O πλανήτης μας βιώνει τα τελευταία χρόνια αλλεπάλληλες κρίσεις, υγειονομικές, γεωπολιτικές και οικονομικές. Αυτές με τη σειρά τους διαπλάθουν ένα νέο κόσμο κι εμείς, ως πολιτικοί, καλούμαστε να διαμορφώσουμε τις συνθήκες ώστε να υπάρξει αναμόρφωση των θεσμών και βελτίωση της καθημερινότητας των απλών πολιτών.
Η κατάσταση αυτή δεν μπορούσε να περιγραφεί με τους υφιστάμενους όρους και πολύ σωστά ορίζεται πλέον ως «αεικρίση». Και η «αεικρίση» που βιώνουμε, και ως χώρα και ως παγκόσμια κοινότητα, έχει δεδομένα βαρύ αντίκτυπο και συνέπειες σε προσωπικό, κοινωνικό, πολιτειακό και γεωπολιτικό επίπεδο.
Στην Ελλάδα ξεκίνησε με μια βαθιά οικονομική κρίση που διήρκησε από το 2010 ως το 2018. Ακολούθησε μια πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση με αφορμή την πανδημία της Covid-19. Παράλληλα, μαίνεται μια συνεχιζόμενη κλιματική κρίση, που δημιουργεί καιρικά φαινόμενα απίστευτης σφοδρότητας, των οποίων οι συνέπειες στη χώρα μας γιγαντώνονται από την ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού, κάτι που είδαμε πρόσφατα στη Θεσσαλία. Μια περιοχή της Ελλάδας όπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προειδοποιήσει ήδη από τις 9 Φεβρουαρίου του 2022 (προειδοποιητική επιστολή – 258 ΣΛΕΕ- INFR (2021) 2254) ότι δεν εφαρμόζει την υποχρέωσή της να παρέχει επικαιροποιημένους χάρτες κινδύνου πλημμύρας.
Και σε όλα αυτά προστίθενται οι αλλεπάλληλες γεωπολιτικές συγκρούσεις, από τη Λιβύη και την Ουκρανία ως την Αρμενία και τη Μέση Ανατολή, οι οποίες πυροδοτούν νέες προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα. Η παγκόσμια ιστορία, όμως, είναι γεμάτη από κρίσεις. Οι κρίσεις ξεσπούν κάθε φορά όταν το παλιό δεν αντέχει άλλο και το καινούργιο δεν έχει ακόμη γεννηθεί.
Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ είπε κάποτε με το δηλητηριώδες χιούμορ που τον διέκρινε «Ποτέ μην αφήσεις μία κρίση να πάει χαμένη…» και στο συγκεκριμένο ίσως είχε δίκιο. Η κρίση μάς έκανε σοφότερους και τώρα ήρθε η ώρα αυτή η σοφία να μετατραπεί σε θέληση και η θέληση σε αποφάσεις. Αποφάσεις με γνώμονα την καλυτέρευση της ζωής του πολίτη.
Υγειονομική κρίση πέρασαν όλες οι χώρες της Ε.Ε., μόνο που η χώρα μας βίωσε τις σκληρές συνέπειες από την ιδεολογική εμμονή της κυβέρνησης να μη στηρίξει το δημόσιο σύστημα υγείας. Η Ελλάδα κατέγραψε τους χειρότερους δείκτες. Σύμφωνα με τη Eurostat, σε σύγκριση με την Ε.Ε. η Ελλά-δα είχε από τον Μάρτιο του 2021 υψηλότερη επιπλέον θνησιμότητα, με εξαίρεση τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο του 2022, και έναν από τους χειρότερους δείκτες στην Ευρώπη στους θανάτους ανά 100.000 κατοίκους σύμφωνα με τον ΠΟΥ (ενδεικτικά Ελλάδα 352, Ιταλία 322, Βέλγιο 298, Ισπανία 257, Κύπρος 151 θάνατοι).
Η υγειονομική κρίση αποτελεί κατά την άποψη του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία τη μεγάλη ευκαιρία να στηρίξουμε και να αναγεννήσουμε το ΕΣΥ. Σύγχρονα νοσοκομεία, πλήρως εξοπλισμένα και επαρκώς στελεχωμένα, είναι η απόλυτη προτεραιότητα. Είναι ξεκάθαρο και αυταπόδεικτο πλέον ότι οι συνέπειες της κρίσης επιδεινώνονται από τις καταστροφικές πολιτικές. Και η Δεξιά στην χώρα μας πάντα χρησιμοποιούσε τις κρίσεις ως ευκαιρία ώστε να περάσει καταστροφικές ρυθμίσεις πολιτικής αποδόμησης του κοινωνικού κράτους και πάντα φορούσε τον μεταρρυθμιστικό μανδύα για να κρύψει το απεχθές πρόσωπο των συνεπειών των πολιτικών της.
