτων μετά τις κυρώσεις και η επενδυτική διέξοδος των crypto

Δηλώστε τώρα συμμετοχή στα σεμινάρια "Επενδύσεις και trading στα κρυπτονομίσματα" που διοργανώνει το Euro2day.gr με το Βασίλη Παζόπουλο, πιστοποιημένο επενδυτικό σύμβουλο με πολυετή ενασχόληση στο χώρο των κρυπτονομισμάτων. Αποφύγετε τις παγίδες και μεγιστοποιήστε την απόδοσή σας με μεθόδους και τακτικές που έχουν αποδείξει την αξία τους στην πράξη! Δηλώστε συμμετοχή τώρα σε προνομιακή τιμή Early Bird.

Η έννοια του χρήματος είναι τόσο βαθιά κατασταλαγμένη μέσα μας, που δεν τη σκεφτόμαστε καν. Εκτός αν μείνουμε από λεφτά. Ή αν το χρήμα σταματήσει να λειτουργεί. Όπως με τα αυτοκίνητα ή με τους υπολογιστές, οι περισσότεροι από εμάς αναγκαζόμαστε να αναρωτηθούμε πώς δουλεύουν, μόνο αν καταρρεύσουν.

Η Wall Street Journal σε χθεσινό άρθρο της έθεσε έναν παρόμοιο προβληματισμό. Ισχυρίζεται πως αν τα συναλλαγματικά αποθέματα της ρωσικής κεντρικής τράπεζας δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν, τότε δεν είναι πραγματικά χρήματα. Συνεπώς, το ερώτημα ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να θεωρείται κάτι ως χρήμα οδηγεί σε ευθεία αμφισβήτηση τον διεθνή ρόλο του αμερικανικού δολαρίου. 

Συγκεκριμένα αναφέρεται πως μετά την επίθεση στην Ουκρανία, οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους έκλεισαν την πρόσβαση της ρωσικής κεντρικής τράπεζας στα περισσότερα από τα συναλλαγματικά της αποθέματα ύψους 630 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το νομισματικό σύστημα χρησιμοποιείται σαν όπλο με απρόβλεπτες επιπτώσεις.

Μαθαίνοντας από το πάθημα της ασιατικής οικονομικής κρίσης του 1997, οι αναπτυσσόμενες χώρες συγκεντρώνουν συναλλαγματικά αποθέματα στις κεντρικές τους τράπεζες, προκειμένου να προστατέψουν τα νομίσματά τους από έκτακτες δυσμενείς συνθήκες. Έτσι από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια που ήταν τότε, το 2021 έφτασαν να κατέχουν 14,9 τρισεκατομμύρια, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Από αυτά, ο χρυσός αποτελεί μόνο το 13% του ενεργητικού τους, τα ξένα νομίσματα το 78%, ενώ τα υπόλοιπα βρίσκονται σε SDR (Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα ή Special Drawing Rights).

Πολλοί οικονομολόγοι έχουν εξομοιώσει αυτά τα χρήματα με αποταμιεύσεις, οι οποίες με τη σειρά τους αντιστοιχούν σε επενδύσεις που πραγματοποιούνται στο εξωτερικό. Ωστόσο, τα πρόσφατα γεγονότα υπογραμμίζουν το σφάλμα σε αυτό το σκεπτικό. Όπως απέδειξε η φραγή χρυσού, όταν τα περιουσιακά στοιχεία είναι ευθύνη κάποιου άλλου, εκείνος μπορεί απλά να αποφασίσει ότι δεν αξίζουν τίποτα.

Κάτι παρόμοιο αναφέραμε και εμείς στο χθεσινό άρθρο. Η εισβολή στην Ουκρανία ανέδειξε τη διαφορά μεταξύ των περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται σε θεματοφυλακή, όπου ενέχεται ο κίνδυνος του αντισυμβαλλόμενου, δηλαδή κάποιο τραπεζικό ίδρυμα να αθετήσει τις συμβατικές υποχρεώσεις του, σε σχέση με τα περιουσιακά στοιχεία για τα οποία δεν απαιτείται θεματοφυλακή.

Η Ρωσία δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση, σύμφωνα με την WSJ. Πέρυσι, το ΔΝΤ ανέστειλε την πρόσβαση του Αφγανιστάν σε κεφάλαια και SDR. Οι κυρώσεις στο Ιράν επιβεβαίωσαν ότι η κατοχή συναλλαγματικών αποθεμάτων σε υπεράκτιες χώρες δεν εμπόδισε τις αμερικανικές αρχές να αναλάβουν δράση.

