Στέλνει μετανάστες στην... Ουγκάντα η Ολλανδία

Η ολλανδική κυβέρνηση προετοιμάζεται να στείλει δεκάδες μετανάστες στην Ουγκάντα, βάσει συμφωνίας παρόμοιας με εκείνη που είχε συνάψει η κυβέρνηση Τραμπ, παρά τις πιθανές νομικές και πρακτικές προκλήσεις.

Ο υπουργός Μετανάστευσης και Εξωτερικών Υποθέσεων Ντέιβιντ φαν Βέελ δήλωσε στους Financial Times ότι ένας «κόμβος διέλευσης» στην Ουγκάντα, στον οποίο θα απελαύνονταν οι μετανάστες, θα μπορούσε να αρχίσει να λειτουργεί ήδη από το επόμενο έτος, αν και η κυβέρνησή του προετοιμάζεται για νομικές προσφυγές.

Ο Φαν Βέελ ανέφερε ότι η συμφωνία είναι «σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο, το ευρωπαϊκό δίκαιο και τους εθνικούς μας νόμους. [...] Όμως, φυσικά, θα υπάρξουν εφέσεις στην αρχή και τότε θα δούμε αν θα αντέξει».

Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν κεντρικό στοιχείο της συμφωνίας που υπογράφηκε τον περασμένο μήνα με την Καμπάλα, τόνισε ο Φαν Βέελ -κάτι που, όπως σημείωσε, δεν αποτελεί προτεραιότητα για την Ουάσιγκτον.

«Δεν αρνούμαστε την ευθύνη ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα όσων στέλνουμε εκεί πρέπει να γίνονται σεβαστά. Αυτό είναι σαφές», είπε, προσθέτοντας ότι έχουν ζητήσει από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (IOM) να διαχειρίζονται τα κέντρα επιτόπου.

Η συμφωνία μοιάζει με την αντίστοιχη ρύθμιση που εξασφάλισε ο Ντόναλντ Τραμπ με την Ουγκάντα τον Αύγουστο, ώστε να δέχεται απορριφθέντες αιτούντες άσυλο από τις ΗΠΑ. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον δεν επιδιώκει τη συνεργασία κανενός οργανισμού του ΟΗΕ στα σχέδιά της για απελάσεις.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουγκάντας είχε δηλώσει τότε ότι προτιμά να υποδέχεται άτομα από αφρικανικές χώρες και ότι δεν θα αποδέχεται πρόσωπα με ποινικό μητρώο ή ασυνόδευτους ανηλίκους.

Ο Φαν Βέελ ανέφερε ότι το πιλοτικό πρόγραμμα θα στοχεύει κυρίως σε άτομα από την ευρύτερη περιοχή, «συμπεριλαμβανομένου ενός μεγάλου μέρους των χωρών που περιβάλλουν την Ουγκάντα».

«Αυτή τη στιγμή διαθέτουμε ένα σαφές σύστημα αιτήσεων ασύλου, αλλά πάρα πολλοί μένουν εδώ, ενώ θα έπρεπε να επιστρέψουν», είπε ο Φαν Βέελ, ο οποίος προέρχεται από το δεξιό φιλελεύθερο κόμμα VVD. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι όσοι δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην Ευρώπη [...] πράγματι θα αποχωρήσουν».

Η ολλανδική συμφωνία, η οποία δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, προβλέπει ότι η Ουγκάντα θα δέχεται άτομα που η ολλανδική κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να επαναπροωθήσει στις πατρίδες τους, σύμφωνα με τον Φαν Βέελ.

Ο ίδιος τόνισε ότι δεν θα σταλούν στην Ουγκάντα άτομα ΛΟΑΤΚΙ+, προκειμένου να προστατευθούν από τους διακριτικούς νόμους της χώρας, που τιμωρούν την ομοφυλοφιλία με ισόβια κάθειρξη ή ακόμη και με θανατική ποινή. «Πιστεύω ότι έχουμε ευθύνη για τους ανθρώπους που στέλνουμε εκεί», είπε. «Υπάρχει επίσης ευθύνη από την πλευρά της Ουγκάντας».

Ο Βίνσεντ Μπαγκίρε, μόνιμος γραμματέας στο υπουργείο Εξωτερικών της Ουγκάντας, δήλωσε ότι η Καμπάλα έχει προτείνει μέτρα παρόμοια με τη συμφωνία, τα οποία περιλαμβάνουν «την αποδοχή προσώπων χωρίς ποινικό μητρώο και ατόμων αφρικανικής καταγωγής που δεν θα χρησιμοποιήσουν την Ουγκάντα για πολιτική δραστηριότητα».

Πρόσθεσε ότι η Ουγκάντα δεν θα δεχθεί ασυνόδευτους ανηλίκους, σημειώνοντας: «Η Ουγκάντα φιλοξενεί τόσο τον IOM όσο και τη UNHCR, και θα συνεργαστούμε για να αξιοποιήσουμε την τεχνογνωσία τους σε ζητήματα μετανάστευσης».

Οι χώρες της ΕΕ διαπραγματεύονται επί του παρόντος νέους κανόνες για τη διευκόλυνση των επιστροφών μεταναστών, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας απέλασης σε τρίτες χώρες εκτός ΕΕ που δεν είναι οι χώρες καταγωγής τους -κάτι που προηγουμένως θεωρούνταν δύσκολο, σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ένωσης.

Μόνο περίπου το 20% των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο στην ΕΕ επιστρέφει στις χώρες καταγωγής του, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μεταξύ των αιτιών για το χαμηλό ποσοστό είναι η άρνηση των χωρών τους να τους δεχθούν πίσω, καθώς και το γεγονός ότι κάποιοι διαφεύγουν όταν λαμβάνουν εντολή αποχώρησης.

Η Ολλανδία είναι η δεύτερη χώρα της Ένωσης που υπογράφει συμφωνία με τρίτη χώρα για τη φιλοξενία απορριφθέντων αιτούντων άσυλο. Η Ιταλία στέλνει αυτή τη στιγμή απορριφθέντες αιτούντες άσυλο σε εγκαταστάσεις στην Αλβανία.

Σύμφωνα με τη Eurostat, η Ολλανδία εξέδωσε πέρυσι περίπου 19.000 εντολές αποχώρησης και επαναπροώθησε περίπου 4.200 άτομα. Υπάρχει συχνά καθυστέρηση μεταξύ της απόφασης επιστροφής και της πραγματικής απέλασης, κυρίως λόγω νομικών διαδικασιών.

Ο Φαν Βέελ ανέφερε ότι «δεν πρόκειται μόνο για την επίλυση του άμεσου προβλήματος αυτών των περιπτώσεων, αλλά και για το μήνυμα που στέλνουμε» ως «μέτρο αποτροπής».

«Εάν έχει εκδοθεί αρνητική απόφαση επιστροφής, πρέπει να αποχωρήσετε οικειοθελώς· διαφορετικά, θα σταλείτε στην Ουγκάντα», είπε, προσθέτοντας ότι οι άνθρωποι «γίνονται πιο συνεργάσιμοι όταν βρίσκονται ήδη εκτός Ευρώπης».

Ο Φαν Βέελ αρνήθηκε να αποκαλύψει το κόστος του «κόμβου διέλευσης» στην Ουγκάντα.