«Μνημόνιο προθέσεων» για τα ορυκτά υπέγραψαν ΗΠΑ-Ουκρανία

Το Κίεβο και η Ουάσιγκτον υπέγραψαν μνημόνιο προθέσεων (memorandum of intent) με στόχο την προώθηση συμφωνίας για τη δημιουργία επενδυτικού ταμείου που θα αφορά τους φυσικούς πόρους και τα περιουσιακά στοιχεία της Ουκρανίας στην ενέργεια, σύμφωνα με αξιωματούχους που γνωρίζουν το θέμα και μίλησαν στους Financial Times.

Οι αξιωματούχοι ανέφεραν ότι το μνημόνιο υπογράφηκε «εικονικά», και εξέφρασαν την ελπίδα ότι η πλήρης οικονομική συμφωνία θα μπορούσε να οριστικοποιηθεί ήδη από το τέλος της επόμενης εβδομάδας.

Η Γιούλια Σβιριντένκο, πρώτη αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομίας της Ουκρανίας, επιβεβαίωσε την υπογραφή, δημοσιεύοντας φωτογραφία της ίδιας με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, στα αντίστοιχα γραφεία τους.

«Σήμερα κάναμε ένα βήμα προς μια κοινή οικονομική συμφωνία εταιρικής σχέσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε η ίδια, προσθέτοντας ότι το μνημόνιο «μαρτυρά τη δημιουργική κοινή εργασία των ομάδων μας και την πρόθεση να ολοκληρωθεί και να συναφθεί μια συμφωνία που θα είναι επωφελής για τους δύο λαούς μας».

Ανέφερε επίσης ότι η πλήρης συμφωνία θα «ανοίξει δρόμους για σημαντικές επενδύσεις, εκσυγχρονισμό των υποδομών και μια αμοιβαία επωφελή συνεργασία μεταξύ Ουκρανίας και Ηνωμένων Πολιτειών».

Αυτό που Ουκρανοί αξιωματούχοι χαρακτήρισαν ως «θετικά βήματα προς τα εμπρός», θέτει ξανά σε τροχιά μια διαπραγμάτευση που είχε καταστεί δύσκολη. Οι συνομιλίες είχαν εκτροχιαστεί μετά την αντιπαράθεση μεταξύ των προέδρων Βολοντίμιρ Ζελένσκι και Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο.

Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη, πριν από την υπογραφή, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι οι Αμερικανοί διαπραγματευτές πρότειναν ένα ενδιάμεσο βήμα ως ένδειξη καλής θέλησης, ενώ οι νομικές ομάδες και των δύο πλευρών συνέχιζαν να εργάζονται στις λεπτομέρειες της πλήρους συμφωνίας.

«Πρόκειται για ένα μνημόνιο προθέσεων — όχι για την ίδια τη συμφωνία — αλλά αντανακλά τις δημιουργικές και θετικές μας προθέσεις», δήλωσε.

Αργότερα την Πέμπτη, κατά τη διάρκεια συνάντησής του με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι στο Οβάλ Γραφείο, ο Τραμπ ανέφερε ότι η κυβέρνησή του σχεδιάζει να υπογράψει την πλήρη συμφωνία για τους φυσικούς πόρους και τα ενεργειακά περιουσιακά στοιχεία την επόμενη Πέμπτη.

Ο Μπέσεντ διευκρίνισε αργότερα ότι οι λεπτομέρειες δεν έχουν οριστικοποιηθεί ακόμα, με στόχο την υπογραφή έως τις 26 Απριλίου, το επόμενο Σάββατο. Πρόσθεσε ότι η συμφωνία είναι ουσιαστικά η ίδια με εκείνη που είχε προηγουμένως διαπραγματευθεί, όταν οι Ζελένσκι και Τραμπ δεν είχαν υπογράψει ακόμη κάποιο μνημόνιο κατανόησης. Ωστόσο, Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι κατάφεραν να προσαρμόσουν τη συμφωνία περισσότερο στις δικές τους θέσεις.

