Μαθήματα πολέμου: Τα κινέζικα ραντάρ AESA, η κατάρριψη Rafale και ο ρόλος των Scalp

Ακόμη και πριν διαλυθεί η «ομίχλη του πολέμου», η μετοχή της Chengdu Aircraft Company έχει ήδη αρχίσει να εκτοξεύεται. Σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά την πρώτη του πτήση, το πρώτο μαχητικό της Κίνας, το J-10 Vigorous Dragon (φωτ.), συμμετείχε για πρώτη φορά σε πολεμική σύγκρουση — και τα έβγαλε πέρα.

Μέχρι τις 4 π.μ. της 7ης Μαΐου, Κινέζοι διπλωμάτες στο Ισλαμαμπάντ βρίσκονταν στο υπουργείο Εξωτερικών, εξετάζοντας τα αποτελέσματα της πρώτης αντιπαράθεσης ανάμεσα σε σύγχρονα κινεζικά μαχητικά αεροσκάφη, εξοπλισμένα με πυραύλους και ραντάρ που δεν είχαν δοκιμαστεί ποτέ σε μάχη, και σε προηγμένα δυτικά συστήματα που διέθετε η Ινδία.

Καθώς αυξάνονταν οι ενδείξεις —αν και παρέμεναν ασαφείς— ότι ένας Πακιστανός πιλότος, πετώντας τη νεότερη εκδοχή του J-10, ενδέχεται να κατέρριψε ένα γαλλικό Rafale της Ινδίας, η μετοχή της Chengdu εκτοξεύτηκε κατά 40% μέσα σε δύο ημέρες.

«Δεν υπάρχει καλύτερη διαφήμιση από μια πραγματική πολεμική σύγκρουση», δήλωσε η Yun Sun, ειδικός σε στρατιωτικά θέματα που αφορούν την Κίνα στο Stimson Center στην Ουάσινγκτον. «Αυτό ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για την Κίνα… το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό».

Ενώ Ινδία και Πακιστάν μπορεί να βρίσκονται στη βαθύτερη σύγκρουσή τους εδώ και δεκαετίες, η αντιπαράθεσή τους λειτουργεί και ως πεδίο δοκιμής εξοπλισμού κρίσιμου για μια άλλη αντιπαράθεση -αυτή μεταξύ Κίνας και της δυτικής συμμαχίας υπό τις ΗΠΑ.

Περίπου το 81% του στρατιωτικού εξοπλισμού του Πακιστάν προέρχεται από την Κίνα, περιλαμβανομένων περισσότερων από τα μισά από τα 400 μαχητικά και επιθετικά αεροσκάφη του, σύμφωνα με εκτιμήσεις των Ινστιτούτων SIPRI και IISS, γράφουν οι Financial Times.

Αυτό αντικατοπτρίζει μια «φιλία παντός καιρού» που καλλιεργεί η Κίνα από τη δεκαετία του ’60 με το Πακιστάν για να περιορίσει την Ινδία. Ο εξοπλισμός που παρέχει η Κίνα εξελίχθηκε παράλληλα με τη δική της αμυντική βιομηχανία, δήλωσε ο Andrew Small, ειδικός στις σχέσεις Κίνας-Πακιστάν στο German Marshall Foundation.

«Πέρα από τη συνεργασία σε πυρηνικά και βαλλιστικούς πυραύλους, πολλά από αυτά που παρείχε παλαιότερα η Κίνα ήταν χαμηλής τεχνολογίας — άρματα μάχης, πυροβολικό, ελαφρύς οπλισμός», είπε ο Small. Τώρα όμως, το Πακιστάν «γίνεται βιτρίνα για μερικές από τις νέες ικανότητες της Κίνας».

Η Ινδία, εντωμεταξύ, έχει εξελιχθεί στον μεγαλύτερο εισαγωγέα όπλων στον κόσμο, καθώς αυξάνονται ο πλούτος της και οι περιφερειακές φιλοδοξίες της.

Την τελευταία δεκαετία, μετακινήθηκε από τη ρωσική εξάρτηση προς ΗΠΑ, Γαλλία και Ισραήλ, για σχεδόν τις μισές από τις πρόσφατες αγορές της — μαχητικά, μεταφορικά αεροσκάφη, μη επανδρωμένα μαχητικά και αναγνωριστικά αεροσκάφη.

