Γάζα: Οι κίνδυνοι για τον Μπάιντεν και το «σύνδρομο Ιράκ»

Η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ περιπλέκει μια ήδη περίπλοκη γεωπολιτική κατάσταση για τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, καθώς επιταχύνει την εκστρατεία του για επανεκλογή το επόμενο έτος.

Η προοπτική ενός αιματηρού πολέμου που θα κρατήσει μήνες είναι βέβαιο ότι θα φέρει στο επίκεντρο της πολιτικής τόσο τους δύσκολους συμβιβασμούς όσο και τις ανεκπλήρωτες φιλοδοξίες που αντιμετωπίζει ο Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή -ιδίως την ιδέα ομαλοποίησης των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας-Ισραήλ- σε μια εποχή που ο ίδιος θα προτιμούσε να τονίσει τις οικονομικές νίκες, την οικοδόμηση υποδομών και την πράσινη ανάπτυξη, με τις τάξεις των Ρεπουμπλικάνων σε κρίση.

Η συμφωνία του περασμένου μήνα για την εξασφάλιση της απελευθέρωσης Αμερικανών κρατουμένων στο Ιράν με αντάλλαγμα έσοδα 6 δισ. δολ. για την Τεχεράνη έδωσε τροφή στους επικριτές του προέδρου των ΗΠΑ.

Μολονότι Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι δεν έχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν συμμετοχή του Ιράν στην επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ, το επιχείρημα των επικριτών του Μπάιντεν ότι η παροχή χρημάτων από τις ΗΠΑ για κοινωνικές υπηρεσίες στο Ιράν στην ουσία ισοδυναμεί με χρηματοδότηση σε ομάδες μαχητών στη Μέση Ανατολή δεν είναι πολύ εύκολο να αντιμετωπιστεί από το επιτελείο του Αμερικανού προέδρου.

Εμπλοκή

Παρά την αμέριστη υποστήριξη του Μπάιντεν προς το Ισραήλ, στο πρόσφατο παρελθόν η κυβέρνησή του κράτησε σε απόσταση τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος απολάμβανε μια άνετη σχέση με τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

Η στάση Μπάιντεν αντανακλούσε τόσο την απέχθεια για την κυβέρνηση Νετανιάχου -την πιο δεξιά στην ιστορία του Ισραήλ- όσο και την πολυσυλλεκτική φύση της εκλογικής βάσης του Μπάιντεν, η οποία περιλαμβάνει τόσο ένα μεγάλο μπλοκ Εβραίων ψηφοφόρων που ζουν στις πόλεις και υποστηρίζουν το κράτος του Ισραήλ όσο και νέους πολιτικά φιλελεύθερους ψηφοφόρους που συμπαραστέκονται στον πολύπαθο Παλαιστινιακό λαό.

Από τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση στη Γάζα, ο Μπάιντεν επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Νετανιάχου τουλάχιστον τρεις φορές για να δηλώσει ότι υποστηρίζει την αντίδραση του Ισραήλ στις επιθέσεις της Χαμάς και έστειλε άμεσα ένοπλη ομάδα κρούσης, δύο  αεροπλανοφόρα με πλοία υποστήριξης στην Ανατολική Μεσόγειο, με σκοπό να αποτραπεί οποιαδήποτε επίθεση από άλλη χώρα στο Ισραήλ και προκληθεί ανάφλεξη σε όλη τη Μέση Ανατολή όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Άμυνας, Λόιντ Όστιν.

Κι αυτά όταν ταυτόχρονα, υπάρχει σε εξέλιξη ο συνεχιζόμενη πολεμική κατάσταση στην Ουκρανία και η ανοιχτή διαφωνία των συντηρητικών Ρεπουμπλικανών να εγκρίνουν περισσότερη στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο για να αποτρέψουν την εισβολή της Ρωσίας.

Πολλοί βουλευτές ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να προωθήσουν ένα πακέτο δαπανών που περιλαμβάνει ενίσχυση και στις δυο χώρες, αλλά άλλοι έχουν προτείνει την μεταφορά της χρηματοδότησης της Ουκρανίας στο Ισραήλ.

Καθώς ο Μπάιντεν βρίσκεται αντιμέτωπος με παγκόσμια γεγονότα που βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό πέρα από τον έλεγχό του, αναφέρουν αναλυτές στο Bloomberg, υπάρχει ο κίνδυνος σταδιακά να αποσπάται η προσοχή από τα επιτεύγματά του στο εσωτερικό των ΗΠΑ ανατρέποντας την προεκλογική εκστρατεία του για ακόμη μια θητεία στον Λευκό Οίκο.

Επίμονα διλήμματα

Σε αυτή τη νέα ανισορροπία που διαμορφώνεται στη γεωπολιτική σκακιέρα απειλώντας με επέκταση της ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή, ο πρόεδρος Μπάιντεν βρίσκεται αντιμέτωπος και ένα ακόμα δίλημμα αναφορικά με το βαθμό στρατιωτικής εμπλοκής των ΗΠΑ.

Ο Νετανιάχου ορκίζεται να εξαφανίσει τη Χαμάς «από προσώπου γης» με μια μεγάλης κλίμακας χερσαία επέμβαση σε μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη, αλλά θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο και επικίνδυνο εγχείρημα που μπορεί να οδηγήσει σε εκατόμβη νεκρών όχι μόνο από την παλαιστινιακή πλευρά αλλά και από την πλευρά του στρατού του Ισραήλ, όπως εκτιμούν στρατιωτικοί αναλυτές.

Ήδη, το Ισραήλ έχει εξαπολύσει χιλιάδες αεροπορικές επιδρομές και έχει επιβάλει πολιορκία, διακόπτοντας το ρεύμα και το νερό.

Το μακελειό κάνει τους Ισραηλινούς να σκέφτονται πρωτίστως πώς να αποκαταστήσουν το αίσθημα ασφάλειας. Οι αξιωματούχοι λένε ότι έχουν μετακινηθεί από την πολιτική διαχείρισης της Χαμάς στο τσάκισμα της Χαμάς, η οποία έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να μην μπορεί να επιτεθεί ξανά στο Ισραήλ.

Ωστόσο, η ιστορία υποδηλώνει ότι αυτή η προσέγγιση δεν θα φέρει ειρήνη, εξηγούν διεθνείς αναλυτές. 

Η Χαμάς δεν υπήρχε όταν το Ισραήλ εισέβαλε στον Λίβανο το 1982 για να εκδιώξει την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και τον εκλιπόντα ηγέτη της Γιάσερ Αραφάτ.

Η PLO έφυγε, αλλά από αυτόν τον πόλεμο γεννήθηκε η λιβανέζικη Χεζμπολάχ.

Η ίδια η Χαμάς ιδρύθηκε το 1987, στην έναρξη της πρώτης παλαιστινιακής Ιντιφάντα (εξέγερση), ενάντια στην ισραηλινή κατοχή.

Η Γάζα είναι ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα μέρη στον κόσμο, με περίπου 2 εκατομμύρια ανθρώπους να ζουν σε μια λωρίδα 140 τετραγωνικών μιλίων. Η Αίγυπτος και το Ισραήλ ελέγχουν τα σύνορά της. Είτε υποστηρίζουν είτε όχι τη Χαμάς, οι κάτοικοι της Γάζας δεν έχουν πού να πάνε.

Οι επαναλαμβανόμενοι εναέριοι πόλεμοι στη Γάζα έχουν σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους όλα αυτά τα χρόνια, αλλά απέτυχαν να συντρίψουν τη Χαμάς και τη διεκδίκηση ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους. Μια χερσαία εισβολή, με Ισραηλινούς στρατιώτες να πηγαίνουν σπίτι σε σπίτι στην έδρα της Χαμάς, κινδυνεύει να μετατραπεί σε λουτρό αίματος.

Τετραγωνισμός του κύκλου...

Οι ΗΠΑ και ο σημερινός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν βρίσκονται σε μια κατάσταση που προσπαθούν να τετραγωνίσουν τον κύκλο.

Από τη μια πλευρά προσπαθούν να σταθεροποιήσουν τη Μέση Ανατολή, χωρίς να χρειάζεται δική τους μαζική στρατιωτική παρουσία όπως στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.

Ταυτόχρονα, από την άλλη πλευρά προσπαθούν να ισορροπήσουν το Ισραήλ με το Ιράν και να ανοίξουν δίαυλους επικοινωνίας του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία. Προοπτική που μοιάζει να τορπιλίζεται από τη νέα κατάσταση "μαζικού εκτοπισμού" στη Γάζα στη λογική της καταστροφικής "τελική λύσης" που επιχειρεί ο Νετανιάχου με την απόφαση για χερσαία επίθεση εκκαθάρισης. 

Και την ίδια ώρα, μαζικές αντιπολεμικές διαδηλώσεις φουντώνουν σε Ανατολή και Δύση, όπως συμβαίνει εδώ και δεκαετίες, όταν ξεσπούν μεγάλες στιγμές κρίσης στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Οι ΗΠΑ δεν έχουν απελευθερωθεί από το "σύνδρομο του Ιράκ". Ούτε ξεχνούν το δράμα της Φαλούτζα, όταν οι ΗΠΑ με πάνω από 400 τανκς, 200 θωρακισμένα οχήματα και 4.000 στρατιώτες μαζί με 2.000 από τον "ιρακινό στρατό", επιχείρησαν να τσακίσουν το "κέντρο της αντίστασης". Δυο μήνες επιχειρούσαν με μαζικές ανθρώπινες απώλειες, αλλά το αποτέλεσμα αυτής της επίθεσης ήταν μια ταπεινωτική ήττα.

Είναι ένας τραγικός κύκλος γνωστός στους παρατηρητές της Μέσης Ανατολής.

«Αν μπουν και σκοτώσουν τους μαχητές της Χαμάς σήμερα», είπε ο Σεθ Μούλτον, βουλευτής των ΗΠΑ που υπηρέτησε σε τέσσερις περιοδείες ως Αμερικανός πεζοναύτης στο Ιράκ, «θα μπορούσατε κάλλιστα να έχετε διπλάσιο αριθμό αύριο».