Η νέα τάξη πραγμάτων

Για την ώρα, οι κυρώσεις από τους Δυτικούς έχουν παγώσει τα συναλλαγματικά αποθεματικά της Ρωσίας, αλλά δεν έχουν εμποδίσει την εισροή νέων δολαρίων και ευρώ. Το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της χώρας εκτιμάται σε 20 δισεκατομμύρια δολάρια τον μήνα, λόγω των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Ωστόσο, ολόκληρο το αφήγημα του «χρήματος» ως μέσου διαφύλαξης αξίας κινδυνεύει να υπονομευθεί από την απαγόρευση εξαγωγών στη Ρωσία και μποϊκοτάζ εταιρειών όπως η Apple και η Nike. Εάν τα χρήματα που βρίσκονται στα συστήματα των τραπεζών δεν αποτελούν παρά άχρηστα ψηφία στις οθόνες των υπολογιστών και δεν εγγυώνται την αγορά βασικών υλικών, η Μόσχα θα ήταν λογικό να σταματήσει να συσσωρεύει νομισματικές μονάδες που δεν χρησιμεύουν και να αποθηκεύσει φυσικό πλούτο σε βαρέλια πετρελαίου, αντί να τα πουλάει στη Δύση. Τα περισσότερα από τα χρήματα της Ρωσίας θα μετατοπιστούν σε χρυσό και κινεζικά περιουσιακά στοιχεία.

Ο κίνδυνος να χάσει τη θέση του το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα εξακολουθεί να είναι περιορισμένος, λόγω της ευθυγράμμισης των περισσότερων κρατών με τη Δύση και τα capital controls του Πεκίνου. Ωστόσο, οι οικονομικοί δεσμοί μεταξύ της Κίνας και ορισμένων χωρών θα ενισχυθούν αναγκαστικά εάν οι χώρες αυτές συσσωρεύουν συναλλαγματικά αποθέματα μόνο στην Κίνα επειδή θα μπορούν να τα ξοδεύουν μόνο εκεί. Ακόμη και τα έθνη που δεν υφίστανται κυρώσεις ίσως θελήσουν να τα τοποθετήσουν εκεί μέρος των συναλλαγματικών αποθεμάτων τους, προκειμένου να διαφοροποιήσουν το γεωπολιτικό τους ρίσκο.

Η νέα τάση που διαφαίνεται να επικρατεί, είναι η παγκοσμιοποίηση να παραχωρήσει τη θέση της σε δύο ξεχωριστές σφαίρες τεχνολογικής, νομισματικής και στρατιωτικής δύναμης.

Η ίδια η Κίνα κατέχει 3,3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε συναλλαγματικά αποθέματα. Είναι βέβαιο πως θα νιώσει ευάλωτη βλέποντας το πάθημα της Ρωσίας, παρόλο που η τελευταία είχε φροντίσει τα τελευταία χρόνια να ξεφορτώνεται δολάρια και να κατευθύνει τα κεφάλαιά της σε χρυσό και Renminbi. Αυτό ίσως οδηγήσει το Πεκίνο να μειώσει το εμπορικό του πλεόνασμα, αναπροσανατολίζοντας την οικονομία του προς την εγχώρια κατανάλωση. Αν και στο παρελθόν έχει αποδειχθεί δύσκολο.

Η επενδυτική διέξοδος

«Τι εναλλακτικές έχουν οι επενδυτές;» αναρωτιέται η Wall Street Journal. Να στραφούν προς την πατροπαράδοτη λύση του χρυσού. Πολλές από τις κεντρικές τράπεζες του κόσμου σίγουρα θα αρχίσουν να αγοράζουν, ισχυρίζεται. Και αυτό γιατί ο χρυσός δεν έχει ως πρώτη ύλη το χρέος, όπως τα συμβατικά νομίσματα που βασίζονται αποκλειστικά στην πίστη.

Κατέχοντας χρυσό δεν χρειάζεται να εμπιστευθώ κανέναν. Εάν κάποιος σάς δώσει ένα χρυσό νόμισμα, το βάλετε στην τσέπη σας και απομακρυνθείτε, τότε μόλις συμμετείχατε σε μια μη αναστρέψιμη συναλλαγή. Ο προσωπικός σας ισολογισμός περιλαμβάνει ένα περιουσιακό στοιχείο που αντιστοιχεί σε 0% υποχρεώσεις και 100% ίδια κεφάλαια. Η αξία αυτού του νομίσματος καθορίζεται από την αγορά και όποιος έχει τη φυσική κατοχή του, θεωρείται νόμιμος ιδιοκτήτης του. Η αξία του ως χρήματος δεν υπόκειται σε κανέναν κίνδυνο αντισυμβαλλόμενου.

Όπως ακριβώς γίνεται και στο Bitcoin. Με τη διαφορά ότι Bitcoin μπορώ να στείλω σε χιλιάδες τοποθεσίες μέσα σε δευτερόλεπτα. Όσο μεγάλο κι αν είναι το ποσό, όπου επιθυμώ στον κόσμο. Δεν μπορείς να μετατρέψεις τον χρυσό σου σε ευρώ τα Χριστούγεννα, ούτε να πουλήσεις τις μετοχές ή τα ομόλογά σου το Σάββατο το βράδυ. Όμως, το Bitcoin μπορείς να το ρευστοποιήσεις όποτε επιθυμείς. Το αποκαλούν ψηφιακό χρυσό γιατί είναι η αποϋλοποίηση του χρυσού.

Ό,τι δεν μπορώ να αγγίξω, δεν μπορώ να το εμπιστευθώ, ισχυρίζονται κάποιοι. Και τις εφημερίδες τις αγγίζεις. Όμως, από πού ενημερώνεσαι σήμερα; Από τα ειδησεογραφικά site στο Internet. Υπάρχουν άπειρα πλεονεκτήματα της ψηφιακής μορφής ενημέρωσης. Οι πληροφορίες παρέχονται άμεσα στον αναγνώστη, διαβάζονται εύκολα και συνήθως δωρεάν. Χωρίς καν να το κουνήσει από το σπίτι του. Μπορεί να μοιραστεί ένα άρθρο με τους φίλους του και να το σχολιάσουν.

Ο χρυσός έχει κάνει μια καταπληκτική δουλειά για χιλιάδες χρόνια. Ωστόσο οι εποχές έχουν αλλάξει. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούν οι ψηφιακές εφαρμογές. Οι λύσεις που δούλευαν ικανοποιητικά στην αναλογική εποχή είναι πλέον ξεπερασμένες. Για την επικοινωνία μας δεν χρησιμοποιούμε φακέλους, χαρτιά, γραμματόσημα. Η δουλειά μας γίνεται πολύ πιο αποδοτικά, οικονομικά, ταχύτερα, με τα e-mail, τα sms, το zoom.

Το χρήμα από τη φύση του, για να έχει αξιοπιστία, θα πρέπει να είναι ουδέτερο. Τα fiat νομίσματα που εκδίδονται από τα κράτη δεν είναι. Αποδεικνύεται σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια σε στιγμές σαν και αυτή. Η δυνατότητα να διακινείται χρήμα χωρίς τη διαμεσολάβηση τραπεζικών ιδρυμάτων και ύπαρξη θεματοφυλακής που απαιτούν οι παραδοσιακοί τρόποι πληρωμών είναι που κάνει τα κρυπτονομίσματα πολύτιμα.

Το σενάριο να αποτελέσουν τα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα του ΔΝΤ μια νομισματική άγκυρα, σε περίπτωση που ξαναγυρίσουμε σε μιας μορφής κανόνα του χρυσού, κάηκε οριστικά. Δεν υπάρχει πια καμία πιθανότητα να τα εμπιστευτούν Ρωσία και Κίνα. Άραγε τι μένει να πάρει τη θέση του χρυσού σε αυτό το ενδεχόμενο; Το ερώτημα θα το αφήσουμε αναπάντητο, ως προβληματισμό. Αν και όλοι μπορούν να υποψιαστούν τι μπορεί να είναι.

Για την ώρα, στην πράξη, τα κρυπτονομίσματα σώζουν ζωές. Κυριολεκτικά, όχι μεταφορικά. Είτε πρόκειται για Ουκρανούς που προσπαθούν να ξεφύγουν από την εμπόλεμη ζώνη είτε για Ρώσους που επιχειρούν να προστατεύσουν τις αποταμιεύσεις τους και να συνεχίσουν τις οικονομικές συναλλαγές με τους συνεργάτες τους στο εξωτερικό.

Αυτές τις ιδιότητες, με αφορμή τα γεγονότα στην Ουκρανία, δεν τις αντιλαμβάνονται μόνο «περίεργοι» και «περιθωριακοί» φίλοι των crypto. Τις παρακολουθεί με ενδιαφέρον όλος ο κόσμος.

* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.