Σύνοδος Κορυφής: Δάνειο 90 δισ. στην Ουκρανία, δεν δημεύονται ρωσικά assets

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία για τη χορήγηση δανείου ύψους €90 δισ. προς την Ουκρανία, το οποίο θα αντληθεί με εγγύηση τον κοινό προϋπολογισμό της Ένωσης, αφού κατέρρευσε η πρόταση για τη χρήση των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων.

Η συμφωνία αποτελεί κρίσιμη γραμμή ζωής για την Ουκρανία και έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η Ευρώπη επιδιώκει να επιβεβαιώσει το δικαίωμά της να ασκήσει επιρροή στις ειρηνευτικές συνομιλίες υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για τον τερματισμό του σχεδόν τετραετούς πολέμου της Ρωσίας κατά του Κιέβου.

«Δεσμευτήκαμε, υλοποιήσαμε», δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, μετά τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ, στην οποία συμφωνήθηκε το δάνειο.

Οι πρωτεύουσες της ΕΕ επί μήνες διαφωνούσαν για τη χρήση €210 δισ. που ανήκουν στη Ρωσία — τα περισσότερα εκ των οποίων βρίσκονται στο Βέλγιο — προκειμένου να στηριχθεί ένα λεγόμενο δάνειο αποζημιώσεων προς το Κίεβο.

Το Βέλγιο είχε απαιτήσει εκτεταμένες εγγυήσεις για την κάλυψη κάθε χρηματοοικονομικού κινδύνου από το δάνειο, γεγονός που οδήγησε άλλους ηγέτες να απορρίψουν αυτούς τους όρους, σύμφωνα με αξιωματούχους που είχαν ενημερωθεί για τις συζητήσεις.

Η Ουκρανία έχει προειδοποιήσει ότι κινδυνεύει με οικονομική κατάρρευση στις αρχές του 2026 χωρίς πρόσθετη στήριξη. Οι ηγέτες της ΕΕ είχαν δεσμευθεί να μη φύγουν από τη σύνοδο στις Βρυξέλλες χωρίς να συμφωνηθεί κάποια μορφή χρηματοδοτικής βοήθειας.

«Η απουσία απόφασης θα ήταν καταστροφή», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν μετά τη σύνοδο.

Ύστερα από περισσότερες από 16 ώρες συζητήσεων μεταξύ των ηγετών της ΕΕ, συμφώνησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής να αντλήσουν δάνειο €90 δισ. από τις κεφαλαιαγορές, με εγγύηση μη αξιοποιημένες δαπάνες του κοινού προϋπολογισμού της Ένωσης, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η Ουκρανία για τα επόμενα δύο χρόνια.

Η Ουκρανία θα υποχρεωθεί να αποπληρώσει το δάνειο μόνο αφού η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις. Τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν παγωμένα και θα μπορούσαν τελικά να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του δανείου, εάν η Μόσχα δεν καταβάλει αποζημιώσεις, δήλωσε ο Κόστα, όπως μεταδίδουν οι Financial Times.

Ο πρώτος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Σεργκίι Κισλίτσια, χαιρέτισε τη συμφωνία με ανάρτησή του στο X, σημειώνοντας ότι προσφέρει τη χρηματοδοτική στήριξη που η χώρα του «χρειάζεται για να συνεχίσει να προστατεύει την Ευρώπη ενώ υπερασπίζεται τον εαυτό της».

«Υπάρχουν στιγμές που πρέπει να θυμόμαστε ότι “το τέλειο είναι εχθρός του καλού”. Ήταν μια μακρά νύχτα για τους Ευρωπαίους ηγέτες, αλλά κατάφεραν να καταλήξουν σε ένα εφαρμόσιμο αποτέλεσμα», έγραψε.

Η συμφωνία για δανεισμό με εγγύηση κεφάλαια των Ευρωπαίων φορολογουμένων, αντί για τη χρήση ρωσικών μετρητών, συνιστά πολιτικό πλήγμα για τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι οποίοι είχαν υποστηρίξει τα δάνεια αποζημιώσεων και είχαν επιχειρήσει να ασκήσουν πίεση στον Βέλγο πρωθυπουργό Μπαρτ ντε Βέβερ ώστε να άρει τις αντιρρήσεις του.

«Η Ευρώπη κέρδισε και η χρηματοπιστωτική σταθερότητα σίγουρα κέρδισε», δήλωσε ο ντε Βέβερ. «Αποφύγαμε το χάος, αποφύγαμε τη διχόνοια».

Ο Μερτς χαρακτήρισε το αποτέλεσμα «μια πολύ πρακτική, καλή λύση, η οποία ως προς τον αντίκτυπό της είναι ακριβώς όπως η λύση που συζητούσαμε επί μακρόν, αλλά η οποία ήταν σαφώς υπερβολικά περίπλοκη». Τόνισε ότι η Ουκρανία θα «χρειαστεί να αποπληρώσει αυτό το δάνειο μόνο εφόσον αποζημιωθεί από τη Ρωσία».

«Πάντα λέγαμε ότι αυτό αφορούσε την εξασφάλιση χρημάτων για το Κίεβο», δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις. «Όχι το πώς».

Σύμφωνα με προηγούμενη πρόταση που συζητήθηκε από τους ηγέτες, το Βέλγιο απαιτούσε “απεριόριστη” κατανομή κινδύνου μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ έναντι κινδύνων δικαστικών προσφυγών και αντιποίνων από τη Ρωσία — μια μαξιμαλιστική προσέγγιση στην οποία οι ηγέτες συλλογικά έκριναν ότι δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν.

Η Γαλλία και η Ιταλία ηγήθηκαν των εκκλήσεων για μια εναλλακτική πρόταση που θα χρησιμοποιούσε τον κοινό προϋπολογισμό της Ένωσης, πρόσθεσαν οι αξιωματούχοι.

Το σχέδιο δανείου των €90 δισ. που συμφωνήθηκε στη σύνοδο «δεν θα συνεπάγεται καμία χρηματοοικονομική υποχρέωση για την Τσεχία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία», συμφώνησαν οι ηγέτες.

Οι τρεις αυτές χώρες είχαν προηγουμένως δηλώσει ότι δεν θα στήριζαν τη χρήση κεφαλαίων της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. «Δεν χρειάζεται να πληρώσουν — αλλά θα τους κάνουμε να πληρώσουν γι’ αυτό [πολιτικά]», δήλωσε ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος.