Φουρτούνες για τους ακτοπλόους στις γραμμές Αδριατικής

Σε θέση άμυνας βρίσκεται η ελληνική σημαία στις γραμμές της Αδριατικής, σε σύγκριση με άλλες σημαίες και κυρίως την Ιταλική, ενώ κάποτε κυριαρχούσε. Το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας της γαλανόλευκης επανέρχεται στην επικαιρότητα, με αφορμή και την επιδημιολογική κρίση που έπληξε το μεταφορικό έργο και στις γραμμές Ελλάδας-Ιταλίας.

Στις γραμμές της Αδριατικής δραστηριοποιείται ο ιταλικός όμιλος Grimaldi με επτά πλοία που φέρουν την ιταλική σημαία, η κοινοπραξία ΑΝEΚ-Attica Group με έξι πλοία που φέρουν την ελληνική σημαία και κατά περιόδους και άλλες μικρότερες εταιρείες, όπως η A-Ships Management της Οικογένειας Αρκουμάνη και η Ventouris ferries, με ένα ή δύο πλοία η καθεμία που φέρουν σημαίες Κύπρου ή άλλων χωρών.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ για την προσφορά της ακτοπλοΐας στην ελληνική οικονομία, ο κλάδος της επιβατηγού ναυτιλίας συνεισφέρει σημαντικά και στην ανάπτυξη του εξωτερικού εμπορίου της Ελλάδας, μέσα από το μεταφορικό έργο στις γραμμές της Αδριατικής Θάλασσας.

Εκτιμάται ότι η αξία των εμπορευμάτων που διοχετεύτηκαν στο εξωτερικό από τα λιμάνια Πατρών και Ηγουμενίτσας ξεπέρασε το €1,7 δισ. το 2019. Αυτά τα δύο λιμάνια κατατάσσονται στη 2η και 3η θέση αντίστοιχα στην Ελλάδα, μετά το λιμάνι του Πειραιά, σε όρους όγκου εμπορευματικής κίνησης εξωτερικού (εξαιρουμένων των καυσίμων και του ξηρού φορτίου).

Η συνεισφορά από τη δραστηριότητα στην αγορά της Αδριατικής εκτιμάται σε €1,5 δισ. (0,8% του ΑΕΠ το 2019). Σε όρους απασχόλησης, η συνολική επίδραση εκτιμάται σε περίπου 41 χιλ. θέσεις εργασίας, ενώ σε €343 εκατ. ανέρχεται η συνολική συνεισφορά στα δημόσια έσοδα.

Η πανδημία έπληξε όμως και το μεταφορικό έργο στις συγκεκριμένες γραμμές. Ενδεικτικά στην ίδια μελέτη του ΙΟΒΕ, αναφέρεται ότι στην αγορά της Αδριατικής, η επιβατική κίνηση μειώθηκε το 2020 κατά 69%, από το 1,5 εκατ. στο 0,47 εκατ. επιβάτες, ενώ η κίνηση φορτηγών οχημάτων περιορίστηκε μόλις κατά 8%, στις 340.000 φορτηγά, από τις 370.000 φορτηγά.

Σημειώνεται ότι το 2019 το μεταφορικό έργο οχημάτων ανήλθε στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας τετραετίας. Η συνολική κίνηση οχημάτων (Φ/Γ, ΙΧ, δίκυκλα) διαμορφώθηκε στις 691 χιλ., αυξημένη κατά 4,0% (ή 26,7 χιλ. οχήματα) συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, ενώ σε σχέση με το 2016 έχει αυξηθεί κατά 7,5% (ή 48,1 χιλ. οχήματα).

Η μεγαλύτερη κίνηση στις γραμμές Ελλάδα - Ιταλία πραγματοποιείται μέσω της γραμμής Πάτρα (Ηγουμενίτσα) - Ανκόνα (52%) και ακολουθούν οι γραμμές Πάτρα - Μπάρι (19%), Πάτρα - Πρίντιζι (22%), Πάτρα-Ηγουμενίτσα-Κέρκυρα- Βενετία (7%).

Η γραμμή Πάτρα (Ηγουμενίτσα) - Ανκόνα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη κίνηση και στη μεταφορά οχημάτων (43,1%), περισσότερο όμως από το ήμισυ της κίνησης οχημάτων πραγματοποιείται από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας.

Τη μερίδα του λέοντος του έργου αυτού καρπούται ο όμιλος Grimaldi ενώ η ελληνική κοινοπραξία ακολουθεί. Η πρόκληση είναι να μη συνεχισθεί η υποχώρηση της ελληνικής σημαίας, η οποία κάποτε κυριαρχούσε στις εν λόγω γραμμές. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής σημαίας μπορεί να υπηρετήσει αυτό τον στόχο και είναι ένα πάγιο αίτημα των Ελλήνων ακτοπλόων.

Σε αντίθεση με την ελληνική κυβέρνηση, η οποία δεν θεσμοθέτησε ποτέ κάποιες ειδικές ρυθμίσεις για τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους και άλλων επιβαρύνσεων των πλοιοκτητών, οι Ιταλοί έχουν λάβει τέτοιου είδους μέτρα προκειμένου να ενισχύσουν το νηολόγιό τους.

Σύμφωνα με παλαιότερη (2018) μελέτη του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), οι ακτοπλοϊκές εταιρείες που ασκούν εμπορική δραστηριότητα με πλοία εγγεγραμμένα στο Διεθνές Ιταλικό Νηολόγιο τυγχάνουν πίστωσης φόρου ισόποσης με την προς απόδοση οφειλόμενη υποχρέωσή τους απορρέουσα εκ της παρακράτησης φόρου μισθωτών υπηρεσιών (IRPEF) των εργαζομένων τους.
Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι επωφελούνται του φόρου αυτού καθώς απαλλάσσονται της υποχρέωσης απόδοσής του στο κράτος.

Eπίσης αναφορικά με τις ασφαλιστικές εισφορές ειδικά για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες, το ιταλικό νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει την πλήρη απαλλαγή τους από την υποχρέωση καταβολής εργοδοτικών εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας, οι οποίες οφείλονται επί τη βάσει της αμοιβής που καταβάλλεται στον εργαζόμενο για την απασχόλησή του σε πλοία που είναι εγγεγραμμένα στο Διεθνές Ιταλικό Νηολόγιο. Το ίδιο ισχύει και για τους εργαζόμενους, οι οποίοι έτσι απαλλάσσονται από την πληρωμή (ή παρακράτηση) των εισφορών που αντιστοιχούν σε αυτούς.