Οι αλλαγές που έρχονται στους εταιρικούς μετασχηματισμούς

Κατατέθηκε στη βουλή το σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης «Εταιρικοί μετασχηματισμοί και εναρμόνιση του νομοθετικού πλαισίου με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/55/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 για την έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων στο πλαίσιο δημόσιων συμβάσεων».

Το εν λόγω νομοσχέδιο δεν περιορίζεται στην ομαδοποίηση της διάσπαρτης σχετικής νομοθεσίας αλλά δίνει τη δυνατότητα σε όλες τις νομικές μορφές εταιρειών να συγχωνεύονται, να διασπώνται και να μετατρέπονται σε άλλη νομική μορφή, κάτι το οποίο με το σημερινό εταιρικό δίκαιο δεν είναι εφικτό.

Οι εταιρικοί μετασχηματισμοί, που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο, είναι οι εξής: α) Συγχώνευση, β) Διάσπαση, γ) Μετατροπή και όπως προαναφέρθηκε, εν αντιθέσει με το παρελθόν, πλέον είναι εφικτός οποιοσδήποτε μετασχηματισμός, από οποιαδήποτε εταιρεία.

Τι αλλάζει

Έως σήμερα οι εταιρικοί μετασχηματισμοί είχαν συγκεκριμένο εύρος, αφού ποτέ δεν υπήρξε ολοκληρωμένη νομοθεσία και στόχευση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι διατάξεις που ρυθμίζουν τα σχετικά ζητήματα είναι διάσπαρτες τόσο σε εταιρικούς νόμους (ν.2190/1920, ν.3190/1955, ν.4072/2012), όσο και σε φορολογικούς νόμους (ν.1297/1992, ν.2166/1993, ν.4172/2013), οι οποίοι αντιμετωπίζουν το ζήτημα από τη δική τους σκοπιά.

Αλλά ακόμα και στο πλαίσιο του εταιρικού δικαίου, δεν υφίσταται ενιαία αντιμετώπιση και ρύθμιση των μετασχηματισμών, με αποτέλεσμα δυνατότητες που δίνονται σε ορισμένες νομικές μορφές, να μην προβλέπονται για άλλες. Αυτό δημιουργεί ένα μεγάλο κενό, το οποίο έχει δημιουργήσει χώρο για αντιφατικές ερμηνείες τόσο στη νομική θεωρία, όσο και στην πρακτική.

Πλέον, από την 15/4/2019 που θα τεθεί σε ισχύ το νέο πλαίσιο, οι μετασχηματισμοί και συγκεκριμένα οι συγχωνεύσεις, οι διασπάσεις και οι μετατροπές" απελευθερώνονται". Χαρακτηριστικές αλλαγές ανά εταιρικό μετασχηματισμό είναι οι εξής:

1. Συγχώνευση

Στους νόμους (2190/20, 3190/55, και 4072/12) προβλέπεται η συγχώνευση μεταξύ εταιρειών της ίδιας νομικής μορφής, δηλαδή συγχώνευση μεταξύ ΑΕ, ΕΠΕ και ΙΚΕ. Στο νομοσχέδιο, προβλέπεται η δυνατότητα συγχωνεύσεων όλων των εταιρειών σε όλες τις νομικές μορφές. Θα είναι δυνατή επομένως η συγχώνευση εταιρειών διαφορετικών μορφών, γεγονός που αναμένεται να ενισχύσει την ευελιξία στην ανάπτυξη επιχειρηματικών σχημάτων.

2. Διάσπαση

Η διάσπαση εταιρείας προβλέπεται σήμερα μόνο για τις ΑΕ. Το νομοσχέδιο, πέραν του ότι προβλέπει τη διάσπαση για όλες τις μορφές, εξειδικεύει και τη διαδικασία ανάλογα με τη νομική μορφή κάθε εταιρείας, καθώς κάθε εταιρικός τύπος έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Στο νομοσχέδιο προβλέπεται μάλιστα και η μερική διάσπαση.

3. Μετατροπή

Σήμερα, το εταιρικό δίκαιο ουσιαστικά δεν επιτρέπει τη μετατροπή προσωπικής εταιρείας (ΟΕ και ΕΕ) σε ΑΕ. Αν και υπάρχει νομική δυνατότητα μέσω του άρθρου 67 του ν.2190/20, εντούτοις στην πράξη πρόκειται για ένα ασαφές πλαίσιο το οποίο δεν είναι λειτουργικό. Για τον λόγο αυτό, στο νομοσχέδιο έχει ενσωματωθεί κεφάλαιο με ειδικές διατάξεις για τη μετατροπή προσωπικών εταιρειών (Ομόρρυθμες εταιρείες, Ετερόρρυθμες εταιρείες και Κοινοπραξίες) σε άλλες εταιρικές μορφές.

Ουσιαστικά, το νομοσχέδιο καθιστά ως "γνήσιες" όλες τις μετατροπές, διασπάσεις και συγχωνεύσεις, διαδικασίες που μέχρι σήμερα αποκαλούνται "καταχρηστικές". Σημειώνεται ότι ως "γνήσιες" αποκαλούνται οι πράξεις μετασχηματισμών που προβλέπονται από το εταιρικό δίκαιο και "καταχρηστικές" αυτές που στηρίζονται στους φορολογικούς νόμους. Και ως σήμερα, οι μετασχηματισμοί πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των φορολογικών νόμων και όχι του εταιρικού δικαίου.

Μορφές εταιρικών μετασχηματισμών

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, σε διαδικασία εταιρικού μετασχηματισμού μπορούν να υποβληθούν ή να μετάσχουν οι ακόλουθες εταιρικές μορφές:

(α) Ανώνυμες εταιρείες·

(β) Εταιρείες περιορισμένης ευθύνης·

(γ) Ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες·

(δ) Ομόρρυθμες εταιρείες·

(ε) Ετερόρρυθμες εταιρείες·

(στ) Ετερόρρυθμες εταιρείες κατά μετοχές·

(ζ) Κοινοπραξίες που προβλέπονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 293 του ν. 4072/2012 (Α΄86)·

(η) Ευρωπαϊκές εταιρείες (SE) που προβλέπονται στον Κανονισμό (ΕΚ) 2157/2001

(θ) Αστικοί συνεταιρισμοί

(ι) Ευρωπαϊκές συνεταιριστικές εταιρείες (ΕΣΕτ) που προβλέπονται στον Κανονισμό (ΕΚ) 1435/2003.

Οι παραπάνω εταιρείες μπορούν να μετάσχουν σε εταιρικό μετασχηματισμό με οποιαδήποτε από τις ιδιότητες που προσιδιάζουν σε αυτόν, δηλαδή ως απορροφώμενες, απορροφώσες, συγχωνευόμενες, διασπώμενες, εισφέρουσες, επωφελούμενες, συνιστώμενες (νέες) ή μετατρεπόμενες.

Τα ηλεκτρονικά τιμολόγια

Σε ό,τι αφορά στο δεύτερο μέρος του, το νομοσχέδιο θεσπίζει κανόνες για τα ηλεκτρονικά τιμολόγια που εκδίδονται κατά την εκτέλεση των συμβάσεων, οι οποίες υπάγονται στον ν. 3978/2011 (Α΄137), ν. 4412/2016 (Α΄147) και ν. 4413/2016 (Α' 148).

Ειδικότερα καταλαμβάνει:

α) Συμβάσεις οι οποίες συνάπτονται στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας και των οποίων η εκτιμώμενη αξία εκτός Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), είναι ίση ή ανώτερη από τα κατώτατα όρια, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 24 του ν. 3978/2011 και αναθεωρούνται σύμφωνα με το άρθρο 68 της Οδηγίας 2009/81/ΕΚ.

β) Δημόσιες συμβάσεις και συμβάσεις έργων, εκπόνησης μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, προμηθειών και γενικών υπηρεσιών των οποίων η εκτιμώμενη αξία εκτός ΦΠΑ είναι ίση προς ή ανώτερη από τα κατώτατα όρια των διατάξεων των άρθρων 5 και 235 του ν. 4412/2016,

γ) Συμβάσεις παραχώρησης έργων και υπηρεσιών των οποίων η εκτιμώμενη αξία ισούται με ή υπερβαίνει 5.225.000 ευρώ, όπως το όριο αυτό αναθεωρείται σύμφωνα με το άρθρο 9 της Οδηγίας 2014/23/ΕΕ.

Το νομοσχέδιο, δεν καταλαμβάνει τα ηλεκτρονικά τιμολόγια που εκδίδονται κατά την εκτέλεση συμβάσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3978/2011, στις οποίες η σύναψη και η εκτέλεση της σύμβασης έχουν χαρακτηριστεί απόρρητες ή πρέπει να συνοδεύονται από ειδικά μέτρα ασφαλείας.