Αξιωματούχοι που γνωρίζουν το θέμα ανέφεραν στους FT ότι οι δύο πλευρές αναμένεται απλώς να αναφέρουν πρόοδο έως τις 26 Απριλίου, μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού Ντένις Σμιχάλ στην Ουάσιγκτον, με στόχο την ολοκλήρωση των συζητήσεων και την υπογραφή λίγο αργότερα.

Είπαν ότι είναι πιθανό η πλήρης συμφωνία να υπογραφεί τότε, αλλά αυτό δεν θα είναι σαφές μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις τις επόμενες ημέρες.

«Υποθέτω ότι θα τηρήσουν τη συμφωνία», είπε ο Τραμπ.

Ο Τραμπ έχει ταχθεί υπέρ μιας ευρείας συμφωνίας που θα παρέχει στις ΗΠΑ προνομιακή πρόσβαση στους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων κρίσιμων ορυκτών και σπάνιων γαιών, παρουσιάζοντάς την ως αποζημίωση για τα δισεκατομμύρια δολάρια στρατιωτικής βοήθειας που χορηγήθηκαν στο Κίεβο υπό τη διακυβέρνηση Μπάιντεν. Ωστόσο, ο Ζελένσκι έχει επιδείξει επιφυλακτικότητα ως προς την υπογραφή συμφωνίας που δεν περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας.

Ένα προσχέδιο της πρότασης των ΗΠΑ, που εστάλη στο Κίεβο τον περασμένο μήνα και αποκαλύφθηκε πρώτο από τους Financial Times, ξεπερνούσε κατά πολύ την κοινή οικονομική συμφωνία που είχε σκιαγραφηθεί τον Φεβρουάριο. Η πρόταση αντιπροσώπευε μια έντονη κλιμάκωση των απαιτήσεων της Ουάσιγκτον, χωρίς να προσφέρει καμία εγγύηση ασφαλείας στο Κίεβο ως αντάλλαγμα.

Ανώτεροι Ουκρανοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι, όπως ήταν διατυπωμένη, η συμφωνία θα μπορούσε να απειλήσει την εθνική κυριαρχία, να εκτρέψει κέρδη στο εξωτερικό και να εντείνει την εξάρτηση από τις ΗΠΑ.

Η πρόταση κάλυπτε όλους τους ορυκτούς πόρους, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, και προέβλεπε εποπτικό συμβούλιο με δικαίωμα βέτο από τις ΗΠΑ για την επίβλεψη ενός ταμείου που θα μοιράζει τα έσοδα από ενεργειακά και ορυκτά έργα μεταξύ των δύο χωρών.

Έκτοτε, το Κίεβο προσέλαβε την αμερικανική νομική εταιρεία Hogan Lovells για να συνεργαστεί με την Όλχα Στεφανίσινα, αναπληρώτρια πρωθυπουργό και υπουργό Δικαιοσύνης, προκειμένου να διαπραγματευτεί μια καλύτερη συμφωνία με τις ΗΠΑ, σύμφωνα με την ουκρανική κυβέρνηση και αρχεία που κατατέθηκαν βάσει του Foreign Agents Registration Act, τα οποία εξετάστηκαν από τους FT.

Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι σημειώθηκε πρόοδος στην υπαναχώρηση ορισμένων από τις πιο αμφιλεγόμενες αμερικανικές απαιτήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να είχαν εμποδίσει την κύρωση της συμφωνίας από το ουκρανικό κοινοβούλιο. Ωστόσο, αρνήθηκαν να δώσουν λεπτομέρειες όσο οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη.

Το ζήτημα έχει καταστεί τόσο ευαίσθητο, που ο Ζελένσκι διέταξε έρευνα για τη διαρροή της τελευταίας πρότασης των ΗΠΑ για την εκμετάλλευση ουκρανικών περιουσιακών στοιχείων, περιλαμβάνοντας ακόμη και τη χρήση ανιχνευτών ψεύδους σε κυβερνητικούς αξιωματούχους.