Στα αγγλικά η λέξη «κρίση» (crisis) έχει μονοσήμαντο νόημα. Κρίση στα ελληνικά, όμως, σημαίνει και απόφαση (critical thinking). Και τώρα είναι η στιγμή για τις αποφάσεις, για εκείνες τις θαρραλέες αποφάσεις που θα βάλουν τέλος στην παρατεταμένη κρίση που βιώνει ο απλός πολίτης, με τη συγκράτηση των αμοιβών του, την υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους, την καθυστέρηση στην απόδοση της δικαιοσύνης.
Εξίσου σημαντική η μετάβαση, σε ουσιαστικό πλαίσιο, και όχι θεωρητικό, στην «πράσινη» ανάπτυξη. Πάντα σε συνεργασία με την Ευρώπη και με βάση την Έκθεση των Επιτροπών Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης του Ευρωκοινοβουλίου, η οποία με την Ατζέντα 2030 αναμένεται να συμβάλει στην επίτευξη μιας δίκαιης και χωρίς αποκλεισμούς «πράσινης» και ψηφιακής μετάβασης.
Προτεραιότητά μας αποτελεί επίσης ο επαναπατρισμός των νέων επιστημόνων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, από το 2010 μέχρι το 2021 η εκροή ανθρώπινου κεφαλαίου (brain drain) ήταν 592.200 άτομα. Αντίστοιχα, η εισερχόμενη μετανάστευση Ελλήνων (brain gain) ήταν 342.900 άτομα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, μάλιστα, το 31,3% των Ελλήνων διδακτόρων, δηλαδή το πιο εκπαιδευμένο τμήμα του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, δούλεψε κάποια στιγμή στο εξωτερικό, ενώ το 13,4% εξακολουθεί να δουλεύει εκτός Ελλάδας.
Ισπανοί καρναβαλιστές σατιρίζουν σε αποκριάτικη παρέλαση το brain drain, που μαστίζει και την ιβηρική χώρα. Καθώς το 13,4% του πιο εκπαιδευμένου τμήματος του ανθρώπινου δυναμικού της Ελλάδας εξακολουθεί να δουλεύει εκτός χώρας, ο επαναπατρισμός των νέων επιστημόνων αποτελεί προτεραιότητά μας, τονίζει ο Στέφανος Κασσελάκης, Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ.
Παράλληλα, πρέπει να προστατευθεί η δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση των πολιτών στα δημόσια αγαθά. Στην παιδεία, την υγεία, το νερό, αλλά και το ρεύμα. Μια από τις πιο καίριες και αναγκαίες προτεραιότητες θα πρέπει να είναι η κρατικοποίηση της ΔΕΗ. Εδώ δεν ανακαλύπτουμε την... Αμερική. Έχει ήδη αποδειχθεί σε χώρες όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο Ηνωμένο Βασίλειο ότι τα δημόσια αγαθά, όταν διοικούνται με όρους κερδοσκοπικούς, μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στην κοινωνία.
Στην Ελλάδα, όταν εκθέτω τα σχέδιά μας, πολλές φορές με ρωτούν: «Και πού θα βρεθούν τα χρήματα;». Απαντώ, λοιπόν: Το τέλος της κρίσης δεν θα έρθει μέσω της υπερφορολόγησης, αλλά μέσω μιας δίκαιης φορολογίας και μέσω της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής. Το τέλος της κρίσης θα έρθει μέσω των επενδύσεων, οι οποίες δεν μπορούν να περιορίζονται μόνο στο real estate.
Ο «πατέρας» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Ζαν Μονέ, έλεγε πως «Οι άνθρωποι δεν δέχονται την αλλαγή παρά μόνο όταν υπάρχει ανάγκη και δεν βλέπουν την ανάγκη παρά μόνο όταν υπάρχει κρίση». Η ώρα για την αλλαγή έφτασε, οι πολίτες της Ευρώπης όχι μόνο το έχουν κατανοήσει, αλλά επιζητούν εναγωνίως αυτή την αλλαγή. Η στιγμή να πάρουμε την απόφαση για αλλαγή είναι τώρα. Δεν γίνεται να περιμένουμε άλλο. Είμαστε υποχρεωμένοι να γεννήσουμε και να συνδιαμορφώσουμε το «νέο».
*Ο κ. Στέφανος Κασσελάκης είναι Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ.