«Κόκκινες γραμμές» από το Βέλγιο για την κατάσχεση ρωσικών assets

Το Βέλγιο έχει θέσει τις «κόκκινες γραμμές» του για τη χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων προκειμένου να χρηματοδοτηθεί ένα δάνειο ύψους 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία. Σε αυτές περιλαμβάνεται το αίτημα για δέσμευση των κρατών-μελών της ΕΕ να μοιραστούν όλους τους τρέχοντες και μελλοντικούς κινδύνους που σχετίζονται με το σχέδιο που εντέλει ανέρχεται στα 170 δισ. ευρώ.

Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες σπεύδουν να κατευνάσουν τις ανησυχίες του Βελγίου σχετικά με το δάνειο εν όψει της κρίσιμης συνόδου κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις 23 Οκτωβρίου. Η επίτευξη πολιτικής συμφωνίας στη σύνοδο θα άνοιγε τον δρόμο για την υποβολή νομικής πρότασης από τον ευρωπαϊκό συνασπισμό αμέσως μετά εξηγεί το Politico.

Μεταξύ των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, το Βέλγιο είναι στο επίκεντρο καθώς φιλοξενεί τον χρηματοοικονομικό θεματοφύλακα Euroclear, ο οποίος κατέχει το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν παγώσει μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Η βελγική κυβέρνηση φοβάται ότι θα είναι υπεύθυνη για τυχόν νομικές και οικονομικές αξιώσεις που θα υποβληθούν από τη Ρωσία και έχει ζητήσει με επιμονή από όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ να εγγυηθούν το δάνειο, κάτι που στην ουσία σημαίνει χρήση δημοσιονομικών πόρων για την κάλυψη τυχόν εξόδων.

«Αυτές οι εγγυήσεις δεν μπορούν να περιοριστούν στα 170 δισ. ευρώ σε μετρητά που προτείνει να κινητοποιηθούν η Επιτροπή», δήλωσε ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ στους ηγέτες της ΕΕ κατά τη διάρκεια ανεπίσημης συνόδου κορυφής την προηγούμενη εβδομάδα στην Κοπεγχάγη, σύμφωνα με δήλωση που είδε το Politico. «Η πιθανή έκθεση μπορεί να είναι πολύ υψηλότερη από το ονομαστικό ποσό».

Εξίσου σημαντικό είναι ότι  πρόσθεσε έναν ακόμη όρο, ότι «οι εγγυήσεις δεν λήγουν αυτόματα όταν αρθούν οι κυρώσεις. Διαδικασίες διαιτησίας θα μπορούσαν να προκύψουν ακόμη και χρόνια αργότερα».

Η δήλωση — μια λίστα σημείων προς συζήτηση που παραδόθηκε στους Ευρωπαίους ηγέτες την 1η Οκτωβρίου — περιγράφει τις «κόκκινες γραμμές» που ο Ντε Βέβερ έχει θέσει για τους υπόλοιπους ηγέτες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι οποίοι αναζητούν τρόπους να κάνουν το σχέδιο αποδεκτό για το Βέλγιο.

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η μη υποστήριξη οποιουδήποτε μέτρου που θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων· νομικά δεσμευτικές, αυστηρά εκτελεστές εγγυήσεις ότι τα ευρωπαϊκά κράτη θα μοιραστούν όλους τους τρέχοντες και μελλοντικούς κινδύνους τόσο για το Euroclear, όσο και για το Βέλγιο· και η συμφωνία να διαθέσουν αμέσως τα μετρητά εάν το Euroclear χρειαστεί να επιστρέψει τα περιουσιακά στοιχεία στη Ρωσία, για παράδειγμα μετά από μια ειρηνευτική συμφωνία.

«Η δήλωση του Βέλγου πρωθυπουργού έθεσε πολλά δύσκολα ερωτήματα και αυτά εξακολουθούν να εξετάζονται», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ, ο οποίος μίλησε ανώνυμα για το περιεχόμενο της εμπιστευτικής δήλωσης. «Οι εγγυήσεις πρέπει να είναι αξιόπιστες στο τέλος της ημέρας».

Η Επιτροπή πρότεινε τη χρήση 175 δισ. ευρώ σε μετρητά που προέρχονται από ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία επενδυμένα σε δυτικά κρατικά ομόλογα, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί ένα δάνειο αποζημίωσης 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία και να εξοφληθεί ένα προηγούμενο δάνειο της G7 στη χώρα που πλήττεται από τον πόλεμο.

Τα μετρητά παραμένουν επί του παρόντος αδρανή σε καταθέσεις στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) υπό τη διαχείριση του Euroclear.

Αποζημίωση ή κατάσχεση;

Στη δήλωσή του προς τους ηγέτες, ο Ντε Βέβερ υποστήριξε ότι το σχέδιο της Επιτροπής ισοδυναμεί ουσιαστικά με κατάσχεση -αμφισβητώντας τη θέση της Επιτροπής ότι το δάνειο δεν θα περιλάμβανε κατάσχεση ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων.

«Η διάκριση μεταξύ δανείου αποζημίωσης και κατάσχεσης είναι, στην πραγματικότητα, εξαιρετικά λεπτή», δήλωσε ο Ντε Βέβερ. «Εάν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία παραμείνουν αδρανή για εκτεταμένο χρονικό διάστημα, η ρύθμιση θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια σχεδόν κατάσχεση».

Υπογράμμισε ότι το σχέδιο της Επιτροπής θα μπορούσε να παραβιάζει τις διμερείς επενδυτικές συνθήκες Βελγίου και Λουξεμβούργου με τη Ρωσία, οι οποίες υπογράφηκαν στα τελευταία στάδια του Ψυχρού Πολέμου το 1989.

Η Επιτροπή υποβάθμισε τέτοιες ανησυχίες, με ανώτερο αξιωματούχο να δηλώνει σε ενημέρωση προς δημοσιογράφους ότι «οι κίνδυνοι για το Βέλγιο είναι περιορισμένοι [και] έχουμε ισχυρή βάση για να λέμε ότι αυτό δεν συνιστά κατάσχεση σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ».

Ο Ντε Βέβερ ανέφερε επίσης ότι η επιχείρηση θα μπορούσε να ωθήσει, ιδίως, Κινέζους επενδυτές να αποσύρουν τις καταθέσεις τους από το Euroclear, φοβούμενοι ότι μπορεί να αντιμετωπίσουν κινδύνους στο μέλλον.

Απαντώντας σε παρόμοια επιχειρήματα, ο ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής υποστήριξε ότι «η μόνη αλλαγή που προτείνουμε για το Euroclear είναι να επενδύσουμε [τα μετρητά που συνδέονται με τα περιουσιακά στοιχεία] όχι στην ΕΚΤ αλλά στην Επιτροπή», η οποία διαθέτει ΑΑΑ αξιολόγηση.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει προειδοποιήσει ενάντια σε οποιαδήποτε επίσημη κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων, φοβούμενη ότι θα υπονόμευε το ευρώ στη διεθνή σκηνή και θα προκαλούσε αντίποινα σε ξένες χώρες.