Πώς θα «ξεκλειδώσουν» νέες επενδύσεις σε αγωγούς αερίου και terminals

Τη σημασία των μακροχρόνιων συμβολαίων με αμερικανούς παραγωγούς, προκειμένου να μπουν σε τροχιά υλοποίησης οι μεγάλες επενδύσεις σε αγωγούς και πλωτά τέρμιναλς που λείπουν από τη περιοχή και αποτελούν μονόδρομο για τις μαζικές εξαγωγές μέσω Ελλάδας προς Ουκρανία, αναδεικνύει το deal AKTOR - ΔΕΠΑ με την Venture Global.

Το πρώτο μακροπρόθεσμο συμβόλαιο που «κλείδωσε» στη περιοχή για αμερικανικό LNG, διάρκειας 20 ετών, για μίνιμουμ προμήθεια 700 εκατ. κυβικών μέτρων το χρόνο και μάξιμουμ 4 δισ. κυβικών, με πιθανούς αγοραστές καταρχήν ρουμανικές και ουκρανικές εταιρείες, δείχνει πόσο μεγάλους όγκους από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και άλλους παραγωγούς απαιτεί η απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.

Από το 2028 και μετά, οπότε και μπαίνει οριστικό στοπ στις ροές της Μόσχας, θα λείψουν από τη περιοχή ποσότητες της τάξης των 16 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm), όσο είναι σήμερα το ρωσικό αέριο που διακινείται στη ΝΑ Ευρώπη (πλην Σερβίας).

Αυτά τα μεγέθη για να αντικατασταθούν με LNG, κυρίως αμερικανικό, χρειάζονται και άλλα πλωτά τέρμιναλς (FSRU) όπως της Αλεξανδρούπολης και ενδεχομένως νέους αγωγούς που θα προστεθούν στις σοβιετικής εποχής υποδομές του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, που διατρέχει την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Το σκέλος που έχει περισσότερο ανάγκη από νέα έργα λέγεται ότι είναι στο ρουμανικό κομμάτι.

Αλλά για να γίνουν όλα αυτά απαιτούνται κεφάλαια και αυτοί που θα βάλουν τα χρήματα, δηλαδή οι οι επενδυτές πρέπει να δουν πάνω στο τραπέζι συμβόλαια LNG με «κλειδωμένους» πελάτες. Καταρχήν για να είναι σίγουροι ότι θα αποσβεστούν μέσα στην επόμενη 20ετία τα συγκεκριμένα έργα και κατά δεύτερο για να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση από τις τράπεζες (bankability).

Το στοίχημα ανάδειξης της χώρας σε ενεργειακό κόμβο στη περιοχή δεν είναι αυτονόητο. Το πρώτο και απαραίτητο βήμα για να «ξεκλειδώσουν» αυτές οι επενδύσεις των εκατοντάδων εκατομμυρίων που πιθανότατα θα δούμε τα επόμενα χρόνια στην γειτονιά μας είναι τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια όπως αυτό που υπέγραψε χθες στο Ζάππειο η «Atlantic SEE LNG Trade» (Aktor- ΔΕΠΑ) με τον μεγάλο αμερικανό παραγωγό Venture Global, με έδρα τη Λουιζιάνα.

Εως 1,5 εκατομμύριο τόνοι ετησίως από τη Λουιζιάνα

Από μισό μέχρι και 1,5 εκατομμύριο μετρικοί τόνοι LNG θα φεύγουν κάθε χρόνο από τους τερματικούς σταθμούς της Venture Global στα νότια της Νέας Ορλεάνης (Plaquemines Plant) και έπειτα από μια διαδρομή 6.000 μιλίων, θα ξεφορτώνονται στο Θρακικό Πέλαγος στις εγκαταστάσεις του FSRU Aλεξανδρούπολης για να επαναεριοποιηθούν και μέσω των αγωγών του ελληνικού συστήματος να φτάσουν στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενισχύοντας την ασφάλεια τροφοδοσίας της περιοχής.

Η αμερικανική εταιρεία έχει ήδη «καπαρώσει» από τα τέλη του 2024 το 25% της δυναμικότητας στο τέρμιναλ της Αλεξανδρούπολης, μέσω μιας συμφωνίας «πρόγευση» για το τι θα επακολουθούσε, ωστόσο η εγκατάσταση ακριβώς επειδή φέτος ήταν κατά το μεγαλύτερο διάστημα εκτός λειτουργίας, στην ουσία δεν έχει ακόμη υποδεχτεί φορτία.

Στη περίπτωση της συμφωνίας του Ζαππείου, το συμβόλαιο που υπέγραψε το ελληνικό σχήμα με τη Venture Global έχει έναρξη ισχύος την 1η Ιανουαρίου 2030 και συνοδεύεται με την υπογραφή δύο μνημονίων κατανόησης (MoU), με την ουκρανική Naftogaz και τη ρουμανική NOVA για τη προμήθεια του αμερικανικού LNG, που εφόσον μετουσιωθούν σε αγορά, αντιστοιχούν σε ποσότητες έως 3,7 δισ κυβικών μέτρων το χρόνο.

Στο ερώτημα, τι αξίας μπορεί να είναι σε βάθος 20ετίας το deal των δύο ελληνικών ομίλων με τον αμερικανό παραγωγό, η απάντηση όσων γνωρίζουν είναι ότι στο υποθετικό σενάριο που η τιμή του TTF παραμείνει σταθερή στα σημερινά επίπεδα των 31 ευρώ / Μεγαβατώρα, προκύπτει ένα ποσό της τάξης των 25 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Πότε θα δούμε αμερικανικά τραπεζικά κεφάλαια

Οι αριθμοί και οι όγκοι ζαλίζουν και καθιστούν επιτακτική τη δρομολόγηση επενδύσεων για την αύξηση της χωρητικότητας των αγωγών στη ΝΑ Ευρώπη, χωρίς ωστόσο οι συμφωνίες που ανακοινώθηκαν στη διήμερη σύνοδο του Ζαππείου να προβλέπουν εμπλοκή κρατικών αμερικανικών τραπεζών.

Αν και είχε καλλιεργηθεί η εικόνα ότι οι συμφωνίες που θα υπογραφούν κατά την 6η Σύνοδο για τη Διατλαντική Συνεργασία στην Αθήνα θα περιελάμβαναν την ενεργή συμμετοχή της κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας των ΗΠΑ, Development Finance Corporation (DFC), τουλάχιστον μέχρι τώρα αυτό δεν αποτυπώθηκε στις ανακοινώσεις.

Ισως ο λόγος να βρίσκεται στο γεγονός ότι τα διαθέσιμα κεφάλαια της DFC για όλη την Ευρώπη, σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση επενδύσεων, δεν ξεπερνούν το 1 δισ. δολάρια, όπως ανέφεραν τα στελέχη της τράπεζας κατά τις εργασίες της συνόδου. Σίγουρα συζητά με πολλούς έλληνες ενδιαφερόμενους επενδυτές, ωστόσο ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί κάποια συμφωνία, κάτι που αφορά και τυχόν ενεργή εμπλοκή της DFC στο ντιλ με την Venture Global.

Πάντως ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Κρις Ράιτ εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι θα υπάρξει χρηματοδοτική υποστήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης σε έργα ελληνικού και περιφερειακού ενδιαφέροντος, τα οποία συνδέονται με τον εφοδιασμό της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με αμερικανικό φυσικό αέριο, όπως ανέφερε κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου στη λήξη της συνόδου.

«Πιστεύω ότι θα δείτε την υποστήριξη της κυβέρνησης στη χρηματοδότηση ορισμένων από αυτά τα έργα», είπε ο κ. Ράιτ, κάνοντας ειδική μνεία στον τομέα της ναυτιλίας και στα πλοία μεταφοράς LNG.

Τα αμερικανικά τραπεζικά κεφάλαια είναι σε κάθε περίπτωση πολύ σημαντικά για να επιτευχθεί το μεγαλόπνοο σχέδιο αντικατάστασης με US LNG του ρωσικού αερίου στην περιοχή, όχι μόνο για τη χρηματοδότηση των παλαιών και μικρής χωρητικότητας αγωγών του Κάθετου Διαδρόμου ή τα νέα FSRU που εξετάζονται (όπως το δεύτερο στη Θράκη από τη Gastrade), όσο και για τα ελληνικά λιμάνια και ναυπηγεία, όπου δρομολογούνται σημαντικές αμερικανικές επενδύσεις, όπως προανήγγειλε κατά τη πρώτη ημέρα της συνόδου, ο υπ. Ναυτιλίας, Βασίλης Κικίλιας.

Εχει ακουστεί ότι η DFC που έχει ήδη χρηματοδοτήσει με 125 εκατ. δολάρια την ONEX, αναμένεται από κοινού με την Τράπεζα Πειραιώς να χρηματοδοτήσει το πρότζεκτ του Θριασίου Εμπορευματικού Κέντρου που αναπτύσσει η Goldair, καθώς και σχέδιο ανάπτυξης λιμανιού στην Ελευσίνα, με ό,τι αυτό σημαίνει και για τα ανάλογα οδικά και σιδηροδρομικά έργα.

«Όχι μόνο η ηλεκτρική ενέργεια και οι αγωγοί, αλλά και οι γέφυρες, οι δρόμοι και οι σιδηρόδρομοι θα δημιουργήσουν για τους πολίτες ευημερία και σταθερότητα μακροπρόθεσμα», ανέφερε χθες κατά τη συνέντευξη Τύπου ο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, «φωτογραφίζοντας» τους τομείς της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας.