Πόσο παρεμβατικό είναι το ελληνικό κράτος

Για το 2025, η Ελλάδα κατατάσσεται στον Δείκτη Παρεμβατικού Κράτους στη μέση της βαθμολογίας, καταλαμβάνοντας την 16η θέση σε σύνολο 30 Ευρωπαϊκών χωρών, με συνολική βαθμολογία 21,4 στα 100.

Στην Ελλάδα δεν εφαρμόζονται ούτε αυστηρές περιοριστικές πολιτικές, ούτε πλήρης ελευθερία στις επιλογές των πολιτών στο φαγητό, το ποτό, το κάπνισμα και το άτμισμα, επισημαίνει σε ανάλυσή του το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών.

Οπως επισημαίνει, σε σχέση με την προηγούμενη έκδοση του Δείκτη, το 2023, η Ελλάδα έχασε 2 θέσεις, καθώς βρισκόταν 18η, δηλαδή η χώρα μετακινήθηκε συγκριτικά προς το αυστηρότερο πλαίσιο. Η μετακίνηση αυτή δεν οφείλεται σε κάποια αλλαγή του ρυθμιστικού πλαισίου στην Ελλάδα, αλλά στην επιμέρους φιλελευθεροποίηση άλλων χωρών.

Ως προς τις επιμέρους κατηγορίες η Ελλάδα κατατάσσεται:

– Στην 8η θέση ως προς την αυστηρότητα περιοριστικών ρυθμίσεων στην κατηγορία του καπνού.

– Στην 11η θέση ως προς την αυστηρότητα περιοριστικών ρυθμίσεων στην κατηγορία της ασφαλέστερης νικοτίνης (προϊόντων εναλλακτικών του τσιγάρου που προκαλούν λιγότερη βλάβη).

– Στην 19η θέση ως προς την αυστηρότητα των περιοριστικών ρυθμίσεων στο αλκοόλ.

– Ανάμεσα στις πιο ελεύθερες χώρες ως προς την αυστηρότητα των περιοριστικών ρυθμίσεων στα τρόφιμα και τα αναψυκτικά (ισοβαθμία με άλλες 10 χώρες).

• Δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία ότι οι πιο παρεμβατικές χώρες απολαμβάνουν καλύτερη υγεία ή υψηλότερο προσδόκιμο ζωής, σύμφωνα με τα δεδομένα του Δείκτη Παρεμβατικού Κράτους. Αντίθετα, η υπερβολική ρύθμιση περιορίζει την καινοτομία, που συχνά σχετίζεται με την ανάπτυξη προϊόντων μειωμένης βλάβης, και δημιουργεί υψηλό γραφειοκρατικό και διοικητικό κόστος χωρίς ανάλογο όφελος. Η ισχυρότερη θετική συσχέτιση εντοπίζεται ανάμεσα στην οικονομική ευημερία και την υγεία, γεγονός που δείχνει ότι η οικονομική ανάπτυξη αποδίδει καλύτερα από την πατερναλιστική παρέμβαση.

• Η ρύθμιση προϊόντων όπως το αλκοόλ, ο καπνός, τα τρόφιμα και τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης πρέπει να ισορροπεί ανάμεσα στην προστασία της δημόσιας υγείας και τον σεβασμό της ατομικής αυτονομίας. Αντί για αυστηρούς περιορισμούς και υψηλή φορολογία που στρεβλώνουν τη συμπεριφορά και επιβαρύνουν τους πολίτες, προτείνεται ένα μοντέλο ήπιου παρεμβατισμού. Μέσω διαφοροποιημένης φορολογίας ανάλογης με τον βαθμό βλάβης, και εργαλείων όπως η παροχή πληροφόρησης και οι ήπιες παρακινήσεις («nudges») το κράτος μπορεί να επηρεάζει θετικά τις αποφάσεις των πολιτών χωρίς να καταργεί την ελευθερία επιλογής, πετυχαίνοντας πιο δίκαιες και αποτελεσματικές πολιτικές δημόσιας υγείας, σημειώνει το ΚΕΦΙΜ.  

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη στα αγγλικά εδώ και το κείμενο πολιτικής ανάλυσης του ΚΕΦΙΜ εδώ.