Ποιες αυξήσεις μισθών απαλλάσσονται από ασφαλιστικές εισφορές

Αλλαγές στη βάση υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών για μισθωτούς πλήρους απασχόλησης εφαρμόζονται από την 1η Νοεμβρίου 2025, σύμφωνα με τις διατάξεις του εργασιακού νόμου Κεραμέως (Ν.5239/2025) και συγκεκριμένα του άρθρου 73.

Πλέον, η ρύθμιση που περιορίζει το κόστος για τους εργοδότες και αυξάνει κατά τι τις αποδοχές των εργαζόμενων αφορά τις προσαυξήσεις αποδοχών για εργασία τη νύχτα, τις Κυριακές, τις αργίες, την υπερεργασία και την υπερωρία.

Με βάση τη νέα διάταξη, οι προσαυξήσεις αυτές δεν υπόκεινται πλέον σε ασφαλιστικές εισφορές -ούτε εργοδοτικές ούτε εργατικές- ανεξαρτήτως ποσοστού προσαύξησης, εφόσον ο εργαζόμενος βρίσκεται υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης.

Τι σημαίνει πρακτικά για τα λογιστήρια επιχειρήσεων

Με εγκύκλιό του ο ΕΦΚΑ δίνει οδηγίες για την εφαρμογή της διάταξης, που σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας έχει βοηθήσει σημαντικά στην αύξηση των δηλωμένων υπερωριών και ξεκαθαρίζει πως με την Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ) δηλώνονται μόνο οι αποδοχές που υπόκεινται σε εισφορές. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δηλώνονται ο βασικός μισθός + τυχόν ποσά υπερεργασίας ή και υπερωρίας χωρίς την προσαύξηση.

Στις συγκεκριμένες προσαυξήσεις, δηλαδή, δεν υπολογίζονται εισφορές, άρα μειώνεται το συνολικό κόστος εργοδοσίας.

Εάν η προσαύξηση υπολογίζεται επί του καταβαλλόμενου (και όχι επί του νόμιμου) ωρομισθίου, τότε σύμφωνα με τον ΕΦΚΑ, η διαφορά που προκύπτει είναι αυτή που υπόκειται σε εισφορές.

Προσοχή απαιτείται όσον αφορά τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα. Συγκεκριμένα, ξεκαθαρίζεται ότι εάν τα ποσά προσαυξήσεων είχαν απαλλαγεί κατά τη διάρκεια του έτους, δεν επιβαρύνουν τα δώρα με εισφορές. Στην ΑΠΔ πρέπει να δηλώνονται μόνο οι αποδοχές που επιβαρύνθηκαν με εισφορές.

Πώς γίνεται ο υπολογισμός στην πράξη

Ο ΕΦΚΑ παραθέτει και μια σειρά παραδειγμάτων, προκειμένου να γίνει η εγκύκλιός του κατανοητή.

Παράδειγμα Α - Υπερεργασία

Έστω, υπάλληλος γραφείου με μηνιαίες αποδοχές 1.000 ευρώ. Παρέχει πρόσθετη εργασία 3 ώρες υπερεργασίας. Υπάρχει συμφωνημένη προσαύξηση της τάξης του 30% (αντί 20% που προβλέπει ο νόμος). Το ωρομίσθιό του είναι 6 ευρώ. Η αμοιβή υπερεργασίας υπολογίζεται σε 6 ευρώ επί 3 ώρες = 18 ευρώ. Η προσαύξηση 30% αντιστοιχεί σε 5,40 ευρώ. Οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται στα 1.018 ευρώ και όχι στα 1.023,40 ευρώ. Συνεπώς, το λογιστήριο πρέπει να υποβάλει ΑΠΔ με αμοιβή 1.018 ευρώ.

Παράδειγμα Β - Νυχτερινή εργασία

Έστω ανειδίκευτος εργάτης με συμφωνημένο μισθό 1.000 ευρώ. Ο νόμιμος μισθός για τον υπολογισμό των προσαυξήσεων είναι 880 ευρώ. Παρέχει νυχτερινή απασχόληση 3 ημερών. Η προβλεπόμενη από τη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας είναι 50% (αντί του νόμιμου 25%). Το λογιστήριο πρέπει να υπολογίσει ως εξής:

Ημερομίσθιο (επί νόμιμου μισθού): 35,20 ευρώ.

Προσαύξηση ανά ημέρα: 17,60 ευρώ.

Σύνολο προσαυξήσεων: 52,80 ευρώ.

Το ποσό των 52,80 ευρώ απαλλάσσεται από εισφορές.

Στην ΑΠΔ δηλώνεται αμοιβή: 1.000 ευρώ.

Παράδειγμα Γ - Εργασία Κυριακής

Έστω πωλήτρια με μηνιαίες αποδοχές 900 ευρώ που απασχολείται 2 Κυριακές. Η συμφωνημένη προσαύξηση είναι 100% (επί του νόμιμου ωρομισθίου). Ο νόμιμος μισθός είναι 880 ευρώ.

Το λογιστήριο υπολογίζει ως εξής:

Ημερομίσθιο επί νόμιμου: 35,20 ευρώ

Προσαύξηση 2 Κυριακών: 70,40 ευρώ

Στην ΑΠΔ δηλώνεται: μόνο ο μισθός 900 ευρώ.

Υποπερίπτωση:

Εάν το 100% υπολογιστεί επί του καταβαλλόμενου μισθού, τότε το λογιστήριο οφείλει να προχωρήσει ως εξής:

• Ημερομίσθιο: 36 ευρώ
• Προσαύξηση 2 Κυριακών: 72 ευρώ
• Διαφορά από το νόμιμο: 72 ευρώ - 70,40 ευρώ = 1,60 ευρώ.
• Μόνο τα 1,60 ευρώ υπόκεινται σε εισφορές.

Στην ΑΠΔ δηλώνεται: 901,60 ευρώ.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, αν και τα λογιστήρια καλούνται για μια ακόμη φορά, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, να ακολουθήσουν οδηγίες, με τη νέα ρύθμιση μειώνονται οι εργοδοτικές επιβαρύνσεις, ευνοούνται οι εργαζόμενοι που κάνουν πρόσθετες εργασίες εκτός ωραρίου και αυτές δηλώνονται καθώς γίνεται διαχωρισμός ποσών που υπάγονται και ποσών που δεν υπάγονται σε εισφορές. Προσοχή όμως. Το λογιστήριο πρέπει να υπολογίζει κάθε φορά, με ακρίβεια, το νόμιμο ωρομίσθιο και να ξεχωρίζει τις προσαυξήσεις που εξαιρούνται.

Τέλος, υπενθυμίζεται ότι ζητήματα υπολογισμού ωρομισθίων, νόμιμων και καταβαλλόμενων αποδοχών, σύνθετων περιπτώσεων προσαυξήσεων και σώρευσης (π.χ. νυχτερινή εργασία σε αργία) εμπίπτουν στη δικαιοδοσία της ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας.