Φον ντερ Λάιεν: Το «ποτέ ξανά ναζισμός» είναι τώρα

Η 27η Ιανουαρίου σηματοδοτεί τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος και την 79η επέτειο της απελευθέρωσης των κρατουμένων του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπιρκενάου.

Ενόψει της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης του Ολοκαυτώματος, η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προέβη στην ακόλουθη δήλωση:

«Μετά τις αποτρόπαιες τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η μνήμη του Ολοκαυτώματος έχει αποκτήσει νέο νόημα. Οι Εβραίοι της Ευρώπης ζουν ξανά μέσα στον φόβο: κανένας γονιός δεν πρέπει να φοβάται να στείλει το παιδί του στο σχολείο. Οι Εβραίοι υφίστανται εκφοβισμό, παρενοχλήσεις και επιθέσεις στον δρόμο, στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο. Οι συναγωγές υφίστανται βανδαλισμούς. Τα εβραϊκά νεκροταφεία βεβηλώνονται.

Η πρωτοφανής έξαρση αντισημιτικών πράξεων που βλέπουμε παντού στην Ευρώπη μάς θυμίζει την πιο σκοτεινή εποχή της ιστορίας μας. Ωστόσο, αυτό που σήμερα διαφέρει είναι ότι όλοι μας βρισκόμαστε στο πλευρό των εβραϊκών κοινοτήτων. Δεν έχει θέση το αντισημιτικό μίσος, ιδίως εδώ στην Ευρώπη. Δεν έχει δικαιολογία ο αντισημιτισμός.

Τρεις γενιές μετά το Ολοκαύτωμα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι Εβραίοι εξακολουθούν να απολαμβάνουν τη ζωή τους δημοσίως. Δεν μπορούμε να ανεχτούμε να κρύβουν την ταυτότητά τους. Η διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής της ΕΕ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού. Καθώς γιορτάζουμε φέτος την 79η επέτειο της απελευθέρωσης των κρατουμένων του στρατοπέδου συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπιρκενάου, θυμόμαστε τα 6 εκατομμύρια Εβραίους, γυναίκες, άνδρες και παιδιά, καθώς και όλα τα άλλα θύματα, όπως τις εκατοντάδες χιλιάδες Ρομά, που δολοφονήθηκαν στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

Καθώς αποβιώνουν οι τελευταίοι επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος, πρέπει να βρούμε νέες μορφές μνήμης και να εφαρμόσουμε νέες μεθόδους διδασκαλίας, χρησιμοποιώντας τα τελευταία ίχνη του παρελθόντος. Για τον σκοπό αυτό, αναπτύσσουμε ένα «Δίκτυο τόπων όπου συνέβη το Ολοκαύτωμα», μια εμβληματική δράση της στρατηγικής της ΕΕ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού. Οι τόποι μνήμης πρέπει να προστατεύονται και να εξυπηρετούν εκπαιδευτικούς σκοπούς και σκοπούς μνήμης.

Πρέπει να θυμόμαστε πώς ξεκίνησαν όλα: ο αντισημιτισμός και το μίσος οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα. Είναι καθήκον μας, ως Ευρωπαίων, να οικοδομήσουμε μια Ευρωπαϊκή Ένωση απαλλαγμένη από αντισημιτισμό και κάθε μορφή ρατσισμού και διακρίσεων. Αν η Ευρώπη διαψεύσει τις προσδοκίες των Εβραίων, θα έχει διαψεύσει τις προσδοκίες όλων μας. Το “ποτέ ξανά” είναι τώρα!»

Ιστορικό

Στις 5 Οκτωβρίου 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε για πρώτη φορά στρατηγική για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής, με σκοπό να στηρίξει τις χώρες της ΕΕ και την κοινωνία των πολιτών στον αγώνα τους κατά του αντισημιτισμού και στη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής. Η μνήμη του Ολοκαυτώματος αποτελεί βασικό πυλώνα των προσπαθειών για να εξασφαλιστεί ότι δεν θα ξεχάσουμε ποτέ την ιστορία μας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση με τίτλο «Το μίσος δεν έχει θέση εδώ: η Ευρώπη ενωμένη ενάντια στο μίσος» στις 6 Νοεμβρίου 2023, για την ενίσχυση της προστασίας των δημόσιων χώρων, ιδίως των εβραϊκών χώρων λατρείας, και την καταπολέμηση του μίσους στο διαδίκτυο. Ο/Η συντονιστής/συντονίστρια για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής θα αναβαθμιστεί σε απεσταλμένο/-η, και θα έχει ειδική εντολή να εμβαθύνει τον συντονισμό, μεταξύ άλλων μέσω ειδικών έργων ενωσιακής χρηματοδότησης, και να μεγιστοποιήσει τις δυνατότητες που προσφέρουν οι πολιτικές της ΕΕ για την καταπολέμηση του μίσους, εντός και εκτός διαδικτύου.

Η απόφαση-πλαίσιο του 2008 για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας διασφαλίζει ότι οι σοβαρές εκδηλώσεις ρατσισμού και ξενοφοβίας —όπως, μεταξύ άλλων, η δημόσια επιδοκιμασία, η άρνηση ή η χονδροειδής υποβάθμιση του Ολοκαυτώματος— τιμωρούνται με αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές ποινικές κυρώσεις. Η Επιτροπή λαμβάνει επίσης σοβαρά μέτρα για να σταματήσει η διάδοση της παραπληροφόρησης σχετικά με το Ολοκαύτωμα, εντός και εκτός διαδικτύου.

Για την αύξηση της ευαισθητοποίησης και την καταπολέμηση των προσπαθειών στρέβλωσης του Ολοκαυτώματος, η Επιτροπή δρομολόγησε την παγκόσμια εκστρατεία #ProtectTheFacts, μαζί με τη Διεθνή Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA), την UNESCO, τον ΟΑΣΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και τα Ηνωμένα Έθνη.

Το 2005 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών εξέδωσε ψήφισμα για τη μνήμη του Ολοκαυτώματος (60/7) με το οποίο ορίστηκε η 27η Ιανουαρίου ως διεθνής ημέρα μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Στις 27 Ιανουαρίου 1945 οι συμμαχικές δυνάμεις απελευθέρωσαν τους κρατούμενους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Το ψήφισμα καλεί όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών να τιμήσουν τη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος και να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων σχετικά με την ιστορία του Ολοκαυτώματος, με στόχο να αποτραπούν μελλοντικές πράξεις γενοκτονίας. Καλεί σε ενεργητική διατήρηση των τόπων του Ολοκαυτώματος, όπως ήταν τα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας και οι φυλακές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κράτη μέλη της ΕΕ έχουν δεσμευτεί να εργαστούν κατά του αντιτσιγγανισμού εντός του στρατηγικού πλαισίου της ΕΕ για τους Ρομά και βάσει της σύστασης του Συμβουλίου για τους Ρομά. Στις 9 Ιανουαρίου 2023 εγκρίθηκε η πρώτη έκθεση αξιολόγησης των εθνικών στρατηγικών πλαισίων των κρατών μελών για τους Ρομά.

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες» (CERV), το 2024 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παράσχει περισσότερα από 14 εκατ. ευρώ ενωσιακή χρηματοδότηση για τη στήριξη έργων ευρωπαϊκής μνήμης. Ιδιαίτερη προτεραιότητα θα δοθεί σε έργα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της μνήμης του Ολοκαυτώματος, της εκπαίδευσης και της έρευνας ή στην καταπολέμηση της άρνησης και της στρέβλωσης του Ολοκαυτώματος.