Νορβηγία: Τέλος οι ηθικές επενδύσεις στο σύγχρονο γεωπολιτικό χάος

Αναστέλλονται οι κανόνες δεοντολογίας που διέπουν το νορβηγικό κρατικό επενδυτικό ταμείο, το μεγαλύτερο στον κόσμο, μετά την αποεπένδυση στην Caterpillar που πυροδότησε φόβους για ξεπούλημα τεχνολογικών συμμετοχών, αξίας έως και 230 δισ. δολαρίων.

Η κίνηση του ταμείου των 2,1 τρισ. δολαρίων έγινε αφότου σύμβουλοι δεοντολογίας το πίεσαν να πουλήσει μετοχές της Caterpillar τον Αύγουστο, επειδή οι μπουλντόζες της αμερικανικής εταιρείας χρησιμοποιούνται στον πόλεμο στη Γάζα. Αυτό ενείχε τον κίνδυνο να θέσει ένα «πρότυπο», δήλωσε ο Νορβηγός υπουργός Οικονομικών Γενς Στόλτενμπεργκ σε συνέντευξή του στο Όσλο. Οι κανόνες θα μπορούσαν να υποχρεώσουν το ταμείο να πουλήσει τις πιο κερδοφόρες μετοχές του.

Τα σχόλια του Νορβηγού υπουργού, και πρώην γ.γ. του ΝΑΤΟ, ρίχνουν περισσότερο φως στο πώς οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα και οι επιθέσεις της κυβέρνησης Τραμπ στις πολιτικές για το κλίμα και τη διαφορετικότητα ανατρέπουν τις λεγόμενες ηθικές προσεγγίσεις στις επενδύσεις. Η νορβηγική απόφαση να διακόψει προσωρινά το έργο του συμβουλίου δεοντολογίας του ταμείου πετρελαίου ήταν η πρώτη εδώ και περίπου δύο δεκαετίες.

«Αν συνδυάσουμε την απόφαση για την Caterpillar με την ανακοίνωση του συμβουλίου δεοντολογίας ότι έχει ξεκινήσει εργασίες σχετικά με τις εταιρείες τεχνολογίας, προκύπτει κίνδυνος οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές μας να ωθήσουν τη Νορβηγία σε αποεπένδυση από ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο», δήλωσε.

Οι κανόνες χρειάζονται αναδιατύπωση επειδή η νέα γεωπολιτική κατάσταση με τις πολυάριθμες συγκρούσεις απαιτεί από το ταμείο να αντιδράσει ταχύτερα απ' ό,τι επιτρέπουν οι ισχύοντες κανόνες, είπε ο Στόλτενμπεργκ. Στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων έχει δοθεί προθεσμία ενός έτους για να επανεξετάσει τους κανόνες, σημειώνει το Bloomberg.

Η Σεσίλι Χέλεστβεϊτ παραιτήθηκε από μέλος του Συμβουλίου Δεοντολογίας σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την παύση των εργασιών του, λέγοντας ότι το σώμα δεν έχει την ανεξαρτησία που είχε κάποτε.

«Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι το ανεξάρτητο Συμβούλιο Δεοντολογίας κλείνει», δήλωσε.

Ο Στόλτενμπεργκ ανέφερε ότι η απόφαση για αποεπένδυση από την Caterpillar ήταν υπερβολική: πώληση όλων των μετοχών της εταιρείας λόγω ενός «μικρού μέρους» των δραστηριοτήτων της, ενώ ο βαρύς εξοπλισμός της χρησιμοποιείται ούτως ή άλλως σε εργοτάξια στη Νορβηγία.

Η κίνηση του επενδυτικού ταμείου έναντι της Caterpillar προκάλεσε την οργή των ΗΠΑ. Ρεπουμπλικάνοι απαίτησαν να επιβληθούν περιορισμοί στις θεωρήσεις εισόδου στα στελέχη του ταμείου πλούτου. Ζήτησαν επίσης την επιβολή τιμωρητικών δασμών στη Νορβηγία, πλέον του 15% που επέβαλε η κυβέρνηση Τραμπ.

Ωστόσο, ο Στόλτενμπεργκ απέρριψε τους ισχυρισμούς της αντιπολίτευσης ότι η πίεση από τις αμερικανικές αρχές ήταν η αιτία της παύσης του έργου του συμβουλίου δεοντολογίας. Υπενθύμισε την απόφαση του ταμείου το 2006 να αποεπενδύσει από την Walmart, η οποία επίσης επικρίθηκε από τις ΗΠΑ εκείνη την εποχή.

«Έχουμε καταφέρει να αντισταθούμε σε τέτοιου είδους κριτική και στο παρελθόν», είπε. 

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο η Νορβηγία πρέπει να αναθεωρήσει τις δεοντολογικές κατευθυντήριες γραμμές του ταμείου είναι η διαμάχη γύρω από τις επενδύσεις σε όπλα, δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ.

Το ισχύον σύνολο ηθικών κανόνων για τη Norges Bank Investment Management, όπως είναι επίσημα γνωστό το επενδυτικό ταμείο, απαγορεύει τις επενδύσεις σε εταιρείες που παράγουν πυρηνικά όπλα ή τα εξαρτήματά τους. Ταυτόχρονα, η αύξηση των αμυντικών δαπανών από την κυβέρνηση της χώρας περιλαμβάνει την αγορά φρεγατών από την BAE Systems και μαχητικών αεροσκαφών F-35 από την Lockheed Martin, στις οποίες το επενδυτικό ταμείο δεν επιτρέπεται να επενδύσει.

«Παραδόξως, μπορούμε να μεταφέρουμε τεράστια χρηματικά ποσά σε μια εταιρεία ως πληρωμή για F-35 ή φρεγάτες, αλλά δεν μπορούμε να λάβουμε μικρή απόδοση από τις επενδύσεις μας», δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ.

«Αλλο παράδοξο είναι ότι η Νορβηγία είναι μέλος της πυρηνικής αποτροπής του ΝΑΤΟ», είπε.

Απαιτείται κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την αλλαγή των κατευθυντήριων γραμμών για τα πυρηνικά όπλα. Αυτό σημαίνει ότι ο Στόλτενμπεργκ θα πρέπει να πείσει τους συναδέλφους του στο κυβερνών Εργατικό Κόμμα - συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Γιόνας Γκαρ Στόρε - να αποδεχτούν την αλλαγή. Τα δύο μεγάλα δεξιά κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν δηλώσει ότι θα υποστηρίξουν την αλλαγή, ενώ οι αριστεροί παραδοσιακοί σύμμαχοι των Εργατικών αντιτίθενται.