«Αυτό είναι το σημαντικότερο παγκόσμιου ενδιαφέροντος στοιχείο εδώ — είναι η πρώτη φορά που κινεζικός στρατιωτικός εξοπλισμός δοκιμάζεται έναντι κορυφαίου δυτικού εξοπλισμού», δήλωσε ο Sushant Singh, λέκτορας Νοτιοασιατικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Yale.

«Όπως κι αν τελειώσει αυτό, ο απολογισμός θα μας δείξει τι μέλλει γενέσθαι στην Ταϊβάν και προς ποια κατεύθυνση θα κινηθούν οι δυτικές αμυντικές εταιρείες για να αντιμετωπίσουν τις χαμηλού κόστους και υψηλής τεχνολογίας δυνατότητες που επέδειξε η Κίνα».

Τα μαθήματα της Ουκρανίας

Όταν χώρες πολεμούν, οι σύμμαχοί τους παρακολουθούν και μαθαίνουν. Μετά την αντιμετώπιση μιας ρωσικής φάλαγγας 50 μιλίων στην Ουκρανία με βρετανικούς και αμερικανικούς αντιαρματικούς πυραύλους, Ινδοί διπλωμάτες στο Κίεβο το παρακολούθησαν στενά. «Ισχύει αυτό που λένε για τα ρωσικά άρματα — αδέξια, εύκολα αντιμετωπίσημα;» ρώτησε ένας Ινδός έναν δημοσιογράφο των FT που επέστρεφε από το μέτωπο.

Η Ταϊβάν, βλέποντας πόσο αποτελεσματικό ήταν το αμερικανικής κατασκευής σύστημα Himars, ζήτησε να επισπευσθεί η παράδοση των δικών της μονάδων. Μέχρι το επόμενο έτος, θα διαθέτει σχεδόν 30 τέτοια οχήματα που φέρουν και βάλλουν πυραύλους -περισσότερα απ’ ό,τι η Ουκρανία.

Ακόμα και σύντομες συγκρούσεις, όπως αυτές μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, λειτουργούν με ιδιαίτερο τρόπο. Οι αντίπαλοι δοκιμάζουν ο ένας τον άλλον και επιδεικνύουν τις ικανότητές τους, προσπαθώντας να ενισχύσουν ή να επανακαθορίσουν τα όρια.

Παράγουν τεράστιο όγκο δεδομένων που διαμορφώνουν την επόμενη σύγκρουση — ή καθορίζουν ποιος θα νικήσει. Οι σύμμαχοι μοιράζονται τα δεδομένα και οι αμυντικές βιομηχανίες τα αναλύουν, τροποποιώντας τα συστήματά τους.

Ακόμη και δυτικοί αμυντικοί ακόλουθοι περίμεναν «με ανυπομονησία», όπως είπε ένας στο Νέο Δελχί, να λάβουν δεδομένα ραντάρ και ηλεκτρονικές υπογραφές του J-10C σε συνθήκες μάχης ώστε να προσαρμόσουν τα δικά τους συστήματα αεράμυνας.

Για την Κίνα, η σύγκρουση αυτή δεν ήταν απλώς δοκιμή του ίδιου του αεροσκάφους, αλλά και του ραντάρ AESA (active electronically scanned array) στο μπροστινό μέρος του αεροπλάνου. Το ραντάρ δοκιμάστηκε στην ικανότητά του να εντοπίζει απειλές και να κατευθύνει πυραύλους.

Ο Aurangzeb Ahmed, αναπληρωτής αρχηγός επιχειρήσεων αεροπορίας του Πακιστάν, δήλωσε ότι χρησιμοποιήθηκαν παραλλαγές του πυραύλου PL-15. Η εμπλοκή που διήρκεσε μία ώρα «θα μελετηθεί στις αίθουσες διδασκαλίας», καυχήθηκε ο Ahmed. «Βάλαμε μυαλό σ’ αυτούς τους τύπους».

Ο Robert Tollast, ερευνητής στο Royal United Services Institute στο Λονδίνο, είπε ότι η χρήση του πυραύλου PL-15E θα μπορούσε να είναι «ιδιαίτερα σημαντική». Ινδικά ΜΜΕ ανέφεραν ότι ανακτήθηκε άθικτος πύραυλος PL-15, δίνοντας ευκαιρία μελέτης των τεχνολογικών του μυστικών.

«Αν επιβεβαιωθεί, πρόκειται για επίδειξη ενός κινεζικού AESA με πύραυλο πέραν του οπτικού ορίζοντα, σε συνθήκες μάχης», δήλωσε.

Δυτικά κράτη και η Ρωσία δοκιμάζουν τις δικές τους εκδοχές AESA εδώ και δεκαετίες. Ακόμα και μόνο τα στοιχεία αυτής της σύγκρουσης — όπως ο αριθμός πυραύλων που απαιτήθηκαν για να πετύχουν στόχο — «θα μπορούσαν να είναι εξαιρετικά χρήσιμα για την Κίνα στην αξιολόγηση των δυνατοτήτων του όπλου», σημείωσε ο Tollast.

Ούτε το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών, ούτε η Chengdu Aircraft απάντησαν σε αιτήματα για σχόλιο από τους Financial Times.

Από την άλλη πλευρά, η επιτυχία ινδικών πυραύλων — πολλοί από τους οποίους ήταν μακράς εμβέλειας γαλλικοί SCALP — ανέδειξε τις αδυναμίες της πακιστανικής αεράμυνας. Το Πακιστάν διαθέτει κινεζικά αντιαεροπορικά συστήματα HQ-9, τα οποία υπολείπονται των ρωσικών S-400 που βρίσκονται στην κορυφή του ινδικού οπλοστασίου.

«Το γεγονός ότι ακόμη και σε συνθήκες αυξημένου συναγερμού, ινδικοί πύραυλοι παραβίασαν τον πακιστανικό εναέριο χώρο χωρίς να εντοπιστούν, είναι αποκαλυπτικό», δήλωσε ο Laxman Kumar Behera, ειδικός στην εθνική ασφάλεια στο Πανεπιστήμιο Jawaharlal Nehru.

Η Ινδία, την Πέμπτη, εξαπέλυσε αντίποινα στοχοποιώντας ραντάρ και συστήματα αεράμυνας σε πολλαπλές πακιστανικές τοποθεσίες, σύμφωνα με τον ινδικό στρατό. «Αυτή είναι μια πολύ στοχευμένη επίδειξη υψηλών ικανοτήτων — εξουδετέρωση αμυντικών μέσων αντί για επίθεση σε άλλο στόχο», σχολίασε δυτικός διπλωμάτης στο Δελχί. «Πρόκειται για προσεκτικά υπολογισμένη προειδοποίηση — αν μπορούμε να ανοίξουμε την κλειδαριά σας, μπορούμε και να μπούμε».

Από προηγούμενες συγκρούσεις, και οι δύο χώρες έχουν εξαγάγει κρίσιμα συμπεράσματα. Το 1999, όταν η Ινδία ανέκτησε έδαφος στα Ιμαλάια, διαπίστωσε ότι τα ρωσικά MiG ήταν ακατάλληλα για ελιγμούς μέσα στα βουνά. Τρία αεροσκάφη καταρρίφθηκαν σε τρεις ημέρες πριν αντικατασταθούν από γαλλικά Mirage — η πρώτη χρήση κατευθυνόμενων πυραύλων από την Ινδία.

Το 2019, μετά από επίθεση Πακιστανού μαχητή όπου σκοτώθηκαν 40 άτομα, η Ινδία εξαπέλυσε αεροπορικά πλήγματα αλλά έχασε ένα MiG-21 και κατέρριψε και ελικόπτερο δικό της από λάθος, σκοτώνοντας επτά.

Τα περιστατικά αυτά υπογράμμισαν την έλλειψη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης της Ινδίας. Η γραφειοκρατία καθυστέρησε την προμήθεια. Μόνο φέτος, τον Μάρτιο, εγκρίθηκε τριπλασιασμός του στόλου αυτών των αεροσκαφών σε 18 — με την παράδοση να απέχει χρόνια.

«Αν συνεχιστούν τέτοιες εναέριες αντιπαραθέσεις, η Ινδία θα νιώσει την απουσία τους έντονα», προειδοποίησε δεύτερος δυτικός αμυντικός ακόλουθος στο Νέο Δελχί. «Αν όντως χάθηκε ένα Rafale από κινεζικό πύραυλο από απόσταση άνω των 100 χλμ, τότε αυτή η ανάγκη είναι πλέον επείγουσα».